دروازه قرآن شیراز؛ دروازه‌ای به زیبایی و قدمت شیراز

در این مقاله شما را به دروازه قرآن شیراز می‌بریم و بعد از آن دعوتتان می‌کنیم به تماشای شیراز از بلندی کوه‌های اطراف طاق قرآن زیبا. طاق قرآن هم دروازه‌ای به شیراز امروزی است هم دروازه‌ای رو به گذشته پر فراز و نشیب این شهر. مردم شیراز به این دروازه و قرآن بالای آن اعتقاد راسخ داشته و دارند.

اما حالا دروازه قرآن برو بیایی دارد برای خودش. تزئینات زیبا و آبی رنگ و آجری دروازه به کنار، کوه‌های اطراف و چند مقبره تاریخی و نقش‌های باستانی و بوستان‌ها، مسافران را به خیابان شیراز می‌کشاند. بیایید به همین توضیح مختصر بسنده نکنیم و بیشتر با دروازه قرآن آشنا شویم.

اگر اهل سفر هستید و الان هوس سفر به شیراز کرده‌اید می‌توانید بلیط هواپیما شیرازرا فقط با راستین گشت رزرو کنید و یک راست بروید سراغ بستن چمدان‌ها. 

شیراز دوست داشتنی 

سعدی شاعر عزیز ایرانی در وصف شیراز دل‌فریب می‌گوید:

          خوشا تفرج نوروز خاصه در شیراز               که برکند دل مرد مسافر از وطنش

حق با سعدی است. شیراز آنقدر زیبا است که دلتان برای خانه تنگ نخواهد شد، حداقل برای مدت کوتاهی. در شیراز با وجود دروازه قرآن، باغ نظر، نارنجستان معطر و مسجد نصیر الملک با آن پنجره‌های ارسی رنگی و صدها جای دیدنی دیگر فرصتی برای دلتنگی نخواهید داشت. حالا که تا شیراز آمده‌اید یا می‌خواهید به شیراز بروید حیف است برای تماشای تنها بازمانده از دروازه‌های تاریخی شیراز برنامه‌ای نداشته باشید.

اولین نسخه از دروازه قرآن شیراز

طاق قرآن یادگار دوره دیلمیان است. عضدالدوله دیلمی که یکی از امرای خاندان آل بویه در ایران بود دستور داد تا در ورودی تنگه الله اکبر و چند جای دیگر شهر دروازه بسازند. همچنین عضدالدوله امر کرد تا بر بالای طاق دروازه شمالی شهر قرآنی قرار دهند تا محافظ مسافرانی باشد که به سمت اصفهان می‌رفتند. 

در کتاب ایران، افسانه و واقعیت از مریت هاکس، این دروازه به طرز جالبی توصیف شده است. نویسنده هر آنچه در گوشه کنار طاق قرآن دیده است را این‌طور شرح می‌دهد: 

جاده به طرف دروازه قرآن شیراز بالا می‌رود و از آن‌جا در سمت چپ و از فاصله‌ای دور، زیباترین کوه نزدیک شیراز، کوه بانو، دیده می‌شود. به گذرگاه باریکی میان تپه‌ها موسوم به تنگه الله اکبر رسیدیم که عبور از میان آن برای دشمن بسیار مشکل بوده است و مسافرانی که از اصفهان می‌آمدند با رسیدن به آن فریاد می‌زدند الله اکبر، زیرا بعد از چند روز احساس سرگردانی، تشنگی و خطر، دشتی سرسبز محصور در سراشیبی‌های کوهستان را شادی‌کنان در مقابل خود می‌دیدند. در مدخل تنگه الله اکبر دروازه قرار دارد. افراد با ایمان حداقل یک بار در ماه از زیر آن می‌گذرند تا از بلا در امان باشند. با دیدن منظره شیراز از دروازه باید این شهر را شهر سروها نامید زیرا درختان سرو در هیچ شهر ایران نقشی چنان پر اهمیت ایفا نمی‌کنند.

دروازه قرآن شیراز یک بار به طور کامل از بین رفت

دروازه قرآن شیراز در زمان حکومت قاجار به علت وقوع چندین زلزله، سخت دچار صدمه شد تا حدی که محمد زکی خان نوری آن را مجدد تعمیر کرد. اما این پایان داستان تخریب‌ دروازه قرآن شیراز نیست. 

دروازه بار دیگر در سال 1315 شمسی در اثر بی‌احتیاطی مسئولان وقت و برای تسهیل عبور کامیون‌ها بر اثر انفجار دینامیت از بین رفت. اما حدود 13 سال بعد یکی از بازرگانان معروف شیراز به نام حسین ایگار به ساخت مجدد بنای دروازه قرآن شیراز همت گمارد. 

دروازه‌های شیراز 

شیراز در واقع شش دروازه دارد. این دروازه‌ها برای محافظت از شهر ساخته شده بود و مردم و کاروان‌ها از میان همین دروازه‌ها به شیراز وارد یا از آن خارج می‌شدند. اگر پای صحبت شیرازی‌ها بنشینید حتما نام پنج دروازه دیگر به گوشتان می‌خورد: دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصاب‌خانه، دروازه کازرون، دروازه شاه داعی الی اله. هر یک از این دروازه‌ها در گوشه‌ای از مرز شیراز قرار داشت. 

 دروازه قرآن امروزی

دروازه قرآنی که امروز می‌بینید همان دروازه قرآنی است که توسط حسین ایگار ساخته شد. در سال 1316 کتاب قرآن معروف هفده منی بالای دروازه به موزه پارس شیراز منتقل شد. تا آن‌جا نگهداری شود. این قرآن در اوایل سده نهم هجری قمری به دست سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری به خط محقق نوشته شده است. علت نامگذاری این قرآن به یک باور عمومی برمی‌گردد که معتقدند هر برگ این قرآن ۱۷ من و مجموع وزن این قرآن نیز ۱۷ من است و این را به نوعی معجزه این قرآن می‌دانستند در حالی که چنین چیزی صحت ندارد.

معماری اسلامی دروازه قرآن

دروازه قرآن شیراز تنها یک دروازه نبود بلکه با مذهب و اعتقادات مردم شیراز درآمیخته بود. بنابراین دور از ذهن نیست که با معماری ایرانی-اسلامی روبرو باشیم. در ساخت بنا از هنر کاشی‌کاری بهره کافی گرفته‌اند. کاشی‌های هفت رنگ، طاق بزرگ و دو طاق کوچک‌تر، آیه‌هایی از قرآن نقش بسته بر بنا و طرح‌های مشبک همگی نشانه‌های معماری ایرانی-اسلامی اصیل است. همچنین در قسمت غربی دروازه قرآن شیراز یک راه‌پله وجود دارد که به اتاق بالا راه دارد. در سمت شرقی نیز آرامگاه حسین ایگار و همسرش واقع شده است. 

تنگه الله اکبر

همان‌طور که در بخش‌های قبلی مقاله توضیح دادم در محل وقوع دروازه اولیه یک تنگه وجود داشت. تنگه راهی باریک بود که پیش روی مسافرانی که از اصفهان به سمت شمال شیراز می‌آمدند قرار داشت. در آن دوران عبور از این تنگه سخت و طاقت‌فرسا بود. هنگامی که مسافران آخرین پیچ کوه را پشت سر می‌گذاشتند و چشمشان به جمال شیراز روشن می‌شد از شدت هیجان الله اکبر گویان در سراشیبی ورودی شیراز به مسیر خود ادامه می‌دادند.

شبگردی و گردش اطراف

اگر به نظر مسافران شیراز نگاهی بیندازید خواهید دید که بیشترشان توصیه می‌کنند شب به تماشای دروازه قرآن شیراز بروید. علت این توصیه هم نورپردازی خاص بنای دروازه قرآن شیراز است که زیبایی آن را چند برابر می‌کند. 

معمولا شیرازی‌ها عصرها برای قدم زدن و تفرج به نزدیکی دروازه قرآن شیراز می‌آیند. پس اگر دوست دارید با مردم مهربان شیراز هم کلام شوید برنامه بازدید دروازه قرآن شیراز را به غروب و شب موکول کنید. اگر خوش‌شانس باشید هنرمندان شیرازی را خواهید دید که اطراف دروازه قرآن شیراز مشغول نواختن دف هستند. 

لذت عکاسی از دروازه خوش سیمای شیراز

اگر کمی به خودتان زحمت بدهید و از تپه سنگی نزدیک دروازه بالا بروید منظره‌ای از شیراز را خواهید دید که مسحورتان می‌کند. حالا اگر اهل عکاسی هستید دست به کار شوید. چنین منظره‌ای کم‌یاب است. اگر هم سحرخیز هستید صبح قبل از طلوع آفتاب به نزدیکی دروازه قرآن شیراز بیایید چون عکاسی در این وقت روز تجربه هیجان‌انگیزی خواهد بود که با لذت ثبت تصاویری خارق‌العاده به پایان می‌رسد.

ساعت بازدید و قیمت بلیط ورودی

تماشای دروازه با عظمت شیراز و تنها بازمانده از گذشته دور و دراز شیراز وقت و ساعت نمی‌شناسد. پس هر ساعت از شبانه روز که خواستید می‌توانید به اینجا بروید. همچنین برای بازدید، نیازی به تهیه بلیط ورودی نیست. 

چگونه به دروازه قرآن برویم؟

دروازه قرآن شیراز ابتدای خیابان شیراز به مرودشت قرار گرفته است. برای دسترسی به دروازه با اتوبوس ابتدا سوار اتوبوس‌های خط 74 یا خط 76 شوید. بعد در ایستگاه دروازه قرآن شیراز پیاده شوید.

دیدنی‌های اطراف طاق قرآن

• آرامگاه خواجوی کرمانی
• نقش قاجاری رستم دستان
• نقش قاجاری فتحعلی‌شاه
• آسیاب خواجو
• باغ جهان‌نما
• باغ ملی شیراز
• آرامگاه حافظ

رستوران‌ها و کافه‌های نزدیک به دروازه قرآن

• غذاخوری کریم خان
• رستوران تاجیک
• رستوران زمرد
• رستوران شمس العماره
• رستوران هفت خوان
• کباب زعفرانیه
• فست فود پانوراما
• ایران برگر
• کافه حوض ماهی
• کافه آریانا
• قهوه خانه خرم

هتل‌ها واقامتگاه‌های نزدیک به دروازه قرآن

• هتل بزرگ شیراز
• هتل رویال شیراز
• هتل پارک سعدی

کلام آخر

آیا دوست دارید غروب شیراز را هنگام قدم ‌زدن کنار یکی از مهم‌ترین آثار ملی در حالی که با شیرازی‌های خوش صحبت هم‌کلام شده‌اید تجربه کنید؟ اگر جوابتان مثبت است،‌ حتما در سفر به شیراز به دروازه قرآن شیراز و دیدنی‌های اطرافش سر بزنید.