راستین گشت | مجله و پایگاه گردشگری
سوال «کجا بریم؟» در یک خانواده یا جمع دوستانه که قصد سفر به شمال ایران را دارند امکان دارد به یک بحث طولانی و بی‌نتیجه تبدیل شود چون ده‌ها جاذبه گردشگری برای سلیقه‌های مختلف پیدا می‌شود. عده‌ای به کوهستان و دریا علاقه دارند، عده‌ای آرامش دریا و خیلی‌ها هم دوست دارند وقتشان در میان شهرها با خرید و چرخیدن میان رستوران‌ها بگذرد.
این مقاله مناسب آنهایی است که همیشه طرفدار مناطق بکر شمال و جاهایی هستند که هنوز کسی کشف نکرده است. جایی که شلوغ نیست، از شهرها دور است اما زیبایی یا ویژگی‌هایی دارد که در دیگر مناطق وجود ندارد.
خب معلوم است که چنین مناطق بکر و باصفایی خیلی زیاد هستند. در این فهرست سعی کردیم مناطقی را انتخاب کنیم که راه دسترسی مناسبی داشته باشند اما دور از شهرها و کمتر شناخته شده باشند.
از گیلان شروع می‌کنیم و بعد سراغ استان مازندران و بعد گلستان می‌رویم.
مناطق بکر گیلان
گیلان را بیشتر با رشت، لاهیجان و بندر انزلی می‌شناسند اما وقتی از مناطق جلگه‌ای به سمت کوهستان جنگلی بروید، جاهایی را پیدا می‌کنید که کمتر کسی از آنها حرف می‌زند. مناطقی که به جز زیبایی طبیعت چیزی نیست و عکاسان آسمان شب برای فرار از آلودگی نوری به آنجا پناه میبرند.
۱. روستای داماش
داماش نام روستایی کم جمعیت در محدوده حفاظت شده سیاه‌رود و در کنار چشمه معروف داماش است. در کنار روستا کارخانه تولید آب‌معدنی احداث شده که آب چشمه را بسته‌بندی و عرضه می‌کنند.
شهرت دیگر این روستا به خاطر گل‌های سوسن چلچراغ نوعی گل نادر و خاص در گیلان است. چلچراغ در ارتفاعات حدود ۲۰۰۰ متری رودبار پیدا می‌شود و در هیچ جای دیگری در ایران وجود ندارد.
در فصل بهار و تابستان که دشت‌ها سرسبز و هوا خنک است، گردشگرهایی برای کمپینگ یا برای کوهپیمایی در جاذبه‌های اطراف به داماش می‌آیند.
روستای داماش در گذشته ییلاقی بود که دامداران و کوچ‌نشینان منطقه جیرنده موقتی در آن اقامت می‌کردند اما جمعیت کمی در آن یکجانشین شده‌اند.
سه مورد دیگر از مناطق بکر شمال که در ادامه معرفی می‌شود در اطراف داماش هستند، کوه درفک، دریاچه ویستان و غار «دربند رشی» مکان‌هایی هستند که می‌توانید در بازدید از داماش به آنها سر بزنید.
برای رفتن به داماش می‌توانید از ۲ راه استفاده کنید. هردو مسیر جاده‌های فرعی از بزرگراه قزوین-رشت هستند اما یکی به رشت و یکی به قزوین نزدیک‌تر است. از طرف رشت، وقتی به رستم‌آباد رسیدید باید از پل به سمت توتکابن بروید و بعد از توتکابن مسیر را تا «بره‌سر» ادامه دهید. از بره‌سر تا داماش مسیر ۶ کیلومتری و خاکی است.
مسیر دوم نیز از لوشان وارد جاده جیرنده می‌شوید و بعد از جیرنده جاده کوهستانی و خاکی به داماش می‌رسید.
۲. اولسبلنگاه و سوئه چاله
اولسبلنگاه یا سوئه چاله نام ییلاقی در ۲۰ کیلومتری جاده ماسال به گیلان است.
زیباترین چشم‌انداز سوئه چاله زمانی است که ابرها کف دره را پر می‌کنند و فقط خط‌الرس کوه‌ها بیرون از ابر دیده می‌شود. اطراف ییلاق کاملا جنگلی است و هر چه از جاده دور شوید تراکم جنگل بیشتر می‌شود.
در چند سال گذشته و به واسطه انتشار تصاویر گردشگران، این منطقه بیشتر شناخته شد و تعدادی مجموعه خدماتی مثل هتل و رستوران در مسیر آن ساخته‌اند. با این حال هنوز خیلی‌ها این ییلاق را ندیده‌اند و حتی در روزهای اوج سفر خیلی شلوغ نمی‌شود.
اولسبلنگاه و سوئه چاله از نظر اهالی نام دو بخش این ییلاق در فاصله دو کیلومتری هستند ولی به هرحال چون فاصله زیاد نیست و گردشگران از هردو نام استفاده می‌کنند تفکیک این دو بی‌معنی است.
۳. دریاچه ویستان
دریاچه ویستان همانطور که در معرفی روستای داماش گفتیم در فاصله کمی از هم قرار دارند. از داماش به ویستان حدود ۵ کیلومتر و از بره‌سر حدود ۲ کیلومتر تا دریاچه فاصله است.
از داماش جاده‌ای وجود ندارد اما از بره‌سر جاده خاکی تا کنار دریاچه هست.
هیچ رودی به دریاچه نمی‌ریزد و تنها منبع تامین آب چشمه‌های زیرزمینی و در فصل بهار آب‌های حاصل از ذوب شدن برف و باران فصلی است.
امکانات اقامتی یا خدماتی در اطراف دریاچه نیست اما روستای ویستان فاصله زیادی با دریاچه ندارد. در دریاچه فقط چند قایق فایبرگلاس پدالی برای مسافران وجود دارد.
۴. گیسوم
جنگل، استخر و ساحل گیسوم منطقه‌ای به وسعت ۱۰ کیلومتر مربع بین دو شهر پره‌سر و اسالم و میان دریا تا کوهستان است.
گیسوم نام روستایی میان جنگل و کنار جاده است که حالا به کل منطقه اطلاق می‌شود. از جاده اسالم می‌توان وارد جنگل گیسوم شد و از زیباترین بخش آن یعنی جاده‌ای مستقیم در میان جنگل لذت برد. در وسط جاده استخر مصنوعی هست و در انتها به ساحل می‌رسید.
در داخل جنگل چند جاده فرعی دیده می‌شود که در انتها به زمین‌های کشاورزی اطراف می‌رسند.
چند ویلای کوچک در اطراف دریاچه و ساحل میزبان گردشگرانی هستند که می‌خواهند اقامت کنند و یک رستوران سنتی هم در ساحل وجود دارد.
حتی اگر قصد توقف ندارید، یکبار عبور کردن از میان این جنگل بکر ارزش وقت گذاشتن را دارد.
۵. آبشار لاتون
آبشار لاتون بلندترین آبشار ایران با ارتفاع ۱۰۵ متر در ۱۴ کیلومتری شهر ساحلی لوندویل قرار دارد. این آبشار بعد از روستای «کوته کومه» و در انتهای جاده‌ای خاکی واقع شده است.
حجم آب آبشار لاتون زیاد نیست اما همیشه جریان دارد. از زیبایی‌های دیگر اطراف لاتون جاده‌ای زیبا میان جنگل است که البته در زمستان و روزهای بارانی عبور از آن خطرناک است.
قله اسپیناس در پشت آبشار منظره جالبی دارد و دشت‌های بالادست که چراگاه دام روستاییان است چشم‌ها را خیره می‌کند.
آبشار لاتون مقصد کوهپیمایی افرادی است که از سمت اردبیل و دریاچه سوها می‌خواهند در این منطقه گردش کنند.
۶. پناهگاه حیات وحش سلکه
با توجه به در معرض خطر بودن پرنده‌های مهاجر و گونه‌های نادر در تالاب انزلی، چند منطقه حفاظت شده در اطراف تالاب تعیین شده که شکار ممنوع است. برای شناساندن این پرندگان و کمک به حفاظت از منابع طبیعی، در کنار پناهگاه‌های حیات وحش، سکو و راهروهای چوبی برای گردشگرانی که می‌خواهند پرندگان را تماشا کنند ساخته‌اند.
بازدید از این پناهگاه آزاد و رایگان است اما در صورتی که بخواهید از دوربین‌ها مخصوص استفاده کنید باید در قالب تورهایی که گروه‌های محیط زیستی و سمن‌های محیط زیستی برگزار می‌کنند بازدید کنید.
از رشت یا صومعه‌سرا به روستای شیخ محله و از شیخ محله به انتهای روستای هندخاله بروید. در انتهای روستا و در حاشیه زمین‌های کشاورزی به تالاب انزلی می‌رسید.
منظره گل‌های نیلوفر آبی و تالاب انزلی از این زایه تماشایی است. اگر قلاب ماهیگیری داشته باشید پس صید چند ماهی کپور می‌تواند سفرتان را خوشمزه کند.
۷. قله درفک
درفک کوهی آتشفشانی با ارتفاع حدود ۲۶۰۰ متر یکی از مناطق بکر شمال و گیلان است که آفرودسوارها عاشق بالا رفتن از آن هستند. شیب قسمت شرقی کوه شدید نیست و جاده‌ای که تا بالا می‌رود برای خودروهای دو دیفرانسل یک چالش پرهیجان است. در مقابل، شیب قسمت شمالی شدید و بیشتر شبیه دیواره‌ای مرتفع است و منظره‌ای هولناک را ساخته است.
بالای درفک نسبتا وسیع است و در بخش‌هایی از آن همیشه برف وجود دارد.
در درفک دو غار معروف وجود دارد که البته بیشتر روزهای سال پر از برف هستند و امکان بازدید از آن فراهم نیست.
۸. جواهردشت
جواهردشت یا در زبان محلی جوردشت نام روستایی ییلاقی در ارتفاع ۲۰۰۰ متری و در فاصله ۱۰ کیومتری از جواهرده در استان مازندران است.
ساکنان این روستا که دامدار هستند فقط در بهار و تابستان وقتی برف‌ها آب می‌شود و علوفه مناسب دام‌ها رشد می‌کند به اینجا می‌آیند. در فصل زمستان با اولین بارش برف راه بسته می‌شود.
اگر از سمت رودسر بخواهید به جواهردشت سفر کنید باید اول به کلاچای بروید و بعد از مسیر ۳۵ کیلومتری که بیشترش خاکی و برای خودروهای سواری نامناسب است به روستا می‌رسید.
فقط تماشای طلوع آفتاب و ابرهای نارنجی رنگ صبح جواهردشت ارزش سفر سخت تا این ییلاق را دارد.
۹. آبشار میلاش
در میان جنگل‌های اشکلورات و در نقطه‌ای دور از شهرها آبشاری مرتفع واقع شده که همیشه جاری است و جزو مناطق بکر شمال در گیلان محسوب می‌شود.
راهی که باید تا رسیدن به آبشار میلاش طی شود کمی دشوار اما با صفا است. از رحیم‌آباد رودسر وارد جاده زیاز شوید و همین مسیر را تا رسیدن به روستای میلاش ادامه دهید. از روستای میلاش تا خود آبشار مسیری حدود نیم ساعته را باید پیاده طی کنید.
آبشار در میان جنگل انبوه است و به واسطه پخش شدن آب آبشار در فضای اطراف، هوای آن خیلی خنک و مرطوب است.
۱۰. سلانسر
اگر به دنبال یک منطقه بکر کوهستانی هستید که از شهرها دور است و جز آرامش و زیبایی در آن چیزی پیدا نمی‌شود، سلانسر بهترین انتخاب است.
سلانسر در کوهستان غربی سفید رود و بالاتر از روستای دارستان واقع شده است. جاده دسترسی به سلانسر از رودبار و رستم‌آباد خاکی است.
۱۱. آبشار ویسادار
یکی دیگر از آبشارهای دائمی و پرآب گیلان به نام ویسادار در ۱۵ کیلومتری شهر پره‌سر و میان جنگل‌های انبوه قرار داد.
برای رفتن به ویسادار از پره‌سر وارد جاده آبشار ویسادار به سمت دیناچال شوید و جاده پر و پیچ و خم را تا رسیدن به بالای آبشار ادامه دهید.
ویسادار در زبان تالشی به معنی درخت بید است که اشاره به درختان بید در جنگل‌ها دارد. گودال گنبدی به شکل نیم‌دایره آبریز آبشار شکل خاصی به آن داده است. ایستادن در کنار این آبشار پرخروش و شنیدن صدای آن لذت‌بخش است. صدای آب به اندازه‌ای زیاد است که برای صحبت با اطرافیان مجبور می‌شوید داد بزنید.
۱۲. سد بیجار
سد بیجار که حالا به نام رسمی سد آیت‌الله بهجت شناخته می‌شود، یک سد تازه افتتاح شده روی رودهای زیلکی و دوآبان در ۲۰ کیلومتری شهر رشت و ۳۰ کیلومتری رودبار است. این دو رود قبلا به سفید رود (روبری امام‌زاده هاشم) می‌ریخت و حالا با ساخت سد دریاچه بزرگی در پشت آن ایجاد شده است.
منظره دریاچه میان جنگل‌های انبوه جالب و دیدنی است.
فراموش نکنید که شنا کردن در دریاچه‌های پشت هر سدی خطرناک است و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
۱۳. غار دربند رشی
اغلب غارهای شناخته شده در ایران دهانهای کوچک و بیشترشان در اثر جریان آب ساخته شده‌اند. غار دربند رشی برخلاف دیگر غارها دهانهای بزرگ و در بخشی از کوه است که آبی در آن جریان نداشته و ندارد.
این غار درست شبیه محل زندگی تصویرسازی‌هایی است که از انسان‌های غارنشین در کتاب‌ها دیده‌اید. جالب این که محققان این تصور را تایید کردند؛ در اکتشافات داخل غار نشانه‌هایی پیدا شده که انسان‌هایی در حدود ۲۰۰ هزار سال قبل در عصر سنگ اینجا زندگی می‌کردند.
غار دربند رشی در دامنه جنوبی قله درفک و جنوب روستای سیادشت قرار دارد. برای دسترسی به این غار باید از توتکابن به سمت روستای دفراز و سی‌دشت بروید و بعد از روستای رشی، ادامه مسیر را پیاده تا دهانه غار طی کنید.
درست در کنار دهانه بزرگ، یک غار با دهانه کوچکتر هم دیده می‌شود. داخل غار تاریک و ترسناک است و در انتهای آن صدای خفاش شنیده می‌شود.
این غار می‌تواند بخشی از برنامه گردش در قله درفک باشد.
۱۴. پارک خرما لنگرود
در ادامه مناطق بکر شمال می‌رسیم به جنگل‌های شهر لنگرود. منطقه‌ای در میان جنگل و در کنار رودخانه‌ای پر آب که بیشتر روزهای سال خلوت است و شاید در روزهای عید و تابستان کمی شلوغ شود.
پارک جنگلی خرما در ۲۰ کبومتری شهر لنگرود و بعد از چند روستای زیبا قرار دارد. مسیر این جنگل از روستای کومله شروع می‌شود و بعد از روستای اطلاقور و لیل به بهترین نقطه آن می‌رسید.
مناطق بکر مازندران
در مازندران هم سواحل توریستی و مجتمع‌های تفریحی همیشه شلوغ‌تر از مناطق دورافتاده کوهستانی هستند. چندین دریاچه، آبشار، پارک جنگلی و … هستند که می‌توانستیم در این فهرست بیاوریم اما به همین تعداد اکتفا کردیم چون انتخاب از بین این همه جاذبه در استان مازندران کار سختی بود.
۱۵. دریاچه سد آبیدر
در ۲۰ کیلومتری شهر نور و نزدیک پارک جنگلی سیسنگان سد آبیدر واقع شده است که دور آن جاده‌کشی شده و امکان قایق‌سواری و اسکی روی آب در آن وجود دارد.
در اطراف سد آبیدر تعدادی قهوه‌خانه و مرکز خدماتی تاسیس شده که در ایام تعطیلات رونق می‌گیرند.
راه دسترسی به این دریاچه مصنوعی از روستای ملاکلا و جاده محمودآباد به نوشهر است. بعد از پاسگاه سیسنگان باید وارد جاده فرعی شوید و تا انتهای جاده بروید.
۱۶. دریاچه ولشت
ولشت یکی از دریاچه‌های آب شیرین و بزرگ مازندران است. آب دریاچه از چشمه‌های آب شیرین زیر زمینی و آب‌های سطحی تامین می‌شود.
چشم‌انداز دریاچه آبی رنگ در میان کوه و نیزارهای اطرافش منظره متناقضی ساخته است.
در بهار و تابستان که مسافرها به ولشت می‌روند، قایق‌های پدالی به آب انداخته می‌شود و می‌توانید در کنار دریاچه چادر بزنید.
آنهایی که موفق شدند در ولشت ماهیگیری کنند از مزه اردک ماهی آن تعریف می‌کنند. شما هم اگر قلاب دارید با خودتان ببرید شاید شانس با شما یار بود. حداکثر عمق دریاچه ولشت حدود ۲۲ متر است اما اطراف آن عمق کمتری دارد.
بهترین راه دسترسی به دریاچه ولشت از مرزن‌آباد و از طرف روستای لرگان است.
۱۷. دریاچه ممرز (دریاچه ارواح)
دریاچه‌ای مردابی، پر از درختان شکسته و پوسیده و جنگل مه‌آلود غرق در سکوت فقط در فیلم‌های ترسناک دیده نمی‌شود؛ دریاچه ممرز در استان مازندران دقیقا همین حال و هوا را دارد.
به خاطر همین ظاهر عجیب و ترسناک به آن لقب دریاچه ارواح داده‌اند در صورتی که هیچ گزارشی درباره اتفاقات عجیب و غریب گزارش نشده و اگر هم باشد شایعه‌ای بیش نیست.
دریاچه ممرز در انتهای جاده‌ای جنگلی قرار دارد. این جاده از روستای ملاکلا کنار دریاچه آبیدر شروع می‌شود. با توجه به سنگلاخی و پر از چاله بودن جاده، خودروهای سواری به سختی می‌توانند در جاده حرکت کنند اما خودروهای شاسی‌بلند مشکلی نخواهند داشت.
۱۸. دریاچه الیمانات
دریاچه الیمانات در واقع آب جمع شده پشت سدی کوچک است که آب آن برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود.
فقط یک طرف دریاچه قابل استفاده برای مسافران است چون بیشر ساحل آن جنگلی و بدون جاده است.
زیباترین زمان دریاچه الیمانات اوایل پاییز است چون درخت‌ها به زنگ‌های قرمز و زد با رنگ سبز ترکیب می‌شوند و انعکاس این رنگ‌ها در آب دریاچه جلوه‌ای رویایی می‌سازد.
۱۹. فیلبند
فیلبند یا فیلبن روستایی ییلاقی و در ارتفاع حدود ۲۳۰۰ متری از توابع شهرستان بابل و در جنوب آمل قرار دارد. مثل اکثر روستاهای ییلاقی اینجا هم کم جمعیت است و فقط در بهار و تابستان می‌توان به آنجا سفر کرد.
بهترین راه دسترسی از جاده هراز و از جاده فرعی به همین نام است که اول به روستای سنگ‌چال و بعد به فیلبند می‌رسد.
ویژگی جالب فیلبند اقیانوس ابر دائمی و همیشه در حرکت آن و زندگی بکر روستاییان است. در مدت اقامت یا توقف خود زندگی روستاییانی را که همیشه در حال کار و تلاش هستند را از نزدیک می‌بینید.
بیشتر روزهای سال فیلبند سرد است و نسیم ملایمی می‌وزد. شغل روستایی‌ها دامداری است پس حتما تعداد زیادی گاو، اسب و گوسفند را می‌بینید که در دشت‌های اطراف پراکنده هستند.
در سال‌های گذشته با توجه به ازدیا مسافر و حضور گردشگران، اهالی خانه‌هایی برای اجاره دادن ساخته‌اند.
۲۰. مازیچال
مازیچال یکی از دور افتاده‌ترین مناطق بکر شمال است که فقط سه ماه از سال یعنی تابستان فرصت دیدن آن را دارید. جاده‌ای که به مازیچال می‌رسد کیفیت مناسبی ندارد و با هر بارندگی بسیار لغزنده و خطرناک می‌شود و در پاییز و زمستان سرما و برف مازیچال را کاملا تعطیل می‌کند.
اهالی روستای مازیچال عشایری هستند که فقط سه ماه تابستان موقتی دام‌های خود را به آنجا میبرند و با اتمام تابستان مازیچال را ترک می‌کنند.
در مقدمه گفتیم مناطق بکر را معرفی می‌کنیم پس انتظار امکانات زیادی در مازیچال نداشته باشید. در واقع در مازیچال برق، گاز، آنتن موبایل و هیچ جایی برای اجاره و اقامت نیست. هرچه هست فقط طبیعت بکر کوهستانی و ییلاق با چشم‌انداز جنگل‌های بلوط است و تمام.
راه دسترسی به مازیچال از روستایی به نام طویدره در جاده عباس‌آباد به کلاردشت شروع می‌شود. جاده ۱۰ کیلومتری از خط‌الرس کوه می‌گذرد و البته جاده‌ای سخت برای خودروهای غیرآفرود است.
۲۱. دریاچه عباس آباد
جالب است بدانید قبل از ساخت سد خاکی عباس‌آباد، مجموعه‌ای شامل باغ و ساختمانی در محل این دریاچه وجود داشت که قدمت آن را به زمان صفوی نسبت می‌دهند. از آن باغ و ساختمان فقط یک چهارطاقی باقی مانده است که در زمان پر بودن دریاچه فقط سقفش دیده می‌شود.
درباره فلسفه وجودی این چهارطاقی وسط دریاچه حرف‌های زیادی زده می‌شود. برخی می‌گویند این چهارطاقی پایه‌ای بوده برای انتقال آب به زمین‌های اطراف و برخی می‌گویند بخشی از یک کاخ و تفرجگاه مخصوص شاهان صفوی است.
در هر صورت آنچه حالا باقی مانده دریاچه‌ای کوچک است با یک رستوران و قایق‌های پدالی برای استفاده مسافرین.
باغی که می‌گویند در زمان صفویه ایجاد شده هنوز در قسمت شمالی وجود دارد و البته تغییرات زیادی روی آن انجام داده‌اند.
راه دسترسی به دریاچه عباس‌آباد از روستای التپه در جنوب بهشهر است.
۲۲. پارک جنگلی سه هزار
جاده سه‌هزار را خیلی‌ها می‌شناسند. اگر به دنبال جایی برای توقف در این جاده و لذت بردن از طبیعت بکر در کنار رودی خروشان می‌گردید، پارک جنگلی سه‌هزار در ۲۰ کیلومتری جنوب تنکابن بهترین گزینه قابل انتخاب است.
۲۳. آبشار شاهان‌دشت
بلندترین آبشار مازندران با ارتفاع مجموع ۱۸۰ متر در بخش لاریجان شهرستان آمل، شرق کوه دماوند و بالای روستایی به همین نام قرار دارد.
قلعه ملک بهمن که قدمت آن به دوران قبل از اسلام می‌رسد. متاسفانه قلعه را در دوران صفوی و در جریان جنگ‌هایی که به سقوط حاکمان محلی منجر شد، تخریب کرده‌اند.
دیواره آبشار کاملا سنگی بوده و به همین دلیل صخره‌نوردان از این فرصت برای به چالش کشیدن مهارتشان استفاده می‌کنند.
۲۴. باداب سورت
علی بابا
