راستین گشت | مجله و پایگاه گردشگری
شهر یزد یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران است، چرا‌که می‌شود تاریخ هنر و معماری ایرانی و همچنین بافت سنتی و کویری را در جای‌جای این خطۀ گرم و زیبا دید. تقریبا ایرانگردی و سفر به شهرهای مختلف ایران بدون سفر‌کردن و بازدید از شهر یزد بی‌معناست، چرا‌که موزه های یزد و جاهای دیدنی یزد جزو مناطق گردشگری است که سالانه گردشگران خارجی را نیز به سمت جذابیت‌های کویری و زیبای خود می‌کشاند.
معمولا موزه‌ها برای شناختن و فشرده‌کردن تاریخ و هنر یک سرزمین یا یک شهر در کپسول‌های زمانی، بهترین و سریع‌ترین راه‌های شناخت فرهنگ و هنر جایی که به آن سفر کرده‌اید است. اگر هم به یزد رفته‌اید از لیست موزه های یزد و شناخت کپسول‌های زمانی آن شگفت‌زده خواهید شد!
ساعت کاری موزه آیینه و روشنایی چه زمان است؟ آدرس این موزه کجاست؟
در موزه مفاخر یزد چه دیدنی‌هایی وجود دارد؟
آدرس خانه صولت کجاست؟
چون علاوه‌بر آن‌که به یک شهر تاریخی و توریستی سفر کرده‌اید، جایی را انتخاب کرده‌اید که فرهنگی غنی و مملوء از زیبایی دارد و هر گردشگری حداقل یک‌بار در طول زندگی خود باید آن را از نزدیک ببیند و بشناسد.
چیزی که ما در این مقاله از مجلۀ گردشگری راستین گشت برای شما آماده کرده‌ایم، لیست موزه های یزد به همراه توضیحاتی است که قبل از بازدید از آن‌جا باید بدانید.
۱- موزه مردم شناسی ابرکوه یا خانه صولت یزدی ها
موزه مردم شناسی ابرکوه یا خانۀ صولت یزد، به زمان زندیه و قاجاریه تعلق دارد و یکی از آثار ملی ثبت‌شده ایران میان موزه های یزد است. درواقع خانه صولت محل زندگی یکی از خانهای ابرکوه به نام آقای صولت بوده است و به همین دلیل به این موزه مردم شناسی، خانه صولت هم می‌گویند.
معماری خانه صولت مانند اکثر بنا‌های فلات مرکزی ایران درون‌گراست، یعنی شما هنگام رفتن به حیاط باید از هشتی (خشتی) خانه بگذرید تا به دالانی برسید که با یک برج چهارگوش بلندی آراسته شده است. و حالا در مرکز خانه می‌توانید حیاط دلنشین خانه صولت را ببینید.
موزه مردم شناسی ابرکوه، آثاری از زمان‌های ایلخانی، صفویه و قاجار را درون خود جای داده که حتی قدیمی‌ترین این آثار به دوره‌های اولیۀ اسلام باز می‌گردد. چیزهایی که در این موزه خواهید دید شامل اقلام مردم‌شناسی، وسایل و لباس‌های مربوط به حرفه‌های پیشین تاریخی، وسایل روشنایی و حمام، انواع سنگ‌های حکاکی شده، انواع کوزه‌های شاموتی و ظروف، انواع سکه‌های قدیمی، نسخ قدیمی برخی کتاب‌ها، ادوات شکار و کشاورزی و همچنین جواهرآلات و انواع زیورها و غیره است.
هزینۀ بلیط بازدید از موزۀ مردم شناسی ابرکوه برای هر گردشگر ایرانی ۳ هزارتومان و برای هر گردشگر خارجی ۲۰ هزارتومان است.
ساعت بازدید: همه‌روزه، از ساعت ۷.۱۵ تا ۱۴.۱۵ و ۱۷ تا ۲۰
آدرس: یزد، شهرستان ابرکوه، میدان امام‌حسین، خیابان شهید‌باهنر، کنار مسجد آقا، خانه صولت ابرکوه
موزه مردم شناسی خانه صولت روی گوگل‌مپ
۲- موزه مردم شناسی بافق (خانه وحشی بافقی)، از شاعرانه‌ترین موزه های یزد
موزه مردم شناسی بافق یزد یا معروف به خانه وحشی بافقی، یکی دیگر از موزه های یزد است که هرساله بازدیدکننده‌های بسیاری دارد چرا‌که درواقع این موزه مردم‌شناسی، خانه اصلی وحشی بافقی، شاعر معروف قرن دهم قمری که منظومۀ «فرهاد و شیرین» را سروده است بوده.
معماری این خانۀ نسبتا کوچک و شاعرانۀ یزد، که ساخت آن به زمان صفویه بر‌می‌گردد، با مساحت ۱۲۰ متر‌مربع از خشت و گل ساخته شده و ۶ اتاق کوچک چهار‌فصل دارد که همگی مشرف به ایوان بزرگ خانه‌اند. همچنین خانۀ وحشی بافقی یک زیرزمین دارد که در گذشته به‌عنوان خنک‌جا به‌کار می‌رفته و دسترسی به آب روانی که در آن‌جا جاری بوده را ایجاد می‌کرده است.
موزه مردم شناسی بافق، شامل آثاری تاریخی مانند زیورآلات قدیمی، وسایل طب سنتی و عطاری، ابزار کشاورزی، بافندگی و آهنگری، ظروف سفالی و فلزی، لوازم روشنایی و همچنین لباس‌های محلی و صنایع دستی و سوغات یزد است. این مکان دیدنی و تاریخی نیز مانند موزه های یزد در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است.
هزینۀ بلیط بازدید از خانۀ وحشی بافقی برای هر گردشگر داخلی ۳ هزارتومان و برای هر گردشگر خارجی ۲۰ هزارتومان است.
ساعت بازدید: همه‌روزه
آدرس: یزد، شهرستان بافق، خیابان مسجد جامع
موزه مردم شناسی بافق (خانه وحشی بافقی) روی گوگل‌مپ
۳- موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده، تالار پول یزد
در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های یزد، موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده در خانۀ عرب‌زاده محلۀ فهادان قرار دارد. مساحت این خانه ۸۰۰ متر‌مربع است که تاریخی قجری دارد. آثار این موزه طی سال‌های ۱۳۳۵ تا۱۳۸۳ با تلاش حسین حیدرزاده که از استادان برجستۀ سکه‌شناسی بوده است، جمع‌آوری شده و در ۱۰ سالن با یک تالار بزرگ بین اتاق‌های ۳ و ۵ برای نمایش گذاشته شده است.
معماری موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده سبکی قاجاری دارد، مثل کاربندی‌ها و نقوش گچ‌بری اسلیمی و فضا با کتیبه‌های اشعار مذهبی کربلا و گنجینه‌های چوبی مزین شده است.
در موزه سکه یزد، ۵ هزار سکۀ طلا، نقره و مس و برنج که متعلق به دوره‌های تاریخی پیش از اسلام، دورۀ اسلامی و معاصر است نگهداری می‌شود. همچنین اسکناس‌های قدیمی از عهد ناصرالدین‌شاه تا اکنون نیز در این موزه قابل بازدید است.
موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده که یکی از معروف ترین موزه های یزد است، انواع اقلام مردم‌شناسی، فرهنگی و تاریخی ایران و یزد را نیز برای بازدید عموم مردم قرار داده است. هزار فقره گنجینه و اشیای مردم‌شناسی مربوط به ۴۲ دورۀ تاریخی گذشته از هخامنشیان گرفته تا اکنون، زیورآلات، تسبیحات و اسناد و نسخ خطی در این موزه نگهداری می‌شود.
هزینۀ بلیط ورودی موزه حیدرزاده یزد برای گردشگران داخلی ۳ هزارتومان و برای گردشگران خارجی ۲۰ هزارتومان است.
ساعت بازدید: همه‌روزه از ساعت ۸ تا ۲۰
آدرس: یزد، خیابان امام‌خمینی، محلۀ فهادان، بن‌بست بیت‌الزهرا، موزۀ سکه و مردم شناسی حیدرزاده
موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده یزد روی گوگل‌مپ
۴- موزه فرهنگ و ایران باستان یزد، موزه مارکار
بین لیست موزه های یزد، یکی از دیدنی‌ترین آن‌ها موزۀ فرهنگ و ایران باستان یا موزۀ مارکار یزد است. حالا چرا مارکار؟ موزۀ مارکار، در واقع آینۀ تاریخ و فرهنگ و هنر زرتشتیان ایران محسوب می‌شود. موزه مارکار مجموعۀ کاملی از مدرسه، پرورشگاه، برج ساعت و قسمت اصلی موزه است که فردی به نام «پشوتن جی دوسابایی مارکار»، از زرتشتیان هندی در دوران پهلوی آن را ساخته است.
معماری موزه مارکار بسیار خاص و زیباست به گونه‌ای که نور خورشید با بیشترین میزان خود فضای داخلی را روشن می‌کند و طوری فضای داخلی آن طراحی شده که در فصل تابستان خنک و در زمستان گرم است. بخش‌های مختلف موزه از ۸۰ سال پیش دست‌نخورده باقی مانده‌اند یا تنها به همان شکل بازسازی شده‌اند. مثلا قسمت آب‌انبار، راه قنات و پاکنه (پایاب) هنوز هم به همان شکل باقی هستند.
در ابتدای ساخت این بنا که از زیباترین موزه های یزد است، به‌عنوان پرورشگاه، دبستان، دبیرستان و خوابگاه دانش‌آموزی استفاده می‌شد اما ساخت فاز نخست این موزه به دست اسفندیار اختیاری در سال ۱۳۹۴ تمام شد. شما در موزه فرهنگ و ایران باستان یزد می‌توانید با لوازم قدیمی منازل زرتشتیان، پوشش زنان و مردان و موبدان زرتشتی، آیین و مراسم زرتشتیان آشنا شوید. جالب‌ترین بخش موزۀ مارکار، آشپزخانه‌ای است که در انتهای این بنا وجود دارد و در آن از لوازم قدیمی و سنتی زرتشتیان استفاده شده است.
همچنین این موزه زیر نظر انجمن زرتشتیان یزد اداره می‌شود و هزینۀ بلیط آن برای گردشگران داخلی ۴ هزارتومان و برای گردشگران خارجی ۳۰ هزارتومان است.
ساعت بازدید: همه‌روزه به جز دوشنبه‌ها، از ساعت ۱۶.۳۰ تا ۲۰.۳۰
آدرس: خیابان کاشانی، میدان مارکار، کوچه فرش مشهد یا بلوار منتظر‌قائم، کوچۀ میلاد
موزه مارکار یزد روی گوگل‌مپ
۵- موزه اسناد تاریخی یزد، خانه لاری ها
تاریخچۀ یکی از جذاب‌ترین موزه های یزد به ۲۷۰ سال پیش بر‌می‌گردد. زمانیکه جمعی از تجار شهر لار، به یزد مهاجرت کردند و حاج غلامحسین ملازینل که از نوادگان آن‌ها بود، سال ۱۲۴۳ شمسی، این خانه را در محلۀ فهادان یزد ساخت که نوادگانش نسل‌به‌نسل در آن زندگی کنند. پس از مدتی حاج محمد ابراهیم لاری مالکیت خانه را به دست گرفت و آن را به خانۀ لاری ها مشهور کرد.
خانه لاری ها از زمان ساخت آن تا زمان پهلوی اول، عظمت زیادی داشته و خانهای اشرافی محسوب می‌شده؛ البته این خانه در یک دوره‌ای به‌عنوان خانقاه نعمت‌اللهی‌ها مورد استفاده بوده است. مدت‌ها نیز به دلیل مرور زمان و موروثی‌بودن، خانه متروکه بوده تا این‌که میراث فرهنگی شهر یزد در سال ۱۳۶۳ با خریداری این بنای قدیمی و بسیار زیبا از صاحب وقت آن یعنی علی یزدی نژاد، ادارۀ آن را در دست گرفته و از سال ۱۳۸۵ بخش‌هایی از خانۀ لاری ها تبدیل به موزۀ اسناد ملی و تحت اختیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی قرار گرفته است.
معماری بسیار دلنشین خانه لاری ها مانند تمام این لیست موزه های یزد خاص و دیدنی است. در چوبی و ۲کوبه‌ای این خانه، ما را به هشتی و سپس حیاط خانه لاری ها می‌رساند. وسط حیاط یک حوض بزرگ با تخت چوبی بر روی آن از هربیننده‌ای دلربایی می‌کند.
مساحت این خانه ۱۷۰۰ متر مربع با ۳ حیاط، ۶ باب در چارگوشه خانه است. قسمت جنوبی خانه با یک تالار بزرگ و بادگیر معروف به قسمت تابستان‌نشین، قسمت شمالی آن زمستان‌نشین و قسمت غربی خانه به‌عنوان فضای بهارخواب و قسمت شرقی هم با در برگرفتن اتاق آیینه و مطبخ و سرداب و دیگر فضاها مناسب فصل پاییز بوده است. بخش‌های مطبخ و اسطبل نیز کاملا جدا از بنای خانه ساخته شده‌اند.
در قسمت موزۀ اسناد تاریخی خانه لاری ها، ۱۱۰ تابلو از اسناد قدیمی استان یزد وجود دارد که شامل اسناد حکومتی و فرامین دولتی، اسناد ازدواج، تجارت، اسناد انقلاب و اسناد مربوط به کشف حجاب در دوران رضاشاه و همچنین شخصیت‌های مختلف و اسناد مربوط به قنات‌ها و تعدادی عکس‌های تاریخی برای بازدیدکننده‌ها به‌نمایش درآمده است.
هزینۀ بلیط موزه اسناد تاریخی یزد برای بازدیدکنندگان داخلی ۳ هزارتومان و برای بازدیدکنندگان خارجی ۲۰ هزارتومان است.
ساعات بازدید: همه‌روزه از ساعت ۸ تا ۲۰
آدرس: یزد، خیابان امام‌خمینی، محلۀ فهادان، کنار عمارت کلاه‌فرنگی
خانه لاری ها یزد روی گوگل‌مپ
۶- موزه آب یزد، خانه کلاهدوزها
بین لیست موزه های یزد، شاید بتوان اقرار کرد که یکی از مهم ترین موزه های یزد، موزۀ آب یا همان خانه کلاهدوزهاست که ساخت آن به زمان قاجار بر‌می‌گردد. حاج سید علی اکبر کلاهدوز که تاجری بزرگ بوده در سال ۱۲۶۶ ساخت این خانه را با مساحت ۷۲۰ متر‌مربع آغاز کرده و در سال ۱۲۶۹ به پایان رسانده.
معماری خانۀ کلاهدوزها، مانند بسیاری از خانه‌های ایرانی و یزدی است. اتاق‌ها و تالارها همگی اطراف یک حیاط مرکزی واقع شده‌اند تا برای هر فصلی از سال آفتاب‌گیر و سایه‌گیر خود را داشته باشند. بر دیوارهای داخلی و بیرونی خانه کلاهدوزها از گچ‌کاری و آینه‌کاری‌های ظریفی استفاده شده است.
حالا که این خانه به موزۀ آب تبدیل شده است و به‌دست شرکت آب منطقه‌ای مدیریت می‌شود، می‌توانیم در آن شاهد آثار تاریخی‌ای مانند ۲۰۰ شیء مرتبط با کندن کاریزها تا اسناد و مدارک تاریخی مربوط به قنات‌ها و آبریزها، کلنگ‌های ویژۀ کندن کاریز، چرخ چاه، لباس مقنی، انواع شیرآلات، ظروف سفالی و شیشه‌ای، مشک‌ها و غیره باشیم.
اهمیت موزه آب یزد به تاریخ غنی و بی‌مانند ایران در زمینۀ مدیریت آب‌های زیرزمینی است که حتی امروزه‌روز نیز کارکردی مانند آن و هوش و ذکاوتی که پشت حفر چنین قنات‌هایی بوده را نمی‌توانیم به چشم ببینیم، درواقع سالیان سال با همین شیوه، ایرانیانی که در منطقۀ خشک و کویری زندگی می‌کرده‌اند توانسته بودند به آبادانی و کشاورزی محصولات دست پیدا کنند.
موزه آب یزد ۵ طبقه دارد که بخش‌های اصلی این موزه به این ترتیب از طبقه اول تا پنجم است: گذرگاه قنات‌ها، سردخانۀ کویری برای نگهداری خوراکی‌ها، بخش اصلی موزۀ آب یزد، محل سکونت خانوادۀ کلاهدوزها و تالار آیینه، پشت‌بام موزه آب یزد
و اما هزینۀ بلیط موزه آب برای گردشگران داخلی نفری ۴ هزارتومان و برای گردشگر خارجی ۳۰ هزارتومان است.
ساعات بازدید: همه‌روزه از ساعت ۱۵.۳۰ تا ۱۹ و ۱۴.۳۰ تا ۲۰
آدرس: یزد، میدان امیرچخماق، خیابان قیام، چهارراه شهدا، موزه آب یزد
خانه کلاهدوزها یزد روی گوگل‌مپ
۷- موزه وزیری، موزه وقفی یزد
از بین موزه های یزد، موزۀ وزیری زیر نظر آستان قدس رضوی اداره می‌شود که اشیاء قدیمی آن از خانه های تاریخی یزد خریداری شده است. این ساختمان را حاج‌سید‌علی‌محمد وزیری یزدی وقف کرده که حاوی دو بخش موزه و کتابخانه است و کتابخانۀ آن در سال ۱۳۳۴ شمسی و موزۀ آن در سال ۱۳۴۸ افتتاح شده‌اند.
آثاری که در موزۀ وزیری نگه داشته می‌شوند شامل سکه و قفل‌های قدیمی، پوستین گران‌قیمت متعلق به یکی از خانهای یزد، لوازم خانه و صنایع‌دستی، لوازم روشنایی، لباس و پارچه‌های سنتی، خطوط و نسخه‌های خطی، لوازم و وسایل حمام و غیره است.
کتابخانۀ وزیری نیز بیش از ۴۸۰۰ نسخه کتاب خطی، حدود ۶۰۰۰ نسخه کتاب چاپ سنگی، ۲۳۵۰۰۰ نسخه کتاب چاپی و بیش از ۶۰۰۰ نسخه نشریات ادواری را درون خود جای داده که بسیار ارزشمندند. البته قابل ذکر است که این کتابخانه، عمومی است و در‌حال‌حاضر ۲۷ هزار‌نفر عضو فعال دارد.
هزینۀ بلیط ورودی موزه وزیری یزد برای بازدیدکنندۀ داخلی ۳ هزارتومان و برای بازدیدکنندۀ خارجی ۲۰ هزارتومان است.
ساعات بازدید و ورود: همه‌روزه به جز جمعه‌ها، از ساعت ۷ تا ۱۹.۳۰
آدرس: یزد، خیابان امام‌خمینی، انتهای خیابان مسجد‌جامع، موزه وزیری یزد
موزه وزیری یزد روی گوگل‌مپ
۸- گنجینه سنگ یزد، سرزمین سنگ های قیمتی
وقتی از شهر یزد دیدن می‌کنید و قصد موزه‌گردی دارید، اتفاق خوب این‌جاست که میان لیست موزه های این شهر بسیاری از موزه‌ها در نزدیکی و مجاورت هم قرار‌گرفته‌اند. حالا یکی از دلربا‌ترین موزه های یزد، گنجینۀ سنگ یزد است که اگر به سنگ‌های زینتی و عتیقه و بسیارچشم‌نواز علاقه دارید بهترین مکان برای آرامش چشم‌ها و آشنایی با دنیای سنگ‌هاست.
موزه سنگ یزد، در سال ۱۳۹۷ به همت آقای اردانی تاسیس شده و اولین موزۀ تخصصی سنگ‌های قیمتی و خاص استان یزد است. جالب است بدانید که تمام سنگ‌های این موزه از استان یزد استخراج شده و به‌لحاظ غنی‌بودن این شهر از معادن و سنگ‌های خاص، شاید این گنجینه هیچ جای دیگر رو‌دست نداشته باشد.
گنجینۀ سنگ یزد شامل انواع سنگ‌های آمیتیس، صدف آبولون، ورفونیت، جاسپر، عقیق، فیروزه، یشم و حتی شهاب‌سنگ و غیره است که می‌توانید از آن ها بازدید کنید.
ساعت بازدید: همه‌روزه، از ساعت ۹ صبح تا ۱۴ و ۱۷ تا ۲۲
آدرس: خیابان آیت‌الله کاشانی، کنار کارخانۀ جنوب، مجاورت موزۀ خودروهای کلاسیک
گنجینه سنگ یزد روی گوگل‌مپ
۹- موزه عبرت یزد، داستان یک وحشت خانوادگی
موزه عبرت یزد، در شهرستان ابرکوه یکی از موزه های یزد است که داستان و روایت خاص خود را دارد. داستان از این قرار است که در سال ۱۳۲۸ شمسی خانواده‌ای در ابرکوه به قتل رسیدند و تنها یک نفر از آن‌ها که شب را آن‌جا نمانده بود، زنده ماند.
روایت است که آن‌ها را به خاطر تلاش برای جلوگیری از گسترش فرقۀ بهاییت کشته‌اند و احتمالا قاتلین آن‌ها از همان فرقه بودند، اما سن مقتولین جز مادر خانواده همگی کودک و زیر ۱۵ سال بودند.
این موزه همچنین کتابخانه‌ای با هفت‌هزار جلد کتاب دارد که برای مردم ابرکوه جهت استفاده و کتابخوانی قابل دسترس است.
ساعات بازدید: همه‌روزه، از ساعت ۹ تا ۱۷
آدرس: یزد، صفاییه، نرسیده به زیرگذر شماره یک (قدس)، رو‌به‌روی مدرسۀ شهدا
موزه عبرت یزد روی گوگل‌مپ
۱۰- موزه مفاخر یزد، خانه خاتمی
در خانۀ امام جمعۀ یزد، آیت‌الله خاتمی، یکی از موزه های یزد یعنی موزۀ مفاخر قرار دارد. این خانۀ تاریخی یک حیاط مرکزی، یک تالار، چند اتاق سه‌دری، ایوان، بادگیر و یک پایاب دارد که در گذشته آب قنات چرخاب از آن می‌گذشته است.
آثار قابل‌بازدید این موزه، وسایل و آثار آیت‌الله خاتمی و همچنین مفاخر اردکان و یزد است.
هزینۀ بازدید از موزه مفاخر و رجال یزد برای گردشگر داخلی ۳ هزارتومان و برای گردشگر خارجی ۲۰ هزارتومان است.
ساعت بازدید: همه روزه به جز جمعه ها، از ساعت ۳۰: ۸ الی ۱۳:۳۰ و ۱۸ الی ۲۰
آدرس: یزد، اردکان، محلۀ چرخاب، خانۀ آیت‌الله خاتمی
موزه مفاخر یزد روی گوگل‌مپ
۱۱- موزه فرش یزد، خانه افضلی ها در موزه های یزد
یکی از خانه‌های تاریخی که این روزها جزو موزه های این شهر محسوب می‌شود، خانۀ افضلی ها یا موزۀ فرش است که قدمت آن به اواخر دورۀ قاجار بر‌می‌گردد. موزۀ فرش اردکان در سال ۱۳۸۸شمسی به دست استاد پورشاه محمدی، بافنده و استادکار نقوش اصیل فرش تاسیس شد و در سال ۱۳۸۹ میراث‌فرهنگی این خانه را خرید و پس از بازسازی و مرمت آن، دوباره در معرض عموم قرار گرفت.
معماری خانه افضلی ها کاملا مانند خانه‌های قدیمی دیگر یزد، با مساحت ۱۲۰۰ متر‌مربع، یک حیاط مرکزی و اتاق تابستان‌نشین و زمستان‌نشین و چند بادگیر و سرداب و پ
منبع: علی بابا
