نام تهران با شلوغی، ترافیک و آلودگی هوا عجین شده است و کمتر کسی با شنیدن نام پایتخت به جاهای دیدنی تهران و گردشگری در این شهر هزارداستان فکر میکند. نگاه جستوجوگر مجله گردشگری راستین گشت، دیدنیهای پایتخت را از قلم نمیاندازد و با چشمهایی شسته و نگاهی نو به پایتخت مینگرد. ما در راستین گشت هرازگاهی یکی از دیدنیهای تهران را به قلم در میآوریم و درباره آن صحبت میکنیم؛ اکنون قرعه تهرانگردی به نام پارک ساعی افتاده و نوبت به صحبت درباره این جنگل کوچک در قلب تهران است.
بهترین مسیر دسترسی به پارک کدام است؟
چه دیدنیها و تفریحاتی در پارک وجود دارد؟
آنچه باید درباره پارک ساعی تهران بدانید
قدمزدن در خیابان ولیعصر بهخصوص اگر هوا بارانزده باشد، مثل قدمزدن در یکی از جادههای شمال است. البته صدای موتورها، ماشینها و بوق آنها لذت ولیعصرگردی را مخدوش میکند، اما برای آن هم راه فراری وجود دارد. وقتی در جادههای شمال ایران رانندگی میکنید، چشم به جادههای فرعی میخورد که برخی از آنها خاکیاند و برخی دیگر آسفالتی خیلی قدیمی دارند.
این جادهها برای من نشانه ورود به بهشت است و اگر زمان داشته باشم، حتما یکی از آنها را دنبال میکنم. زیرا میدانم درنهایت به جنگلی ختم میشود که زیبایی آن روحم را لمس میکند. پارک ساعی تهران همچنین حسی را تداعی میکند. بوستانی خلوت که اگر به میانه آن برسید، همهمه تهران با آرامش و صدای گنجشکها جایگزین میشود. پارک ساعی محلی برای چند ساعت فرار از تهران شلوغ به طهران آرام است!
بوستان ساعی یکی از قدیمیترین پارک های تهران است که در ۱۲ هکتار ساخته شده است و در خیابان ولیعصر قرار دارد. یکی از جذابیتهای پارک تفاوت ارتفاع آن با سطح زمین است. این پارک ۶ ورودی دارد که برای ورود از همه آنها باید یک مسیر پلکانی را طی کنید. انگار که وارد قسمتی جداگانه از تهران میشوید و برای ورود به آن باید چند پله پایینتر بروید.
ورودی اصلی پارک در خیابان ولیعصر و در ضلع غربی آن قرار دارد. دو ورودی شرقی پارک به خیابان خالد استانبولی منتهی میشود. دو ورودی دیگر این پارک در ضلع شمالی و ورودی آخری آن هم در ضلع جنوبی پارک قرار دارد.
پارک ساعی یکی از تفریحگاههای محبوب تهرانیهاست. در حال حاضر این بوستان امکانات تفریحی و رفاهی مختلفی دارد و به فضایی برای سپریکردن آخر هفتههای خانوادههای تهرانی تبدیل شده است. این بوستان یکی از مهمترین جاهای دیدنی تهران است.
داستان ساخت پارک ساعی
بوستان ساعی بهعنوان یکی از ارزانترین پارکهای تهران شناخته میشود و در ساخت آن تنها یک معمار، یک باغبان و چند کارگر مشارکت داشتهاند. داستان بوستان (البته نه بوستان سعدی) از سال ۱۳۲۴ شروع شد. در آن زمان کریم ساعی زمینی به مساحت ۳۰ هکتار که از ونک تا عباسآباد را در بر میگرفت، برای این پروژه بزرگ اختصاص داد. اولین کلنگ ساخت پارک در سال ۱۳۲۹ به زمین خورد. البته همان طور که گفتم الان فقط ۱۲ هکتار از آن زمین بزرگ به پارک اختصاص دارد.
کریم ساعی دانشآموخته محیط زیست بود و خدمات بسیاری به محیط زیست ایران کرد که در قسمتهای بعدی بیشتر درباره آن صحبت میکنیم. او بوستان را بهصورت شیبدار ساخت تا شبیه جنگل باشد؛ همچنین از درختهایی مانند عرعر و چنار در ساخت پارک استفاده کرد، زیرا این درختان به آب زیادی نیاز ندارند.
هنوز هم فرزندان تنومند این مرد بزرگ همچنان در بوستان قد برافراشتهاند. کریم ساعی بوستان را در اختیار وزارت کشاورزی وقت قرار داد. البته این وزارتخانه بعد از فوت او در سال ۱۳۳۶، پارک را به شهرداری واگذار کرد. شهرداری هم امکانات رفاهی و جاذبههای گردشگری دیگری به پارک اضافه کرد و درنهایت این مکان به یک تفریحگاه تبدیل شد.
در سال ۱۳۴۲ استاد حسین محجوبی وارد داستان پارک ساعی شد. او معمار و نقاش برجسته ایرانی است و طراحی و ساخت بسیاری از پارکهای تهران را در کارنامه خود ثبت دارد. در بازسازی خیابانهای قدیمی تهران، سنگهای بسیاری بهعنوان ضایعات باقی ماند؛ استاد محجوبی از این سنگها در قسمتهای مختلف پارک بهره برد.
او نقشه پارک را با الهام از باغهای ایرانی- اسلیمی طراحی کرد. البته در برخی از قسمتها هم از سبک معماری ژاپنی بهره برد، این قسمت با نام باغ ژاپنی مشهور است که در قسمتهای بعد به آن میپردازیم. درنهایت بازسازی پارک در سال ۱۳۵۲ به پایان رسید. البته شهرداری همچنان در این پارک مشغول فعالیت است و امکانات رفاهی آن را گسترش میدهد.
پارک ساعی تهران در ابتدا برای اینکه تعداد درختان شهر تهران را افزایش دهد و یکی از ریههای شهر باشد، ساخته شد. بهمرورزمان رفتوآمد مردم به این پارک بیشتر شد و سازمانهای مسئول، مانند شهرداری، امکانات تفریحی و رفاهی مختلفی به آن اضافه کردند. در حال حاضر این پارک بهعنوان یکی از مشهورترین پارکهای تهران و تفریحگاه مهم این شهر شناخته میشود.
کریم ساعی که بود؟
کریم ساعی بانی اصلی ساخت پارک ساعی بود و به همین دلیل هنوز هم نام او بر سر در بوستان میدرخشد. او بعد از تحصیل در رشته آمار جنگل در خارج از کشور، در وزارت کشاورزی ایران مشغول به کار شد و خدمات گستردهای در این وزارتخانه انجام داد. یکی از خدمات او اختصاصدادن زمین برای ساخت بوستان بزرگ ساعی بود. او شخصا بر فرایند ساخت پارک نظارت میکرد.
کریم ساعی برای اولینبار نهاد جنگلبانی در ایران را تأسیس کرد و این رشته را هم به دانشگاهها افزود. آقای ساعی بهعنوان پدر جنگلبانی ایران شناخته میشود؛ این مرد بزرگ در سال ۱۳۳۱ طی یک سانحه هوایی درگذشت.
البته او هنوز هم در پارک ساعی حضور دارد. هنرمندان تندیسی از کریم ساعی ساختهاند که روی یکی از نیمکتهای پارک و زیر سایه درخت کهنسالی که به دست خودش کاشته بود، نشسته و روبهرویاش را تماشا میکند.
پوشش گیاهی و جانوری پارک بوستان ساعی
درختان سربهفلککشیده، صدای پای آب، صدای پرندهها، هوای خنک، اکسیژن و هوای برای تنفس عمیق و مسیرهایی برای پیادهروی که اطراف آن پر از درخت است؛ این موارد همه آن چیزی است که از یک طبیعتگردی عالی انتظار دارید.
لذت گردش زمانی کامل میشود که یک سنجاب کوچک از مقابل چشمتان عبور کند و در میان درختان پنهان شود. به نظر میرسد ویژگیهایی که گفته شد، درباره یکی از جنگلهای شمال ایران باشد، اما من در حال صحبت از پارک ساعی واقع در پایتختام!
همان طور که گفتیم، کریم ساعی درختانی را برای این پارک انتخاب کرد که به آب زیادی نیاز نداشته باشند. بهمرورزمان و با حضور باغبانهای مختلف در این پارک، تنوع پوشش گیاهی بیشتر شد. اکنون تعداد زیادی درخت که در ادامه به چند تا از آنها اشاره میکنیم در این بوستان قدیمی زندگی میکنند.
-
سرو شیرازی
- سرو نقرهای
- سرو تبریزی (صنوبر سیاه)
- سرو بادبزنی
- سرو تبری
- چنار
- کاج
- سیب
- گردو
- برگ بو
- زالزالک
- نارون
- یاس وحشی
- ماگنولیا
- کاج سدروس
- چمن
جانوران آزاد در پارک ساعی با آنچه در سایر پارکهای تهران میبینید، متفاوت نیستند. گربه، گنجشک، کبوتر و این دست حیوانات شهری در بوستان ساعی هم زندگی میکنند. در این بوستان باغوحشی هم وجود دارد که در آن جانوران مختلفی نگهداری میشود. در قسمت برکه هم پرندههای آبی مانند مرغابی و اردک و غاز را میبینید. تماشای بازی آنها یکی از لذتبخشترین کارهایی است که میتوانید در بوستان ساعی انجام دهید.
جاذبهها و بخشهای مختلف پارک زیبای ساعی
پارک ساعی تهران یک تفریحگاه کامل برای خانواده، گروههای دوستی و ورزشکاران است. حتی اگر تنها به این پارک بروید هوای خوب و جذابیتهای طبیعی درختان با شما همراه میشوند و تنهایی را از خاطرتان پاک میکنند. اگر با خانواده و دوستان به بوستان ساعی بروید که هم فال است و هم تماشا! در ادامه تفریحات مختلف و جاهای دیدنی پارک را معرفی میکنیم.
باغوحش کوچک پارک
در بخش جنوب غربی بوستان ساعی باغوحشی وجود دارد که از یک زمین فوتبال هم کوچکتر است، اما در همین فضای کوچک جذابیتهای مختلفی وجود دارد. در این باغوحش گونههای جانوری کوچک مثل سنجاب و همستر و برخی از انواع پرندگان مثل غاز، طاووس و طوطی و چند نوع خزنده مثل لاکپشت زندگی میکنند.
باغوحش کوچک پارک ساعی قسمت دلخواه بچههاست، آنها همیشه دوست دارند حیوانات را تماشا کنند. البته باید مراقب باشید کودکان به حیوانات غذا ندهند، مسئولان باغوحش غذای مخصوص هر گونه را برایش در نظر گرفتهاند.
در باغوحش کوچک پارک فضای آرامشبخشی ایجاد شده است. صخرهها و برکه مصنوعی که برای پرندگان آبی ساخته شده و مسیرهایی که از میان گیاهان و درختان متنوع پارک عبور میکند، در همین فضای کوچکتر از زمین فوتبال قرار گرفته است. کمتر کسی بدون آشنایی قبلی میتواند تصور کند که چنین فضای آرام و دلنشینی چند متر آنطرفتر از خیابان پرهیاهوی ولیعصر قرار دارد.
دریاچه مصنوعی
در قسمتی از باغوحش ساعی یک دریاچه مصنوعی ساخته شده است، البته برخی از افراد آن را بهعنوان برکه هم میشناسند. تماشاییترین بخش دریاچه مصنوعی ساعی، شیطنت مرغابیها و غازهایی است که در آن زندگی میکنند.
در بعضی قسمتهای دریاچه مصنوعی، آبشار هم وجود دارد که صدای خوش آب را هم به منظره بازیگوشی پرندگان اضافه میکند و کاملکننده لذت تماشای منظره است. باوجوداینکه دریاچه دست ساخته بشر است، اما دست کمی از یک جاذبه طبیعی و خدادادی ندارد.
باغ ژاپنی
همان طور که در تاریخچه پاک ساعی گفتیم، استاد محجوبی در ساخت بعضی از قسمتهای این بوستان از معماری باغهای ژاپنی الگو گرفته است. باغ ژاپنی در نزدیکی دریاچه مصنوعی قرار دارد؛ زمانی که برای اولینبار این باغ را دیدم به یاد کارتونهای قدیمی مثل ایکیوسان افتادم. در این باغ آلاچیقهایی قرار دارد که شبیه به عمارتهای ژاپنی با سقف شیبدار ساخته شده است.
پیست اسکیت
پیست اسکیت یکی از قسمتهای محبوب کودکان و نوجوانان است. این پیست بزرگ در ضلع شرقی پارک ساعی قرار دارد. اگر فرزند شما بیشتر از ۴ سال سن دارد، میتواند در این پیست بازی کند. نکته جالب این است که در پیست اسکیت ساعی انواع کلاسهای آموزش اسکیت مانند اسکیت نمایشی، اسکیت سرعتی، اسکیت هاکی و اسکیت فری استایل آموزش داده میشود.
دخترها و پسرهای بین ۴ تا ۱۸ سال میتوانند زیر نظر مربیان حرفهای این رشته در پیست اسکیت ساعی آموزش ببینند و تمرین کنند. البته حتی اگر در کلاسها شرکت نکرده باشید هم میتوانید در پیست اسکیت بازی کنید. استفاده از این پیست برای عموم رایگان است.
زمین بازی کودکان
زمانی که از پارک صحبت میکنیم، اولین چیزی که بچهها به آن فکر میکنند تاب و سرسره و الاکلنگهای آن است. پدر و مادرها دوست دارند فرزندانشان را به پارک بازی ببرند، اما مشکل اینجاست که خودشان کاری برای انجامدادن ندارند و حوصلهشان سر میرود.
زمین بازی پارک ساعی تهران این مشکل را حل میکند. با رفتن به این پارک هم بچهها یک دل سیر بازی میکنند و روزهایی را که در خانه ماندهاند، تلافی میکنند و هم بزرگترها میتوانند با دوستان و خانواده به پیکنیک بروند.
یک همنشینی دوستانه در فضای خوشآبوهوایی که نزدیک به خانه باشد، بهترین راه برای استراحت آخر هفته و بازیابی انرژی است.
زمین بازی کودکان انواع اسباب بازیهای استاندارد را دارد و میتواند تا چند ساعت فرزند شما را سرگرم نگه دارد. احاطه زمین بازی با درختان مانع از آلودگی هوای زمین بازی میشود. بنابراین وقتی کودک میدود و به نفسنفس میافتد، هوای تمیز تنفس میکند و مشکلی برای او ایجاد نمیشود. البته بهتر است روزهایی را که آلودگی هوای تهران در مرز هشدار قرار دارد، برای رفتن به پارک بازی انتخاب نکنید.
میزهای شطرنج
میزهای شطرنج بخش دلخواه خانمها و آقایان بازنشسته است. آنها بههمراه دوستانشان به بوستان ساعی میآیند تا در عین تماشای طبیعت و تنفس هوای تازه، بازی کنند و سرگرم شوند.
بعضی از بازنشستگان فعالترند و به سراغ دستگاههای ورزشی پارک میروند، اما برخی دیگر ترجیح میدهند شطرنج بازی کنند یا روی نیمکتها بنشینند و با دوستانشان صحبت کنند. پارک ساعی برای افراد مسن یادآور روزهای گذشته تهران است. اگر کنارشان بنشینید و دل به دلشان بدهید، درباره «تهرون» خاطرات زیادی برای تعریفکردن دارند.
امکانات ورزشی
پارک ساعی امکانات مختلفی برای ورزشهای رایگان دارد. میز پینگپنگ، فوتبالدستی، والیبال، بدمینتون و دستگاههای هوازی امکانات مختلفیاند که در گوشهوکنار پارک قرار گرفتهاند.
بسیاری از افرادی که در نزدیکی بوستان زندگی میکنند، هر روز صبح برای ورزش به این پارک میروند. برخی از آنها بههمراه دوستانشان میروند و به ورزشهای چند نفره مثل بدمینتون یا والبیال مشغول میشوند، اما برخی دیگر به تنهایی میروند و خود را با ورزشهای هوازی، دو و پیادهروی مشغول میکنند.
مجسمههای مختلف
یکی از جذابیتهای پارکهای تهران این است که هنگام گردش در آنها، نگاهتان با یک مجسمه تصادف میکند! مجسمهای که تا پیش از این نمیدانستید در این نقطه قرار دارد. در بوستان ساعی هم پر از مجسمههای خلاقانه است. به نظر من گل سرسبد این مجسمهها، تندیس کریم ساعی است که بهآرامی در گوشه پارک نشسته و رفتوآمد مردم را تماشا میکند.
اگر فرزند خردسالی دارید که تازه خواندن و نوشتن را یاد گرفته، احتمالا مجسمههای حیوانات پارک ساعی برای او جذاب است. این مجسمهها ماکتهایی است که با بیشترین شباهت به پرندگان و حیوانات واقعی ساخته شده است و نام آنها هم بهصورت تندیس ساخته شده و کنارشان قرار دارد.
البته این تندیسها تنها مجسمههای پارک ساعی نیستند. در قسمتهای مختلف پارک هم تندیسهایی با طرحهای خلاقانه و گاها خندهدار ساخته شده و لذت گردشگری در پارک را دوچندان میکند. کشف این مجسمهها را به شما و پیادهرویهایتان میسپاریم.