عمارت عین‌الدوله، روایتگر مهم‌ترین رویداد جنگ جهانی دوم

یکی از عمارت‌های تاریخی و ارزشمند ایران عمارت عین‌الدوله است که قدمت آن به دوره قاجاریه برمی‌گردد. این عمارت که در شمال تهران قرار دارد در گذشته خانه ییلاقی عین‌الدوله وزیر دوره قاجار بود و پس از وی خانواده بصیر‌الدوله هروی در آن ساکن شدند. این عمارت یکی از مهم‌ترین وقایع سیاسی را از سر گذرانده که در ادامه‌ی این مطلب به آن می‌پردازیم. این خانه تاریخی با معماری چشمگیر و پیشینه‌ی تاریخی غنی در حال حاضر یکی از جاذبه‌های گردشگری استان تهران به شمار می‌رود و گردشگران بسیاری برای بازدید از آن می‌روند. این عمارت تلفیقی از معماری سنتی و مدرن را به نمایش می‌گذارد. در ادامه با ما همراه باشید تا سفری کوتاه به عمارت عین‌الدوله داشته باشیم و برگی دیگر از تاریخ ایران را در این عمارت ورق بزنیم.

رزرو بلیط هواپیما تهرانبا راستین گشت خوبه!

تاریخچه عمارت عین‌الدوله

باغ و عمارت عین‌الدوله یکی از آثار تاریخی به جا مانده از دوران قاجار است. در دوره‌ی قاجار تهران محدود به بخش مرکزی بود که آن را به نام حصار ناصری می‌شناختند. عبدالمجید میرزا معروف به عین‌الدوله صدراعظم دوره‌ی مظفرالدین شاه این عمارت را در شمال شرقی تهران و خارج از محدوده‌ی حصار ناصری ساخت. وی در سه دوره‌ی تاریخی حساس وزیر دربار قاجار بود. پس از تغییر حکومت از قاجار به پهلوی خانواده بصیرالدوله هروی در این عمارت ساکن شدند. بعدها عمارت به دکتر نصرت‌الله هروی، پسر بصیرالدوله هروی رسید و سال‌ها بعد توسط دختر ایشان به شهرداری تهران واگذار شد.

همانطور که اشاره کردیم این عمارت شاهد یکی یکی از مهم‌ترین وقایع سیاسی در خلال جنگ جهانی دوم بود. در پاییز سال 1322 هجری شمسی در بحبوحه‌ی جنگ جهانی دوم کنفرانس بزرگی در تهران برگزار شد و سران سه کشور آمریکا، شوروی و انگلیس به تهران سفر کردند و در عمارت عین‌الدوله ساکن شدند. هدف از این کنفرانس بحث و تبادل نظر درمورد جنگ جهانی و دوران پس از جنگ بود.

جرقه اصلی!

جرقه‌ی شکست نیروهای آلمان نازی در همین کنفرانس زده شد. روزولت، استالین و چرچیل در ایوان بزرگ عمارت عین‌الدوله می‌نشستند و درباره‌ی طرح و نقشه‌های خود برای از بین بردن نیروهای آلمان نازی و متحدین تبادل نظر می‌کردند. این سه نفر در آن زمان از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین شخصیت‌های سیاسی بودند و تاثیر بسیار زیادی بر سرنوشت جنگ جهانی دوم داشتند. حضور و اقامت کوتاه مدت آنها در این خانه‌ باعث شده بر ارزش تاریخی آن افزوده شود. عمارت عین‌الدوله تا سال 1376 تحت مالکیت نوه بصیرالدوله، خانم شیرین هروی بود. وی در سال 1377 این عمارت را به شهرداری تهران واگذار کرد. در آن زمان چون این خانه سال‌ها به حال خود رها شده بود آثار فرسودگی بر روی دیوارهای ساختمان به خوبی مشاهده می‌شد.

عمارت عین‌الدوله در تیرماه سال 1377 با شماره 2042 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. پس از بازسازی در سال 1386 به مناسبت صدمین سالگرد تاسیس شهرداری تهران به طور رسمی افتتاح شد و در حال حاضر یکی از جاذبه‌های گردشگری تهران به شمار می‌رود و معتبرترین نگارخانه‌های ایران در این عمارت فعالیت می‌کند.

معماری عمارت عین‌الدوله

باغِ عمارت عین‌الدوله

عمارت عین‌الدوله در زمینی به مساحت 11 هزار و 900 متر مربع ساخته شده و زیربنای آن تقریبا 800 متر مربع می‌باشد. چیزی که پس از ورود به باغ و عمارت عین‌الدوله توجه شما را به خودش جلب می‌کند درختان سرسبز و منظره‌ی زیبای باغ است. در وسط این باغ استخر بزرگی قرار دارد که چند سکو در نقاط مختلف این استخر قرار دارند که به شکل جزیره سر از آب بیرون آورده‌اند. این جزیره‌های کوچک به وسیله‌ی پل‌های فلزی کوچک به هم متصل‌اند.

در گذشته تعداد زیادی درخت در قسمت جنوبی باغ قرار داشت که به علت تغییر مسیر قنات از بین رفتند. همچنین ضلع جنوبی باغ هیچ دیواری نداشت و مستقیم به کوچه‌ی کناری متصل می‌شد. یکی از دیدنی‌های محوطه‌ی باغ و عمارت عین‌الدوله مجسمه‌هایی از بزرگان ایرانی است که در آن به نمایش گذاشته شده است. از جمله  این بزرگان می‌توان به خیام و عبید زاکانی اشاره کرد.

ساختمان اصلی عمارت عین‌الدوله

ساختمان اصلی باغ و عمارت عین‌الدوله چهار در دارد، دو در اصلی در شمال و جنوب و دو در فرعی در شرق و غرب. بصیرالدوله تا زمانی که زنده بود چند بار اقدام به مرمت و بازسازی عمارت کرد. در نخستین تعمیرات بخش شاه‌نشین را در طبقه‌ی همکف ساخت و به این ترتیب فضای ورودی عمارت را گسترش داد و در نتیجه ایوان طبقه‌ی دوم را به بنا اضافه کرد، این ایوان از یک زمین والیبال هم بزرگ‌تر است. همچنین دو اتاق کاملا قرینه و گوشواره‌ای در دو سمت طبقه‌ی همکف ساخت. وی برای تزیینات از نقاشی‌های دیواری چشمگیر، گچ‌بری، آینه‌کاری و قاب‌بندی استفاده کرده است.

تمام درب و پنجره‌های چوبی عمارت به هنر گره‌چینی و شیشه‌های رنگی مزین هستند و نمایی فوق‌العاده به آن بخشیده‌اند. این درب و پنجره‌ها در خلال مرمت و بازسای اضافه شدند و تنها چیزی که از ابتدا بدون تغییر باقی‌ مانده ستون‌های عمارت عین‌الدوله است که بیشتر از 80 سال قدمت دارند. این ستون‌ها از ویژگی‌های چشمگیر این عمارت به شمار می‌روند و نگاه هر بیننده‌ای را خیره می‌کنند. در ایوان طبقه‌ی دوم سردیس‌های زیادی از افراد مشهور گذشته و معاصر به نمایش درآمده است. 

نگارخانه برگ، نمایشگاهی هنری در قلب عمارت عین‌الدوله

در سال 1387 سازمان زیباسازی شهر تهران اقدام به راه‌اندازی یک نگارخانه در باغ و عمارت عین‌الدوله کرد. این نگارخانه که به نام برگ معروف است در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین نگارخانه‌های ایران به شمار می‌رود. اگر به هنرهای تجسمی مثل نقاشی و مجسمه‌سازی علاقه دارید حتما از این نگارخانه دیدن کنید. آثار زیبا و باارزشی در این نگارخانه به نمایش گذاشته می‌شوند که دیدن آنها خالی از لطف نیست.

دسترسی به باغ و عمارت عین‌الدوله و اطلاعات بازدید

باغ و عمارت عین‌الدوله در خیابان پاسداران، میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان افتخاریان، کوچه جلالی پلاک 17 قرار دارد. درصورتی که قصد دارید با اتومبیل شخصی برای بازدید از عمارت عین‌الدوله بروید باید در امتداد اتوبان امام علی شمال برانید و وارد اتوبان صیاد شیرازی شوید، از خروجی پاسداران خارج شوید و به سمت میدان هروی بروید، وارد خیابان وفامنش شده و به خیابان جمالی بپیچید، در پلاک 17 می‌توانید باغ و عمارت عین‌الدوله را ببینید. اگر به اتومبیل شخصی دسترسی ندارید نگران نباشید می‌توانید از سیستم حمل و نقل عمومی استفاده کنید. برای استفاده از مترو می‌توانید خود را به ایستگاه متروی حسین آباد در خط سه متروی تهران برسانید. از ایستگاه حسین‌آباد سوار تاکسی‌هایی که به سمت میدان هروی می‌روند بشوید و در ابتدای خیابان جمالی پیاده شوید، از این نقطه با یک پیاده‌روی کوتاه به عمارت عین‌الدوله می‌رسید.

در صورتی که اتوبوس را ترجیح می‌دهید می‌توانید از خط اتوبوس‌هایی که در خیابان پاسداران و میدان هروی ایستگاه دارند استفاده کنید. برای ورود به عمارت نیازی به پرداخت ورودی نیست و بازدید از آن کاملا رایگان است. توجه داشته باشید که تنها می‌توانید از محوطه‌ی باغ و نمای بیرونی عمارت دیدن کنید و امکان ورود به داخل بنا وجود ندارد. ساعت بازدید از باغ و عمارت عین‌الدوله از ساعت 8 صبح تا 4 عصر می‌باشد.

سخن آخر

عمارت عین‌الدوله یکی از خانه‌های تاریخی و مهم تهران است که پیشنهاد می‌کنیم حتما از آن بازدید کنید. از نزدیک دیدن عمارت که زمانی سه نفر از تاثیرگذارترین انسان‌های تاریخ در آن اقامت داشتند خالی از لطف نیست. باغ سرسبز آن نیز برای یک پیاده‌روی کوتاه و گرفتن چند عکس زیبا مناسب است. در متنی که از نظر گذراندید سعی کردیم این عمارت تاریخی و زیبا را به شما معرفی کنیم تا اگر قصد بازدید از آن را داشتید این راهنما برای رقم زدن یک خاطره‌ی خوب به شما کمک کند.