غار سهولان مهاباد؛ دومین غار بزرگ آبی ایران

تابه‌حال چیزی از دومین غار بزرگ آبی ایران شنیده‌اید؟ غار سهولان یا غار کونه‌کوتر یکی از شگفت‌انگیزترین جاهای دیدنی مهاباد در آذربایجان غربی است. این غار از سال ۱۳۷۹ در لیست آثار ملی ایران ثبت شده و در دسترس گردشگران قرار گرفته است.

با وجود قایق‌های تفریحی، سوژه‌های عکاسی تمام‌نشدنی، زیبایی انکارنکردنی غار و دیدنی‌های فراموش‌نشدنی آن، امکان ندارد عاشق غار سهولان نشوید. این غار یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی آذربایجان غربی به ‌شمار می‌رود. علاقه گردشگران و مردم محلی به این غار را نمی‌شود با معیارهای معمولی مقایسه کرد، کافی است کنارشان بنشینید تا ببینید می‌توانند ساعت‌ها برایتان از دیدنی‌های غار حرف بزنند. اگر می‌خواهید با این جاذبه گردشگری بیشتر آشنا شوید، با مجله گردشگری علی‌بابا همراه باشید.

معرفی کامل غار سهولان

غار سهولان مهاباد در ارتفاع ۱۷۵ متری از سطح دریا قرار دارد. درون غار دریاچه‌ای تشکیل شده است که قایق‌ها روی آن حرکت می‌کنند. رسوبات آهکی بیشتر زیبایی غار را ساخته‌‌اند. این رسوبات آهکی به شکل‌ها مختلف در غار آبی سهولان تشکیل شده‌ است و منظره‌ای فوق‌العاده به وجود آورده‌ است. وقتی که با قایق روی آب حرکت می‌کنید، حتما با دقت به اطراف نگاه کنید تا این زیبایی‌ها را از دست ندهید.

عکس از: سایت Google Maps

سهولان دو ورودی دارد؛ یکی ورودی اصلی و دیگری ورودی فرعی است. این روزها گردشگران بیشتر از ورودی اصلی استفاده می‌کنند و ورودی فرعی برای خروج در نظر گرفته شده است. ورودی اصلی بزرگ‌تر است و درختان و بوته‌های زیادی اطراف آن دیده می‌شود. به‌علاوه از طریق ورودی اصلی راحت می‌توان به قسمت آبی غار رسید.

غار سهولان مهاباد به دو قسمت خشکی و آبی تقسیم شده است. برای رسیدن به قسمت آبی غار باید از ورودی اصلی وارد شوید و با استفاده از پله، حدود ۲۰ متر پایین‌تر بروید؛ تعداد این پله‌ها تقریبا ۱۱۰تاست. برای ورودی فرعی هم پله‌هایی ساخته شده است که گردشگران راحت بتوانند از آن استفاده کنند.

عکس از: سایت Irna

با ورود به غار، بلافاصله متوجه تغییر دما و رطوبت هوا می‌شوید. ادمای درون و بیرون غار ۱۰ تا ۱۵ درجه تفاوت دارد. دمای داخل غار هم بین ۱۰ تا ۱۳ درجه سانتی‌گراد تغییر می‌کند و رطوبت آن چیزی حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد است. بعد از ورودتان ممکن است این رطوبت را بیشتر احساس کنید. رطوبت زیاد غار باعث شده تا خزه‌های قهوه‌ای و سبزرنگ، روی صخره‌ها و سنگ‌ها رشد کنند. هر چقدر هم پایین‌تر بروید فشار هوا بیشتر و اکسیژن کمتر می‌شود.

عکس از: سایت Google Maps

ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه ۵۰ متر است و عمق آب از ۱۵ متر شروع شده و تا ۳۰ متر هم می‌رسد. غار سهولان در کل دو هکتار است که تا حالا حدود ۳۰۰ متر از قسمت خشکی و ۲۵۰ متر از مسیر آبی آن کشف شده و به بهره‌برداری رسیده است.

سهولان سه دریاچه دارد که برای آن محدوده‌هایی مشخص کرده‌اند. این منطقه‌های مشخص‌شده، در واقع حرکت قایق‌ها را محدود می‌کند تا همه گردشگران در امنیت کامل باشند و غار هم آسیبی نبیند. آب این دریاچه‌ها از سفره‌های زیرزمینی و جوشش چشمه‌ها تأمین می‌شود.

عکس از: سایت Google Maps

به‌خاطر تاریکی و کمبود نور خورشید در غار، هیچ جلبکی در آب رشد نمی‌کند؛ به همین دلیل آب این غار زلال است. امکان دارد هنگام بازدید، جانورانی که در غار سهولان زندگی می‌کنند را هم از نزدیک ببینید. خفاش، کبوتر وحشی، زالو، مارگوس یا جانور لجن‌خوار و موجودات ریزی که در آب زندگی می‌کنند، ازجمله حیوانات ساکن غار هستند.

در مسیرتان برای رسیدن به غار به تابلوهای اطرافتان دقت کنید. روی یکی از تابلوها نوشته شده: جاذبه معکوس. در این منطقه شما با وجود حرکت‌کردن در سرازیری، می‌فهمید سرعت ماشین‌ کم شده است. این همان جاذبه معکوس است. جاذبه معکوس به‌دلیل اثری به نام «کشش کوه» ایجاد می‌شود. مطمئنیم کلی شگفت‌زده خواهید شد.

غار سهولان کجاست؟

غار سهولان در روستای سهولان، مهاباد، آذربایجان غربی قرار دارد. برای رسیدن به غار سهولان باید به ۴۳ کیلومتری جنوب شرقی مهاباد تا بوکان بروید؛ بعد با استفاده از جاده‌ برهان و روستای عیسی‌کند، به سهولان برسید. غار سهولان درست بین شهرستان مهاباد و شهرستان بوکان قرار گرفته است.

عکس از: سایت Google Maps

لوکیشن غار سهولان روی گوگل‌مپ

بهترین زمان بازدید از غار سهولان

بهترین زمان بازدید از غار سهولان، فصل بهار یا تابستان است. در این دو فصل سهولان بهترین آب‌وهوای خود را دارد و می‌تواند خیال شما را از آب‌وهوا راحت کند.

مسیر دسترسی به غار سهولان

برای رسیدن به غار سهولان، اول باید خودتان را به ارومیه برسانید. بعد از آن به مهاباد و بعد به بوکان بروید. از آنجا باید به‌سمت تپه‌ای به اسم ماهورها بروید و بعد از ردکردن آن، روستای عیسی‌کند را هم رد کنید. بعد از ردکردن روستای عیسی، می‌توانید با استفاده از تابلوها غار سهولان را به‌راحتی پیدا کنید. کمی دورتر از غار باید از ماشین پیاده شوید و پیاده‌روی کوتاهی داشته باشید تا به غار برسید.

عکس از: سایت Google Maps

اگر می‌خواهید با خودروی شخصی از تهران به ارومیه سفر کنید، کوتاه‌ترین راه برای شما، راه قزوین است. در این مسیر از شهرهای قزوین، زنجان و تبریز عبور می‌کنید و به ارومیه می‌رسید. این مسیر ۷۶۵ کیلومتر است و تقریبا هشت‌ونیم ساعت طول می‌کشد تا به ارومیه برسید.

عکس از: سایت Google Maps

دو مسیر دیگر هم از سمت همدان وجود دارد که طولانی‌تر است. مسیر اول از طریق همدان، کردستان، مهاباد، نقده و بعد ارومیه است، مسیر دوم هم از ساوه، همدان، زنجان و تبریز شما را به ارومیه می‌رساند.

تاریخچه غار سهولان

شاید باورتان نشود؛ ولی طبق تحقیقات، غار سهولان مهاباد حدود ۷۰ میلیون سال قدمت دارد که از لحاظ زمین‌شناسی به اواخر دوره «کرتاسه» برمی‌گردد.

تاریخ کشف غار دقیقا مشخص نیست. تا‌جایی‌که محققان سر در آورده‌اند، مردم همیشه اطراف غار سهولان زندگی می‌کردند و از غار به‌عنوان پناهگاه و محلی برای شکار استفاده می‌کردند.

عکس از: سایت Google Maps

سال ۱۸۹۰ میلادی بود که این غار معروف‌تر شد و نقشه‌ای از آن تهیه کردند. باستان‌شناس فرانسوی به نام «ژاک دمورگان» در آن سال با کمک مردم محلی قایق چوبی کوچکی ساخت و وارد غار سهولان شد. دمورگان از غار یک نقشه تهیه کرد که ۶۰ درصد شبیه نقشه کنونی غار است. ژاک دمورگان بعدها در کتاب خود به نام «جغرافیای ایران» به غار سهولان مهاباد هم اشاره می‌کند.

تحقیق‌های اساسی‌تری هم بعدها روی این غار انجام شد. بعد از ژاک دمورگان، هیئتی از انگلیس در زمان جنگ دوم جهانی روی غار آبی سهولان تحقیق کردند. بعد از آن هم ایرانیان در سال ۱۳۷۵ مطالعه روی این غار را ادامه دادند.

عکس از: سایت Google Maps

نتیجه تحقیقات، کشف تالار بزرگ، دهلیز ورودی و سفال‌های مربوط به دوره‌های اشکانی و ایلخانی بود.

غار سهولان در فهرست میراث طبیعی و ملی ایران ثبت شده است و جزء مناطق تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار دارد.

معماری غار سهولان

همان‌طور که گفتم، غار سهولان مهاباد مدتی برای پناه‌گرفتن انسان‌ها استفاده می‌شد. به همین خاطر اتاق‌ها و تالارها و بخش‌هایی در قدیم برای این غار ساخته شده است. برای ساختن این بخش‌ها باید از مردم قدیم و زمان تشکر کنیم. با گذشت زمان و تشکیل‌شدن قسمت‌های آهکی و خاکی، غار سهولان هم زیباتر شد و هم محل مناسب‌تری برای زندگی.

عکس از: سایت Google Maps

اگر نیم نگاهی به عکس‌های این مقاله بیندازید، خودتان از این‌همه ظرافت و زیبایی غار به وجد خواهید آمد. فرقی نمی‌کند در قسمت آبی غار روی قایق بمانید یا روی بخش خشکی قدم بزنید و تمام بخش‌های غار را با چشم خودتان از نزدیک ببینید، به‌هرحال قرار است کلی لذت ببرید.

ریزِ جزئیات دیوارها، فضای غار سهولان و زلال‌بودن آب، همگی باعث می‌شود تجربه‌های فراموش‌نشدنی از غار داشته باشید. پیشنهاد می‌کنم همراه خودتان یک دوربین عکاسی یا تلفن همراه داشته باشید تا از این جزئیات معماری غار سهولان عکس بگیرید.

وجه تسمیه غار سهولان

شاید کنجکاو باشید بدانید چرا این غار به نام «غار سهولان» شناخته می‌شود. شاید هم تا الان حدس زده باشید که نام این غار، از نام روستای سهولان در نزدیکی این غار گرفته شده است.

کلمه «سهول» به معنای یخ و «سهولان» در زبان کردی به معنای یخبندان است.  «کونه کوتر» نام دیگر غار آبی سهولان است که معنای «لانه کبوتر» را می‌دهد. این اسم به‌دلیل وجود تعداد زیادی لانه کبوتر در غار، روی غار سهولان مهاباد گذاشته شده است.

مردم محلی «کونه کوتر» را برای بخش آبی غار و نام «کونه مالان» را برای قسمت خشکی استفاده می‌کنند. کلمه «مالان» به معنای پناهگاه است.

امکانات رفاهی غار سهولان

برای بازدید از غار سهولان مهاباد اصلا لازم نیست نگران چیزی باشید. بگذارید برایتان بگوییم چرا.

اول از وجود سوپرمارکت، پارکینگ، سرویس بهداشتی، نمازخانه، رستوران و آلاچیق‌های متعدد اطراف غار خیالتان را راحت می‌کنیم. مطمئن باشید از این لحاظ مشکلی پیدا نخواهید کرد. می‌توانید بعد از بازدیدتان سری به رستوران یا آلاچیق بزنید.

عکس از: سایت Google Maps

نورافکن‌ها و پروژکتورهای درون غار، خیالتان را از وجود نور راحت می‌کند. با نورپردازی مناسب غار سهولان می‌توانید خیلی راحت جزئیات غار را ببینید. قایق‌های غار سهولان هم که معرف حضورتان هست. با این قایق‌ها می‌توانید بدون دردسر، امن و راحت، بخش آبی غار را بگردید.

اگر هنگام بازدید برایتان مشکلی پیش آمد یا سؤالی داشتید، اصلا لازم نیست نگران شوید. راهنماها همیشه هستند تا به سوالاتتان پاسخ دهند و مشکلتان را سریع حل کنند.

اقامت در مهاباد برای بازدید از غار سهولان

برای اقامت در مهاباد یا روستا و شهری نزدیک غار، گزینه‌های مختلفی وجود دارد. اگر دوست دارید از جاهای دیدنی مهاباد هم بازدید کنید و این وسط سری هم به غار سهولان بزنید، پیشنهاد می‌کنم از گزینه‌های اقامت در مهاباد استفاده کنید.

عکس از: سایت Google Maps

البته مهاباد تنها گزینه روی میز نیست. می‌توانید شب را در اقامتگاه‌های بوم‌گردی روستای سهولان بمانید. یکی از این اقامتگاه‌ها، «علی یک‌بار» است.

توصیه‌هایی برای بازدید از غار سهولان

• بازدید از غار سهولان مهاباد برای افراد سالمند، کودکان زیر پنج سال و افراد دارای مشکلات تنفسی یا حرکتی مناسب نیست. یادتان باید که باید در غار پیاده‌روی کنید و فشار هوای پایین و رطوبت بالای غار می‌تواند افراد حساس را دچار مشکلات تنفسی کند.

عکس از: سایت Irna

• احتمال دیدن پرندگان مختلف و خفاش‌ها در غار بسیار زیاد است؛ پس اگر فوبیا یا آلرژی دارید، ترجیحا از دیدن این غار پرهیز کنید.
• برای بازدید از غار سهولان به بلیط ورودی، لباس گرم و حدود ۲ ساعت زمان نیاز دارید. قیمت بلیط در سال ۱۴۰۳ حدود ۶۰ هزار تومان بوده و بلیط ورودی برای کودکان زیر ۶ سال رایگان است.
• چون دمای درون غار آبی سهولان مهاباد متغیر است، ممکن است هوا آنجا سرد باشد؛ پس خوب است یک دست لباس گرم محض احتیاط همراهتان داشته باشید تا در مواقع ضروری بپوشید.

در آخر، اگر از غار سهولان مهاباد بازدید کردید، حتما تجربه‌ی سفرتان را برای همراهان راستین گشت هم بنویسید.