خانه هنرمندان تبریز؛ هنر در پناه اصالت و زیبایی معماری

تبریز و جاذبه‌های آن از زیباترین مقصدهای سفرهای داخلی است و اگر قصد دارید که راهی این شهر شوید، حتماً پیش از حرکت، فهرستی از جاهای دیدنی تبریز آماده کنید. تبریز شهر اصالت و زیبایی است و تمام جاذبه‌های آن، چنین ویژگی‌های دارد. در این مطلب از مجله گردشگری علی‌بابا می‌خواهیم راهی تبریز شویم و از جاذبه‌ای تاریخی و هنری بازدید کنیم. مقصد ما خانه هنرمندان تبریز است. برای آشنایی با این خانه تا پایان همسفرمان باشید.

خانه هنرمندان تبریز از گذشته تاکنون

خانه هنرمندان تبریز یکی از زیباترین جاهای دیدنی شهر است و مرکز تبلور هنر محسوب می‌شود. این مجموعه به خانه «ختایی» نیز شناخته می‌شود و یکی از خوش‌ساخت‌ترین بناهای تبریز است. دوره ساخت این سازه به دوران حکومت سلسله صفوی و قاجار گره خورده است.

این خانه یادرگاری از سال‌های گذشته ایران است که از عمر آن در حدود ۱۵۰ سال می‌گذرد. اسناد یافت شده و آنچه از لوازم این خانه باقی مانده است، قدمت ۱۵۰ ساله را تأیید می‌کند. در بن‌بست ختایی، بنایی عظیم با معماری جذاب ایرانی خودنمایی می‌کند که بندبند آن به اصالت شهر گواهی می‌دهند. خانه ختایی متعلق به خانواده ثروتمند و تاجر ختایی است.

خانواده ختایی در تمام سال‌هایی که ایران درگیر انقلاب مشروطه و جنگ آذربایجان بود، از عمارت مقابل آسیب‌های این دوران حفاظت کردند. اما تمام این تلاش‌ها برای جلوگیری از گزند روزگار، با حمله روس‌ها در محرم سال ۱۳۳۰ از بین رفت.

جنگجویان روسی در گذتشه بعد از اعلام‌آتش‌بس به خانه و خانه هنرمندان تبریز حمله کردند و در تاریخ این عمارت با شکوه، روزی سیاه را ثبت کردند. با کشتار اهالی خانه و غارت اموال، این سازه را به خاک و خون کشیدند.

در سال ۸۹ شهرداری این عمارت با شکوه را خرید و با تملک سازمان فرهنگی هنری شهرداری، خانه ختایی به خانه هنرمندان تبریز تبدیل شد. هم اکنون این خانه به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.

بخش‌های مختلف خانه هنرمندان تبریز

مساحت خانه هنرمندان تبریز ۷۰۰ متر است و با معماری ایرانی در میان جاذبه‌های شهر جلوه‌گری می‌کند. این خانه با یک در چوبی زیبا و کوچک شروع می‌شود و شما را به داخل حیاط هدایت می‌کند که بنایی دو طبقه در آن واقع شده است.

حیاط با یک حوض آبی، سادگی خانه‌های قدیم ایران را یادآور می‌شود. ایوان خانه ختایی بیش از حوض آبی، المان‌های معماری سنتی ایرانی را نشان می‌دهد. ستون‌های این ایوان از زینت‌های اصلی خانه هنرمندان تبریز است و جلوه فوق‌العاده‌ای دارد. از دیگر تزیینات این خانه، پنجره‌های ارسی است که به‌سبک تزیینات دوره قجری طراحی شده است.

این عمارت شامل زیرزمین و دو طبقه دیگر است. تالارخانه و اتاق نشیمن در طبقه اول واقع شده است و اصل قرینه‌سازی قجری در این خانه رعایت شده است. به همین دلیل دو طاقچه به‌سبک قرینه در اتاق مهمان یا همان تالارخانه طراحی شده است. واصل دو طبقه عمارت، اتاق نشیمن و راه‌پله‌ خانه در این قسمت است. در طبقه دوم چند اتاق کوچک وجود دارد و چند طاقچه در اتاق‌های این طبقه طراحی شده است.

یکی از بخش‌های خانه ختایی، حیاط اندرونی است که با یک باغچه زیبا شده است. اندرونی از طریق یک زیرزمین به بیرونی خانه وصل می‌شود. زیرزمین در شرق حیاط اندرونی واقع شده است و اتاقک‌های انباری، آب‌انبار، تنور، دهلیز و حوض در زیرزمین خانه دیده می‌شود. حاشیه حوض این قسمت از خانه، پاتوق خانواده ختایی در زمان‌های استراحت بوده است.

فعالیت‌های فعلی خانه هنرمندان تبریز

خانه هنرمندان تبریز محفل فرهیختگان است و مخزن کتابخانه ملی تبریز محسوب می‌شود. بنابراین خانه ختایی پژوهشگاهی ارزشمند با گنجینه‌‍ای از کتاب‌هایی در حوزه ادبیات و هنر است و اهالی هنر و فرهنگ در این عمارت می‌توانند با وجود منابعی مهم و ارزنده کتابخانه تحقیق کنند.

خانه هنرمندان تبریز میزبان تعدادی از موزه‌های شهر است و موزه کاریکاتور و موزه استاد بهتونی در خانه ختایی دایر است. موزه کاریکاتور یکی از موزه‌های معروف شهر و پنجمین موزه کاریکاتور جهان است. این موزه آثار هنرمندان بزرگ حرفه کاریکاتور ایرانی و بین‌المللی نگهداری می‌شود.

موزه استاد بهتونی از دیگر موزه‌های خانه هنرمندان تبریز است و مجسمه‌هایی از جنس گچ و سیمان در این موزه وجود دارد و تعداد آن‌ها ۱۰ هزار تا را رد می‌کند.

ساعت کاری، روزهای فعالیت و آدرس خانه هنرمندان

از شنبه تا پنجشنبه در ساعت‌های ۸ صبح تا ۲ بعدازظهر مجموعه خانه هنرمندان تبریز میزبان شما خواهد بود.

خیابان ارتش جنوبی، کوچه حاج رضا، بن‌بست علی مسیو

خانه هنرمندان تبریز در گوگل مپ

در آخر

خانه ختایی از جاهای دیدنی تبریز است که در محله صدر این شهر واقع شده است. بنای زیبای این خانه و مجموعه موزه‌های آن یکی از جاذبه‌هایی است که در سفر به تبریز نباید از آن غافل شوید. خانه هنرمندان تبریز تکه‌ای جا مانده از هنر معماری و اصالت اهالی تبریز است. امیدواریم که از سفرتان به این شهر تاریخی لذت ببرید و ماجراجویی در جاذبه‌های آن را از دست ندهید.