دشت هویج تهران؛ تکه‌ای از بهشت اما نزدیک تهران

دشت هویج جایی همین حوالی تهران است. یکی از ویژگی‌هایی که علاقه من به ایران را چند برابر می‌کند این است که به فاصله کوتاهی از تمام شهرهای کوچک و بزرگ آن یک جاذبه طبیعی وجود دارد. تعداد افرادی که برای گردشگری به تهران سفر می‌کنند، خیلی کم است. اکثر مسافران تهران با اهداف کاری و تجاری به این شهر می‌روند و بعد از چند روز به شهر خودشان بازمی‌گردند. اگر شما هم مسافرت‌های این‌چنینی به تهران دارید، من یک پیشنهاد بهتر دارم؛ کمی تفریح و طبیعت‌گردی هم چاشنی مسافرت کاری خود کنید تا خستگی چند روزه کار فشرده از تن به در شود.

اقبال تهرانی‌ها بلند است، چون در نزدیکی شهرشان جاذبه‌های طبیعی کم‌نظیری مانند دشت هویج و دامنه‌های البرز قرار دارد. آن‌ها حتی برای کوتاه‌ترین اوقات فراغتشان هم می‌توانند این مقصدهای گردشگری جذاب را انتخاب کنند. در این مقاله از مجله گردشگری راستین گشت درباره دشت گرچال که به نام «هویج» شهرت پیدا کرده است، صحبت می‌کنیم و راهنمای بازدید از آن را ارائه خواهیم داد.

دشت هویج؛ منظره باورنکردنی حوالی تهران

دشت گرچال در البرز مرکزی قرار گرفته و جزو خاک لواسان در منطقه شمیران استان تهران است. این دشت در بالای روستای افجه قرار گرفته است و به همین دلیل آن را با نام دشت افجه هم می‌شناسند. فاصله دشت هویج تا تهران ۲۲ کیلومتر و تا لواسان ۵ کیلومتر است و این یعنی با یک رانندگی کوتاه می‌توانید به یک مقصد جذاب برای آخر هفته خود برسید!

دشت گرچال در ارتفاع ۲۴۰۰ متری قرار گرفته است. بعضی از گردشگران صرفا برای پیک نیک و کمپینگ به این دشت می‌روند. بعضی از افراد ورزشکارتر هستند و بعد از کوهنوردی، در دشت استراحت می‌کنند. گروهی از طبیعت گردان حتی شب هم در این دشت می‌مانند و از آسمان کم‌نظیر آن لذت می‌برند.

اگر ساکن شهر تهران نیستید و قصد دارید از دشت هویج افجه بازدید کنید، می‌توانید برنامه‌ای برای گردش در چند روستای خوش آب و هوای اطراف تهران داشته باشید. مناطق گردشگری امامه، فشم و روستای آهار هم در فاصله ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر این دشت واقع شده‌اند؛ البته در منطقه روستای افجه جاذبه‌های گردشگری دیگری هم وجود دارد که در قسمت‌های بعدی بیشتر درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم.

پیشینه دشت هویج؛ چرا این دشت با هویج مشهور شد؟

روایت‌ها نشان می‌دهد این دشت یکی از قدیمی‌ترین تفریحگاه‌های اطراف تهران است و حتی شاهان صفوی هم در این دشت به شکار مشغول می‌شدند. احتمالا سوالی که ذهن شما را مشغول کرده، علت شهرت دشت با نام هویج است.

اگر شما هم به دشتی بروید که سراسر آن هویج کاشته شده است و به رنگ نارنجی دیده می‌شود، نام آن را هویج می‌گذارید! شوخی کردم! اگر یک بار هم کارتون دیده باشید حتما می‌دانید که هویج خودش در خاک رشد می‌کند و یک دُم سبز رنگ دارد که بالای خاک می‌ماند. ولی خب چون قبلا این‌جا هویج می‌کاشتند، گذشتگان این منطقه را با نام دشت هویج می‌شناسند.

البته کاشت هویج در این دشت ادامه پیدا نکرد.

گرچال نام دیگری است که به نوعی به کاشت هویج در این منطقه اشاره دارد. در زبان بومی مردم این منطقه، «گر» به معنی آتش و «چال» جایگاه است. این نام می‌تواند ایهام داشته باشد؛ شاید بخاطر هویج‌ها که دشت را به رنگ آتش در می‌آورده، به آن جایگاه آتش می‌گفته‌اند. علت دوم هم می‌تواند این باشد که دشت گرچال نسبت به مناطق اطراف گرم‌تر است. به همین دلیل از آن با نام جایگاه آتش یاد می‌کنند.

امروز این دشت به عنوان یک منطقه طبیعی گردشگری شناخته می‌شود. در روستای افجه نیز باغ‌های میوه و مقداری کشاورزی رواج دارد. اما گسترش کشت و کار در این منطقه به اندازه گذشته نیست.

شرایط آب و هوایی دشت چگونه است؟

دشت هویج در فصل‌های مختلف سال دیدنی است. در بهار طبیعت بی‌نظیر این منطقه با شکوفه‌های گیلاس روستای افجه همراه می‌شود. آب و هوای بهاری، جوی‌های روان و اکسیژن خالصی که در فضای دشت نفس می‌کشید، همه چیز را برای جذب انرژی فراهم می‌کند. شب‌های بهاری دشت افجه کمی خنک‌تر است؛ به همین خاطر اگر قصد دارید اقامت شبانه داشته باشید، باید حتما از کیسه خواب مناسب استفاده کنید.

در فصل تابستان دمای دشت کمی بیشتر می‌شود و ممکن است تحمل گرمای هوا به خصوص در ظهر و بعد از ظهر، کمی سخت باشد. البته خبر خوب این است که در روستای افجه و ارتفاعات نزدیک دشت، هوا کمی خنک‌تر است. بنابراین می‌توانید ساعات گرم روز را در این مناطق سپری کنید و هنگام خنکی به دشت گرچال برگردید.

پاییزهای دشت هویج افجه بیش از هر زمان دیگری به گذشته شبیه است. زیرا دشت با رنگ‌های زرد و نارنجی پاییزی پر می‌شود و شبیه به «جایگاه آتش» است. در این فصل سوز سرما بیشتر است و گردشگران حتما باید با لباس گرم کافی به این منطقه بروند. اقامت شبانه در فصل پاییز و زمستان توصیه نمی‌شود؛ مگر اینکه در روستاهای اطراف اقامتگاه اجاره کنید تا جای گرم و راحتی برای خواب داشته باشید.

زمستان‌های دشت هم سفید و برفی است. برخی از افراد برای تفریحات زمستانی و برف‌بازی در زمستان به این منطقه می‌روند. اما به یاد داشته باشید که این دشت امکانات ورزش‌های زمستانی و پیست‌های اسکی را ندارد و یک جاذبه کاملا طبیعی و بدون دخالت دست بشر است!

طبیعت زیبای دشت هویج

گونه‌های گیاهی که در خود دشت گرچال وجود، گیاهان وحشی هستند؛ اما درخت‌های گردو و گیلاس هم در پوشش گیاهی این منطقه دیده می‌شود. این دشت در فصل‌های گرم سال سرسبز است و در فصل پاییز به رنگ نارنجی در می‌آید. در بهار برف کوه‌های اطراف دشت آب می‌شود و جوی‌ها، آبشارها و نهرهای فصلی را به وجود می‌آورد.

دشت گرچال هرآنچه از یک جاذبه طبیعی انتظار دارید را دارد! طبیعت‌گردانی که به کوه و ارتفاعات علاقه دارند، می‌توانند در کوه‌های اطراف دشت گردش کنند. افرادی که کمیپینگ را ترجیح می‌دهند و به دنبال دورهمی‌های دوستانه یا خانوادگی در طبیعت هستند هم می‌توانند زیر سایه‌ درخت‌های دشت چادر بزنند و به پیک نیک بروند.

جاذبه های دشت هویج

دشت گرچال چیزی بیشتر از یک دشت در میان کوه است. این منطقه علاوه  بر اینکه یک جاذبه طبیعی است، دیدنی‌های تاریخی هم دارد. در دوران صفویه و قاجار به دلیل رفت و آمد شاهان و اشراف به این دشت برای شکار، کاروانسراهایی در مسیر دشت هویج به دشت لار ساخته شده است. اگر یک یا دو روز زمان برای اقامت در دشت هویج و مناطق اطراف آن اختصاص دهید، جاهای مختلفی وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را ببینید. در ادامه جاذبه‌های اطراف دشت را به صورت کامل معرفی کرده‌ایم.

دشت سبوستان

دشت سبوستان یا دشت سوستون که به دشت گردو هم شهرت دارد، در ضلع شمال غربی دشت هویج افجه و در مسیر رسیدن به قله آتشگاه قرار گرفته است. در این دشت آبشار زیبای چرند با ارتفاع ۵۰ متر قرار دارد که با نام آبشار سوستون هم شناخته می‌شود. در دشت سبوستان باغ‌های میوه و به خصوص باغ آلو، گیلاس و گردو هم قرار دارد. در اطراف آبشار درخت‌های میوه وحشی به چشم می‌خورد. البته اگر در گروه خود طبیعت‌گرد حرفه‌ای ندارد و میوه‌های وحشی را نمی‌شناسید، بهتر است از خوردن میوه‌های درخت‌های اطراف آبشار خودداری کنید.

دشت سبوستان منطقه مناسبی برای استراحت در مسیر رسیدن به قله یا پیک نیک‌های خانوادگی است. سایه درختان، آب‌های روان و محیط سرسبز این دشت توجه هر گردشگری را جلب می‌کند. آبشار سوستون از دشت هویج مشخص است و برای رسیدن به دشت سبوستان باید به سمت آن (شمال غربی دشت) حرکت کنید. در حرکت به سمت آبشار باید به مسیر پاکوب برسید و بعد از کمی پیاده روی دشت سبوستان را می‌بینید.

دشت سبوستان و آبشار سوستون روی نقشه

آبشار پسچویک

این آبشار با اسم‌های مختلف آبشار افجه، آبشار پسچویک، آبشار پسکوهک و آبشار پسگوئک شناخته می‌شود. ارتفاع این آبشار ۱۵ متر است و اطراف آن طبیعت بکری که با گونه‌های مختلف گیاهی پوشیده شده، خودنمایی می‌کند. درخت‌های افرا شاخص‌ترین ویژگی آبشار پیچویک هستند. این آبشار در مسیر کوهنوردانی که قصد دارند به ارتفاعات قله ساکا بروند، قرار گرفته است.

مسیر آبشار پسچویک برای افرادی که تجربه طبیعت‌گردی و کوهنوردی را ندارند، کمی چالش برانگیز است و توصیه می‌شود با راهنمایی افراد حرفه‌ای از این منطقه بازدید کنند. مناطق اطراف آبشار برای پیک نیک مناسب نیست و شاید فقط برای یک استراحت کوتاه در مسیر کوهنوردی انتخاب خوبی باشد.

آبشار پسکوهک روی نقشه

غار موزه دکتر وزیری

شاید باور نکنید که در منطقه دشت هویج چنین جاذبه‌ای هم وجود داشته باشد. دکتر ناصر هوشمند وزیری در سال ۸۴ در زمینی به مساحت هزار متر این غار موزه را با هزینه شخصی خود تأسیس کرد و آثار مجسمه سازی خود را در آن به نمایش گذاشت. آثار این غار موزه روایتگر داستان‌های اساطیر ایران و شاهنامه است. جالب است بدانید که بسیاری از این مجسمه‌ها با استفاده از وسایل بازیافتی ساخته شده‌اند. دکتر وزیری این کار را در راستای فرهنگسازی برای بازیافت و حفظ محیط زیست انجام می‌دهند.

در غار موزه وزیری، دالان‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها به کار خاصی اختصاص داده شده است. بخش‌های مختلف این غار عبارتند از؛

• سرای بسطامی
• فضای داخلی غار
• گالری
• فضای باز
• کارگاه مجسمه سازی
• کارگاه صنایع دستی
• دالان مجسمه‌های بازیافتی

سرای بسطامی با ظرفیت ۹۰ نفر یکی از جذاب‌ترین سالن‌های اجتماعاتی است که می‌توانید جلسات خود را در آن برگزار کنید. فضای داخلی غار هم شامل هشت دالان تو در تو است که در دل کوه حفاری شده و دیوارهای آن را با بتن پوشانده‌اند.

برخی از جاذبه‌های دیدنی این غار موزه عبارتند از

• کلکسیون شطرنج
• مجسمه‌های بازیافتی مثل مجسمه نوشابه
• مجسمه‌های داخل دالان‌های فضای داخلی غار
• کلکسیون آفتابه (بیش از ۶۰۰ آفتابه و پارچ فلزی از دوران‌های تاریخی مختلف در این کلکسیون وجود دارد)

آدرس، لوکیشن و ساعات کار غار موزه وزیری

برای رسیدن به این باغ موزه باید از جاده لشکرک به سمت لواسان بروید و وارد بلوار امام خمینی شوید. بعد از آن باید به جاده کند علیا و سفلی برسید و از دوراهی بوجان به سمت چپ بپیچید. بعد از چال ناظران به غار موزه دکتر ویزی خواهید رسید. این موزه در روزهای غیر تعطیل از ساعت ۹ الی ۱۲:۳۰ و عصرها از ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۹ باز است و ساعت‌های کاری آن در روزهای تعطیل و جمعه یکسره می‌شود؛ یعنی از ساعت ۹ تا ۱۹ بازدید برای عموم آزاد است.

غار موزه وزیری روی گوگل مپ

حمام صفوی

حمام صفوی، حمام سنتی روستای افجه است. این حمام به دو بخش مردانه و زنانه تقسیم ‌شده و در معماری آن تمام اجزای یک حمام از جمله طاق‌، قوس‌های جناغی و گنبدهای عرقچین را دارد. قدمت حمام این روستا به اواخر دوران صفویه و اوایل دوران قاجار باز می‌گردد. گردشگران هنگام بازدید از بافت سنتی روستای افجه، به سراغ این حمام هم می‌روند. جالب است بدانید که حمام صفویه هنوز هم مثل سابق فعال است و اهالی افجه از آن استفاده می‌کنند.

روستای افجه روستای کوچکی است و به همین دلیل تعجبی ندارد که آدرس حمام صفوی روی نقشه وجود نداشته باشد. با کمی گشت و گزار در این روستا هم از دیدن بافت تاریخی آن لذت می‌برید و هم به حمام روستا می‌رسید. برای دسترسی به این روستا می‌توانید از طریق اتوبان بابایی به جاده لشگرک برسید. افجه در ۹ کیلومتری شمال شرق لواسان قرار گرفته است.

روستای افجه روی گوگل مپ

قصر ناصری

در حال حاضر خبری از قصر ناصری نیست و بیشتر به ویرانه ناصری شباهت دارد! اما هنوز هم معماری قاجاری آن برای بازدیدکنندگان جذاب است. این قصر به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد و بخشی از روستای شهرستانک به شمار می‌رود. ناصرالدین شاه بعد از ساخت این قصر، یک بار در سال به همراه خدم و حشم به شهرستانک می‌آمد و مراسم آش‌پزان برگزار می‌کرد. در تاریخچه قصر ناصری چیزی جز بی‌توجهی به این بنای باشکوه دیده نمی‌شود. اما هنوز هم گردشگران دشت هویج آن را از یاد نبرده‌اند و برای بازدید از آن به شهرستانک می‌روند.

شهرستانک در ۶۰ کیلومتری کرج قرار دارد و برای دسترسی به آن باید از جاده فرعی که جاده چالوس را به این روستا وصل می‌کند، عبور کنید. قصر ناصری در دل روستا قرار گرفته است و به کمک لوکیشن نقشه می‌توانید آن را پیدا کنید:

امکانات رفاهی و خدماتی دشت هویج افجه

دشت گرچال طبیعتی بکر است و در آن امکانات رفاهی و حتی مغازه هم وجود ندارد. به همین دلیل برای بازدید و اقامت در آن باید حتما پیش از رسیدن به دشت، همه چیز را تهیه کنید. اما در اطراف دشت امکانات رفاهی و اقامتی کاملی وجود دارد. بسیاری از گردشگران در اقامتگاه‌های بومگردی یا ویلاهای اطراف اقامت می‌کنند و برای گردش به دشت هویج و جاذبه‌های اطراف آن می‌روند.

روستای افجه نزدیک‌ترین منطقه به دشت گرچال است که امکانات رفاهی لازم مانند اقامتگاه، رستوران، مغازه و… را دارد. برخی از گردشگران نیز در ویلاهای لواسان اقامت می‌کنند و در مسیر ۹ کیلومتری بین دشت و لواسان در رفت و آمد هستند.

تجهیزات کمپینگ در سفر به دشت هویج

اگر قصد دارید شب را در دشت هویج سپری کنید، باید به دو نکته مهم توجه داشته باشید. نکته اول اینکه آیا تمام تجهیزات مورد نیاز برای کمپینگ را به همراه دارید؟ نکته دوم هم این است که آیا زمان مناسبی برای بازدید از دشت هویج افجه و اقامت در آن را انتخاب کرده‌اید؟ به یاد داشته باشید حتی با بهترین تجهیزات کمپینگ، باز هم این دشت برای شب مانی در فصل پاییز مناسب نیست و دمای آن به شدت کاهش پیدا می‌کند.

اگر قصد کمپینگ در دشت گرچال را دارید، به تجهیزاتی که در ادامه نام می‌بریم، نیاز خواهید داشت.

• چادر (ظرفیت کافی برای همه اعضای کمپ باید وجود داشته باشد).
• کیسه خواب
• لباس گرم
• غذاهای کنسرو و مغزیجات
• جعبه کمک‌های اولیه و داروهای مورد نیاز
• آب آشامیدنی
• فلاسک
• ضد آفتاب و عینک آفتابی
• گوشی موبایل و پاوربانک

به طور کلی هرچیزی که برای اقامت یک شبانه روز نیاز دارید را با خود ببرید؛ اما به یاد داشته باشید که نباید کوله بارتان  را بیش از حد سنگین کنید. زیرا ممکن است لازم شود بخشی از مسیر را پیاده روی کنید.

بهترین زمان سفر به دشت هویج

پیش از این درباره آب و هوای دشت هویج افجه در فصل‌های مختلف سال صحبت کردیم. پس اکنون می‌دانید علت اینکه می‌گویم بهترین فصل برای بازدید از دشت، بهار و پاییز است، چیست. از همان تعطیلات نوروز که در ابتدای فصل بهار است می‌توانید برنامه سفر به این تکه از بهشت را بچینید و از سرسبزی و آب و هوای مطلوب آن لذت ببرید. در پاییز هم همه چیز رنگ‌های گرم و شاد پاییزی دارد و دشت به بهترین لوکیشن برای عکاسی تبدیل می‌شود. البته پاییز فصل مناسبی برای شب مانی در دشت نیست و تنها برای بازدید روزانه از دشت زمان مناسبی محسوب می‌شود.

در تابستان دشت گرچال به جایگاه آتش تبدیل می‌شود و اگر برای بازدید از آن بروید، مجبورید مدام یک بادبزن به دست داشته باشید! البته می‌توانید در ساعات میانی روز که خورشید مستقیم می‌تابد، در روستای افجه و مناطق خنک‌تر بگردید و در ساعات ابتدایی یا انتهایی روز، به دشت بروید.

در زمستان اگر برف سنگین باریده باشد، احتمالا مسیرهای خاکی دسترسی به دشت هویج مسدود خواهد بود و مجبور می‌شوید پیاده به این دشت بروید. البته به نظر من دشت گرچال انتخاب مناسبی برای تفریحات زمستانی نیست؛ زیرا هیچ امکاناتی برای تفریحات و ورزش‌های زمستانی ندارد و فقط سفیدپوش است. به همین دلیل توصیه می‌کنم به جای دشت گرچال سراغ جاهای دیدنی تهران در زمستان بروید.

دشت هویج کجاست؟

آدرس دشت گرچال: استان تهران، شهرستان شمیران، روستای افجه.

لوکیشن دشت روی گوگل مپ

مسیر دسترسی به دشت

برای رسیدن به دشت هویج از تهران، ابتدا باید به شمال شرق پایتخت برسید و وارد اتوبان بابایی شوید. بعد از طریق اتوبان وارد جاده لشگرک شوید و مسیر خود را تا رسیدن به میدان لشگرک ادامه دهید. بعد از میدان تابلوهای روستای افجه وجود دارد و با پیروی از آن‌ها می‌توانید به این روستا برسید. پیش از رسیدن به افجه به یک دوراهی خواهید رسید که یکی راه آسفالت روستای افجه است و دیگری راه خاکی دشت گرچال. ماشین‌های آفرود می‌توانند مسیر خاکی را طی کنند. اما اگر ماشین معمولی دارید، تاجایی که امکان دارد در جاده خاکی پیش بروید و مابقی مسیر را پیاده طی کنید.

اگر از کرج به دشت هویج می‌روید، باید از اتوبان شهدای البرز وارد اتوبان خرازی شوید. بعد از آن از بزرگراه همت به بزرگراه زین‌الدین بروید و در نهایت به اتوبان بابایی برسید و به جاده لشگرک بروید.

کلام آخر؛ راهنمای سفر از دشت هویج تا قله آتشگاه

در این مقاله راهنمای جامع سفر به دشت هویج را ارائه دادیم و اکنون اطلاعات کافی برای مسافرت به این دشت را دارید. این دشت برای تمام گردشگران، چه گروه‌های خانوادگی و چه اکیپ‌های کوهنوردی و طبیعت‌گردی مقصد ایدئال محسوب می‌شود. یک توصیه مهم مسافرتی این است که هیچوقت اهمیت این تفریحات ساده و کوتاه آخر هفته را نادیده نگیرید. آن‌ها می‌توانند انرژی که در طول هفته از دست رفته را به شما بازگردانند. نیازی نیست همیشه یک هفته کامل را برای سفر کردن اختصاص دهید! با برنامه ریزی درست می‌توانید از یکی دو روز هم به اندازه همان یک هفته لذت ببرید!

مجله راستین گشت به شما کمک می‌کند با تمام مناطق دیدنی و جاذبه‌های گردشگری نزدیک شهر خود آشنا شوید و بتوانید برای بازدید از آن‌ها برنامه بریزید. همچنین می‌توانید با تورهای کوتاه مدت راستین گشت، اوقات فراغتتان را به بهترین شکل سپری کنید و شنبه‌ها با انرژی مضاعف در محل کار حاضر شوید!