میدان ساعت یزد؛ میراثی که در گذر زمان زیباتر می شود!

چرا قدیم در شهرها میدان ساعت می‌ساختند؟ در زمان حال، اغلب ما در طول شبانه‌روز ساعاتی را مشخص می‌کنیم تا کاری انجام دهیم یا جلسه‌ای برگزار کنیم و از این رو دانستن زمان برای هرکدام از ما مهم است. در زمان قدیم نیز حکام به اهمیت دانستن زمان پی برده بودند. در آن روزها که هنوز برج‌ها و ساختمان‌های بلند ساخته نشده بود، به دستور حکام در مرکز شهرها برج‌ ساعت ساخته می‌شد؛ تا مردم در هرکجا از شهر که بودند، بتوانند از زمان دقیق مطلع شوند. میدان ساعت یزد یکی از دیدنی‌های زیبا در شهر یزد، دومین شهر سرزنده جهان، است. احتمالا در فیلم‌های مختلف برج‌های ساعت زیادی را دیده‌اید؛ جالب است بدانید که برج ساعت یزد یکی از قدیمی‌ترین برج‌های ساعت در ایران و جهان است. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا باهم از میدان ساعت یزد دیدن کنیم.

رزرو بلیط هواپیما با راستین گشت خوبه!

تاریخچه میدان ساعت یزد

میدان ساعت یزد

یکی از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی یزد، میدان ساعت یزد است که به میدان وقت الساعت نیز شناخته می‌شود. برج ساعت یزد نمادی است که سنت، معماری و زمان‌سنجی را در ایران، درهم آمیخته است. این میدان در زمان قاجار و در سال 1272 شمسی توسط شخصی به نام ابوبکر یزدی ساخته شد. ساخت این برج 7 سال به طول انجامید. نکته جالب درباره این ساعت اینکه قبل از ساعت معروف بیگ بن انگلستان ساخته شد. سبک معماری برج ساعت یزد، برگرفته از معماری دوران قاجاریه است. از ویژگی‌ها سبک معماری قاجار می‌توان به استفاده از کاشی‌های هفت رنگ، آیینه‌کاری، نقاشی‌های دیواری و استفاده از کاشی‌های نقاشی‌شده با آیات قرآنی، اشاره کرد. این برج مستطیلی شکل در میدان ساعت یزد (در خیابان امام خمینی یزد)  قرار دارد که در سال 1378 شمسی به عنوان اثر ملی ایران ثبت گردید. به طور خلاصه میدان ساعت یزد نه تنها یک گوهر معماری بلکه نمادی از میراث غنی شهر یزد است که وجود آن به جذابیت محله‌های تاریخی یزد می‌افزاید.

مشخصات میدان ساعت یزد

برج ساعت یزد دارای 4 ساعت در 4 جهت مختلف است؛ برای اینکه مردم در هرکجا از شهر هستند، بتوانند زمان را ببیند. برج ساعت یزد 25 متر ارتفاع دارد که با وجود طاق‌هایی در زیر، این برج بلندتر دیده می‌شود. همچنین طاق‌ و قوس‌های ساخته‌شده در زیر و بالای این برج، معماری زیبای ایرانی را برای گردشگران به نمایش می‌گذارد. جنس بدنه برج ساعت یزد از آجر، سیمان و کاشی‌ است. اگر در نزدیکی میدان ساعت یزد قدم بزنید می‌توانید خطوط ظریفی از آیات قرآن و طراحی‌‌های اسلیمی را روی کاشی‌های نصب‌شده به ستون‌ها، تماشا کنید. در اطراف این میدان نیز مغازه‌های مختلفی وجود دارد که صنایع‌دستی و سوغات یزد را به فروش می‌رسانند. همچنین تماشای این ساعت در شب را از دست ندهید. در شب نورپردازی‌های میدان ساعت یزد، زیبایی‌های این برج را دو چندان و تماشایی می‌کند. 

نکات جذاب میدان ساعت یزد

میدان ساعت یزد

برج ساعت یزد اولین و قدیمی‌ترین ساعت ایران و جهان است که در سال 729 شمسی (1351 میلادی) ساخته شده است. این برج نزدیک به هزار سال است که شاهد تغییرات شهر و دنیا آمدن نسل‌های مختلف بوده و همچنان استوار باقی مانده است. این ساعت در یکی از مرکزی‌ترین بخش‌های یزد واقع شده که دورتادور آن را مغازه‌های سنتی و قدیمی احاطه کرده است. شما علاوه بر تماشای میدان ساعت یزد می‌توانید از این مغازه‌ها دیدن کرده و در کافه‌ها و رستوران‌های سنتی یزدی، غذا یا عصرانه‌ای نوش جان کنید. پیشنهاد می‌کنیم که مزه‌کردن شیرینی‌های یزدی چون باقلوا، کیک یزدی و حاجی بادام را در بازدید از میدان ساعت یزد را از دست ندهید.

جاذبه‌های اطراف میدان ساعت یزد

میدان ساعت یزد

شهر یزد یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین شهرهای تاریخی ایران است. شما در این شهر که در دل کویر واقع شده، می‌توانید زندگی مردمی را تماشا کنید که در دوران خشکسالی چطور آب تامین می‌کردند و یا در هوای گرم شهر سعی می‌کردند خانه‌های خود را خنک نگه‌دارند. یکی از جاهای نزدیک میدان ساعت یزد که می‌تواند به شما تاریخچه‌ای از زندگی مردم یزد را نشان دهد، موزه آب است که در ضلع شرقی میدان ساعت یزد قرار دارد. موزه آب یزد در یک خانه تاریخی متعلق به شرکت آب منطقه‌ای یزد است که توسط کلاه‌دوز تاجر سرشناس دوران قاجار ساخته شده، قرار دارد. در این موزه می‌توانید اطلاعتی درباره تاریخچه قنات‌ها و نحوه آبرسانی در زمان قدیم را دریافت کنید. از دیگر جاهای دیدنی یزد که در چند قدمی میدان ساعت یزد قرار دارد می‌توان به مسجد جامع یزد اشاره کرد. این مسجد در ضلع غربی میدان واقع شده که یکی از قدیمی‌ترین مساجد یزد است. معماری زیبا، کاشی‌کاری‌ها و تزیینات این مسجد مورد توجه گردشگران مختلف دارد. همچنین در ضلع شمالی میدان ساعت یزد بازارخان قرار گرفته که یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بازارهای یزد به شمار می‌آید و در آن انواع کالاها و صنایع دستی یزد به فروش می‌رسد. در نزدیکی میدان ساعت یزد نیز می‌توانید از کوچه‌های سرپوشیده که به ساباط شهرت دارند، گذر کنید. ساخت این کوچه‌های سرپوشیده در شهرهای با آب‌وهوای گرم برای راحت‌ترشدن رفت‌وآمد مردم، رایج بوده است. نکته جالب درباره ساباط این است که در فصل تابستان می‌تواند از ورود بیش از حد هوای گرم جلوگیری کند و در فصل زمستان می‌تواند مانعی بر سر راه سوز و سرمای هوا باشد. در سفر به یزد شما می‌توانید از این کوچه‌ها بازدید کرده و در آنها قدم بزنید. 

کلام آخر درباره میدان ساعت یزد

میدان ساعت یزد یکی از دیدنی‌‌های زیبای شهر یزد به حساب می‌آید. این میدان نمادی از قدیم و نشان از اهمیت زمان برای مردم شهر بوده است. معماری زیبای این برج گردشگران را علاقه‌مند به آشنایی بیشتر با معماری ایرانی می‌کند. همچنین تماشای برج ساعت یزد می‌تواند شما را به دوران قاجار ببرد و تماشای کاشی‌هایی با نقوش و نوشته‌هایی از آیات قرآن نیز می‌تواند برای شما چشم‌نواز باشد. اگر از این برج بازدید کرده‌اید نظرتان را درباره‌اش بنویسید. 

میدان ساعت یزد؛ اولین ساعت شهری جهان

اگر شما هم مانند من شیفته برج‌های ساعت قدیمی در سطح شهر هستید این بهترین فرصت برای شناختن یکی از قدیمی‌ترین برج‌های ساعت ایران و جهان است. معمولا در روزگار گذشته، شهرداری‌های قدیم، در میدان اصلی و بزرگ شهر، بر فراز برج‌های بلندی که در میدان می‌ساختند، ساعت‌های بزرگی نصب می‌کردند که همه مردم بتوانند از هر گوشه شهر ساعت و زمان را ببینند؛ مثلا یکی از بهترین نمونه‌های جهانی این میدان‌ها، برج ساعت بیگ بن در لندن است و بهترین نمونه ایرانی آن میدان ساعت یزد و یا به عبارتی «میدان وقت الساعت» است.

قصه جالب و پر فراز‌و‌نشیب این میدان ساعت معروف را در مجله گردشگری علی‌بابا تعریف کرده‌ام تا باز هم با یکی از جاهای دیدنی یزد آشنا شویم و مثل همیشه با دستانی پر سفر کنیم!

بهترین زمان بازدید از میدان ساعت یزد چه وقت است؟
از اواخر اسفند تا اواخر اردبیهشت بهترین زمان سفر به یزد و بازدید از میدان وقت الساعت یزد است.
قدمت میدان ساعت یزد چقدر است؟
در منابع تاریخی گفته شده که میدان ساعت یزد در سال ۷۵۲ هجری قمری ساخته شده است و سازه آن تقریبا نزدیک به هشتصد‌سال قدمت دارد.

قصه پشت‌ میدان ساعت یزد چیست؟

همان‌طور که گفتیم در زمان قدیم، وقتی شهرها آن‌قدر بزرگ نبودند و ساختمان‌های عظیم‌الجثه در رسیدن به آسمان با هم رقابتی نداشتند، معمولا بزرگ‌ترین ساختمان‌های شهر، برج‌های نگهبانی یا برج‌های ساعت در میدان‌های اصلی شهر بودند؛ جایی که هم رفت‌و‌آمد زیاد است و مردم هر جا که سر برگردانند، چشمشان به ساعت می‌افتد.

وقتی روزگار، روزگار درشکه و کالسکه و قاطر و شاهان قاجاری بود، این ساعت قدیمی در یکی از میدان‌های یزد نصب شد و برای شهرهای آن زمان چیزی نو و جدید بود.  به‌طوری‌که میدان ساعت یزد از همتای انگلیسی خود یعنی برج ساعت بیگ بن، بسیار قدیمی‌تر است و با سبک قجری آراسته شده است.

جاهای دیدنی یزد

عکس از: سایت ایرنا

همین علت باعث می‌شود این میدان ساعت، یکی از قدیمی‌ترین برج‌های ساعت و اولین ساعت شهری ایران و جهان باشد که در لیست آثار ملی کشور در سال ۱۳۷۸ به ثبت رسیده است.

حافظه تاریخی میدان ساعت یزد

برج میدان ساعت در سال ۷۵۲ هجری قمری ساخته شده است، یعنی نزدیک به هزار‌سال پیش و به خاطر ساختمان قدیمی برج آن، قدیمی‌ترین ساعت شهری جهان محسوب می‌شود. اما ساعت و بازسازی آن در دوران قاجار تکمیل شده و از آن زمان تا به حال همانطور پا‌ بر‌جای مانده است.

داخل میدان ساعت یزد

عکس از: فاطمه رهبر

در بخش‌هایی از کتاب «جامع مفیدی» ساخت این ساعت را به‌عنوان اولین ساعت شهری به «ابوبکر ساعت‌ساز یزدی» نسبت داده‌اند که آن را در سال ۷۵۲ هجری قمری در مدرسه رکنیه قدیم نصب کرد. امروزه اما چهار ساعت سفید رنگ در چهار طرف این برج نصب شده که از زمان قاجار با میدان وقت الساعت مانده است.

معماری میدان ساعت یزد، برازنده و اصیل

معماری میدان ساعت از سبک معماری قاجاری پیروی کرده است و طاق‌ها، قوس‌ها، تزئینات آجری و کاشی‌کاری‌های منقوش به خطوط آیات قرآن به وضوح در ظاهر آن دیده می‌شود. مثلا اگر پایین این برج ایستاده باشید و به بالا نگاه کنید خواهید دید با چه ظرافتی تمام چهار طرف برج میدان ساعت یزد عینا شبیه هم طراحی شده است.

معماری میدان ساعت یزد

عکس از: بابک روشن‌بخش

طاق بلندی که تا زیر ساعت کشیده شده، باعث شده است برج میدان وقت الساعت حتی بلندتر به نظر برسد، طاق‌های کوچک بالای ساعت هم در هر طرف، سه تا قرار داده شده‌اند که باعث می‌شود نمای ساعت بزرگ برج بیشتر شود؛ و در‌نهایت نوار‌های آبی‌رنگ کاشی‌کاری‌شده کناره برج چشممان را همراه با رنگ آسمان جلا می‌دهند.

میدان ساعت یزد از لحاظ معماری و پیشینه تاریخی آن‌قدر ارزشمند است که تبدیل به یکی از نماد‌های اصلی این شهر تاریخی و از آثار باستانی مهم یزد به شمار می‌آید.

بخش های مختلف میدان

عکس از: فاطمه رهبر

بخش‌های مختلف میدان ساعت یزد

از دور که به این صحنه نگاه کنید، فقط یک ساعت تاریخی می‌بینید اما اصلا و ابدا این جاذبه تاریخی را در یک ساعتِ قدیمی خلاصه نکنید؛ چون کمی نزدیک شوید، می‌بینید که بخش‌های دیگری هم پشت عظمت این ساعت منتظر هستند تا کشف شوند.

میدان وقت الساعت یزد به دستور «مرتضی اعظم سیدرکن‌الدین محمد‌بن‌نظام‌الدین حسینی‌الریاضی» دانشمند و عالم آن زمان، ساخته شده است. شکل این میدان به صورت مربع شکل است که آب‌انبار، حسینیه و ساباط قدیمی را در خود جای داده است و سبکی قاجاری دارند.

بهترین زمان بازدید

عکس از: فاطمه رهبر

حسینیه

حسینیه میدان ساعت یزد دقیقا در مجاورت میدان وقت الساعت و در خیابان مسجد جامع واقع شده است که زمانی با ساختار کلی میدان یکی بوده است.

آب انبار

آب انبار میدان ساعت را «خواجه شاه امیر استرآبادی» در تاریخ ۱۱۲۱ هجری قمری ساخته و بنای آن به شکلی است که ۴۹ پله و ۴ بادگیر بر روی مخزنش دارد.

ساباط

از ویژگی‌های دیدنی و جذاب معماری و شهرسازی محل‌ های قدیمی یزد، کوچه‌ها و گذر‌های سر‌پوشیده هستند که به آن‌ها «ساباط» گفته می‌شود. هدف از ساختن این ساباط‌ها در شهر یزد این بوده که افراد در شهر‌های کویری بتوانند زیر سایه رفت‌و‌آمد کنند و از نور مستقیم خورشید در امان باشند.

بخش های مختلف میدان

عکس از: فاطمه رهبر

حالا یکی از معروف‌ترین ساباط‌های شهر یزد، ساباط میدان وقت الساعت است که از طریق این ساباط می‌شود به میدان ساعت یزد رسید یا از آن گذر کرد.

میدان ساعت یزد فرقی با ساعت مارکار یزد دارد؟

حواستان باشد که میدان ساعت (وقت الساعت) را با میدان ساعت مارکار اشتباه نگیرید. هر دوی این میدان‌ها در یزد هستند و هر دویشان ساعتی قدیمی دارند، اما میدان وقت الساعت ریش‌سفیدتر است.

ساعت مارکار یزد یا ساعت فردوسی تاریخچه‌اش به سال ۱۳۱۳ باز‌می‌گردد یعنی کمتر از یک قرن گذشته و در زمان سلطنت پهلوی. ساعت مارکار به این علت به ساعت فردوسی معروف است که تصمیم بر این بود که به نام شاعر بزرگ ایران، فردوسی، ساخته شود. سال ۱۳۱۵ محل دقیق این ساعت در میدان مارکار یزد که دقیقا در کنار دبیرستان مارکار است انتخاب شد.

جاهای دیدنی یزد

عکس از: باشگاه خبرنگاران جوان

مجموعه میدان مارکار یزد، دبیرستان مارکار و بهزیستی و پرورشگاه مارکار با هزینه شخصی «پشوتن جی دوسابایی» که از زرتشتیان ساکن هند بوده است ساخته شد و ساعت مارکار در‌حال‌حاضر به‌عنوان آثار ملی ایران ثبت شده است.

اما به لحاظ معماری این ساعت شباهت‌هایی نیز به میدان ساعت یزد دارد اما تفاوت ساخت و ظاهر آن‌ها کاملا از بیرون هم واضح به نظر می‌رسد. ساعت مارکار از سه بخش تشکیل شده است: پایه، بدنه برج و کلاهک برج. بدنه خارجی آن از مصالح سیمانی ساخته شده و بر روی آن ابیاتی از شاعر بزرگ، فردوسی ثبت شده است.

اینجا دقیقا وسطِ ایران است!

جالب‌ترین و جذاب‌ترین نکته ساعت مارکار یزد آن است که محققین می‌گویند این ساعت درست در مرکز ایران ساخته شده است و دقیقا وسط ایران است! پس شاید هنگام بازدید از ساعت مارکار یزد حس عجیبی از دانستن این واقعیت داشته باشید که الان دقیقا در وسط وسط ایران ایستاده‌اید!

معماری میدان ساعت یزد

عکس از: فاطمه رهبر

بهترین زمان بازدید از میدان ساعت یزد

بهترین زمان سفر به یزد و بازدید از میدان ساعت با توجه به این‌که به شهری کویری دارید سفر می‌کنید، باید زمانی را انتخاب کنید که روزهای یزد برایتان خیلی داغ نباشد و شب‌هایش خیلی سرد! پس با این اوصاف فصل تابستان اصلا برای سفر شما مناسب نیست چرا‌که یزد گرم‌ترین روزهای خود را تا اواخر مرداد ماه در فصل تابستان می‌گذراند.

اما بهترین زمان بازدید از میدان وقت الساعت و جاهای دیدنی یزد از اسفند ماه تا اواخر اردیبهشت که دمای هوا نسبتا متعادل است و اختلاف درجه شب و روز به کمترین مقدار خود می‌رسد.

مسی دسترسی

عکس از: فاطمه رهبر

میدان ساعت کجاست؟

بهترین خبر این است که میدان ساعت یزد در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های یزد قرار دارد که تعداد زیادی جاهای دیدنی یزد هم اطراف آن پراکنده شده‌اند و دسترسی راحتی به هم دارند. نشانی میدان وقت الساعت یزد این‌جاست: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی، همان برجی که دارید می‌بینید، بله! خودش است!

میدان ساعت یزد روی گوگل‌مپ

چطوری به میدان ساعت یزد برسیم؟

در‌واقع مسیر دسترسی به میدان ساعت آن‌قدر سر‌راست است که تقریبا از هر‌کجای شهر یزد می‌توانید تاکسی به مقصد خیابان امام خمینی سوار شوید و دقیقا کنار میدان وقت الساعت پیاده شوید. اینطوری هم فقط چند دقیقه تا مسجد جامع یزد فاصله دارید و هم به مرکز‌شهر قدیمی یزد و موزه‌هایش.

اولی و تاریخی باشیم!

وقتی دقیق‌تر فکرش را می‌کنیم، می‌بینیم تک‌تک ساختمان‌ها و بناهایی که از کنارش روزی رد می‌شویم حافظه تاریخی مخصوص خود را دارند و فقط عوامل محدودی مانند زمان، نبوغ معماری و شهرسازی و در زمانه خود جدید و پیشرو بودن، از آن‌ها آثاری تاریخی می‌سازند که روزی ما تصمیم می‌گیریم به آن‌جا سفر کنیم و فقط کمی، جرعه‌ای از قدمت و این‌که «زمان چون سایه می‌گذرد» بنوشیم.

جاذبه های گردشگری یزد

عکس از: سایت ایرنا

میدان ساعت یزد هم دقیقا از آن دسته آثار باستانی شهر یزد است که وقتی به این فکر می‌کنیم اولین برج ساعت جهان و ایران است کمی برایمان حیرت‌انگیز به نظر می‌رسد و وقتی از نزدیک شاهد زیبایی‌اش باشیم، ته دلمان از داشتنش غنج می‌رود. انگار که از ازل تا ابد همان‌جا باید بماند تا این داستان را بارها و بارها تعریف کند.

منبع: علی بابا

نوشته های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سبد خرید

سبد خرید شما خالی است.

ورود به سایت