تا وقتی کوچک بودم باید با خانوادهام مسافرت میرفتم و آنها هم فقط یک جای همیشگی را برای سفر انتخاب میکردند، خانه مادربزرگم. من اصالتا شمالی هستم، اما بعد از این همه سال، باز هم دیدن جاهای سرسبز و گله حیوانات اهلی حالم را خوب میکند. دشتی که به یک گروه از درختان ختم شود و صدای پرندهها در روز و صدای قورباغهها و جیرجیرکها در شب، همه آن چیزی هستند که من از سفر به دل طبیعت میخواهم. ییلاق سوباتان یکی از آن جاهایی است که اگر هزار بار هم بروم باز دلم هوس حال خوبش را میکند.
بعید میدانم ندانید سوباتان کجاست، از بس که همه گردشگرها از آن صحبت کردهاند؛ اما اگر به این ییلاق سفر نکردهاید، بگذارید من راهنمای سفر به سوباتان برای شما باشم و از زیباییهای آن برایتان بگویم. در این مقاله از مجله گردشگری راستین گشت با هم دستی به پشت اسبهای وحشی میکشیم و از دل طبیعت میگذریم تا بدانیم زندگی واقعی یعنی چه!
بهترین زمان سفر به سوباتان چه وقت است؟
چه دیدنیهایی در سوباتان وجود دارد؟
آشنایی با سوباتان و زیباییهایش
ییلاق سوباتان که در زبان محلی تالشی به آن «سووتون» میگویند، یکی از جاهای دیدنی تالش است. این ییلاق در قسمت غربی شهرستان تالش قرار دارد و به خاطر چمنزارها و گلزارهای مختلف، بین گردشگران خیلی محبوب است.
این ییلاق چشمههای زیادی دارد و یکی از آن چیزهایی که در سفر به اینجا شما را شگفتزده میکند، دویدن اسبها از یک طرف دشت به طرف دیگر است. وقتی ۳ یا ۴ سالم بود، دایی من یک اسب قهوهای داشت. من این اسب را فقط از فاصله دور دیده بودم، چون کوچک بودم و آن اسب قهوهای در چشمهایم بزرگ جلوه میکرد؛ اما وقتی پا به ییلاق سوباتان تالش گذاشتم و چند اسب را دیدم که بدون زین و آزاد برای خودشان میدوند و یالهایشان میان باد میرقصد، تازه فهمیدم خدا عجب موجود زیبایی خلق کرده است. واقعا که اسب نجیب و زیباست و این صفت برازنده اوست.
روستای سوباتان در ارتفاع ۱۹۰۰ متری تا ۲۵۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. شاید شما هم مثل من داستان این ارتفاع از سطح دریا را ندانید. پس بگذارید برایتان بگویم که به ازای هر ۱۰۰۰ متر افزایش ارتفاع از سطح دریا حدود ۶.۱ درجه کاهش دما و به ازای هر ۳۰۰ متر افزایش ارتفاع از سطح دریا، اشعه ماوراءبنفش خورشید ۴% افزایش پیدا میکند.
حالا میدانید با افزایش ارتفاع از سطح دریا، دمای یک منطقه کمتر میشود و اشعه ماوراءبنفش خورشید بیشتر. پس سوباتان خنک است، ختم کلام.
ییلاق سوباتان تالش که یکی از جاهای دیدنی گیلان است، به دلیل این تفاوت ارتفاع از سطح دریا، تابستانهایی خنک و در عوض زمستانهایی خیلی سرد دارد. جالب است که در تابستان هم میتوانید بعضی نقطههای مرتفع را ببینید که هنوز لکههای سفید رنگ برف را دارند. اینجا هوا خوبِ خوب است، انگار که در محل تلاقی دشت و ابرها ایستادهاید.
ییلاق سوباتان تالش، این زیباترین جاهای دیدنی گیلان، در ۲۲ کیلومتری شهر «لیسار» و ۳۶ کیلومتری شهر «تالش» قرار دارد. فاصله این روستا تا دریاچه «نئور» فقط ۲۱ کیلومتر است و میتوانید همزمان با سفر به سوباتان از دریاچه هم بازدید کنید.
روستای سوباتان از شرق به جنگلهای تالش، از غرب به دریاچه نئور، از شمال به رودخانه لیسار و از جنوب به ییلاق آسبومار جوکندان میرسد. پس با سفر به این منطقه یک تیر و چند نشان میزنید.
سوباتانیها به چه زبانی صحبت میکنند؟
یکی از مواردی که در مورد ویژگیهای فرهنگی و زبان مردم ییلاق سوباتان بررسی شده، رواج زبانهای تالشی و ترکی کنار هم است. زبان تالشی، زبان باز مانده از زبان مادی و پهلوی اشکانی است. به عبارتی زبان تالشی و تاتی را بازماندهای از گویشهای زبان پهلوی میدانند و شباهت زیادی به زبان اوستایی دارد.
تالشی درحالحاضر یکی از قدیمیترین زبانهای باقیمانده از ایران باستان است. پس میتوانیم بگوییم زبان تالشی از زبان ترکی قدیمیتر است. خیلی از مردم روی ترکی بودن زبان ییلاق سوباتان تالش تاکید دارند، اما نامهای اطراف این منطقه مثل لیسار و قلعه بین هردشت، هیچکدام ترکی نیستند.
چرخ اقتصاد سوباتان چطور میچرخد؟
مردم بومی منطقه سوباتان بیشتر دامدار هستند و فعالیتهای اقتصادی آنها محدود به پرورش دام است. مردم روستای سوباتان زندگی سادهای دارند و برخی از آنها از طریق اجاره اقامتگاه به گردشگران زندگی میکنند.
البته تعداد این اقامتگاهها خیلی کم است چون اکثر گردشگرها اقامت در چادر و کمپ زدن را ترجیح میدهند. از خانههای کوچک مثل قوطی کبریت بیرون آمدهایم تا در دشت زیبای سوباتان طبیعت را دور و بر خود ببنیم. پس چه چیزی بهتر از اینکه وقتی چشم باز میکنید به جای دیوار، طبیعت را ببینید.
شرایط اقامت در سوباتان
ییلاق سوباتان برق و گاز ندارد و خانواده دامداران و عشایر به شکلی کاملا سنتی در خانههای کاهگلی و چوبی یا در سیاهچادر زندگی میکنند. اینجا زندگی بهدور از تکنولوژی باعث شده صورت جوانان و پیرها گل بیندازد و راحت و بیدغدغه زندگی کنند.
خانههای چوبی اینجا جذابترین بخش سفر به روستای سوباتان برای گردشگران است. من و شما میدانیم که دیگر چنین فرصتی برای ما پیش نخواهد آمد، پس از لحظه لحظه اقامت در این خانههای روستایی چوبی و گِلی لذت ببرید.
سوباتان به چه معناست؟
در مورد وجه تسمیه «سووتون» این طور گفته میشود که «سو» در زبان محلی تالشی به معنی «گلپر» و «وتون» به معنی «روییدن» است. پس سووتون میشود جایی است که در آن گلپر میروید. کلمه سووتون به مرور زمان تغییر کرده و حالا گردشگران به آن «سوباتان» میگویند.
البته داستان دیگری هم برای نام سوباتان وجود دارد که از زبان ترکی میآید. در زبان ترکی، «سو» به معنی «آب» و «باتان» به معنی «محل فرو رفتن آب» است. این نام از آنجا آمده که در سوباتان چشمهای وجود داشته که آب آن بعد از اینکه از چشمه میجوشیده و از دل خاک خارج میشده، دوباره داخل زمین فرو میرفته است.
سوباتان این ییلاق دیدنی تالش، هر چه که نام داشته باشد، آنقدر زیبا هست که میتوانیم آن را بهشت تالش بنامیم.
شرایط آبوهوای سوباتان
روستای سوباتان که یکی از جاذبهها و جاهای دیدنی تالش است که بین ۱۹۰۰ متر تا ۲۵۰۰ متر از دریا ارتفاع دارد. با توجه به ارتفاع سوباتان از سطح دریا این منطقه آبوهوایی خنک دارد که حتی در تابستان هم حس میشود و به خاطر همین است که ییلاق مردم شمال است.
ییلاق جایی است که وقتی هوا گرم است (مثل تابستان) به آن کوچ میکنند تا نیازی به وسایل سرمایشی نباشد. در گذشته که وسایل سرمایشی نبود، خیلی از مردم به ییلاق میرفتند. البته حالا هم زیاد فرقی نکرده و سوباتان که برق ندارد تا بتوان پنکه روشن کرد. پس باید از آبوهوای خنک آن لذت برد.
همین میزان دمای کم باعث شده سوباتان زمستانهای سردی داشته باشد. حتی وقتی تابستان است هم میتوانید در بخشهای مختلف دشت و روی قلههای بلند، رگههایی از برف سفید را ببینید چه برسد به زمستان.
روستای سوباتان در بهار و تابستان
روستای سوباتان در بهار و تابستان زیباترین جای گیلان است. هوا آنقدری خوب است که دلتان میخواهد تمام تابستان را اینجا بمانید و از گرما و گرد و خاک تهران فرار کنید. اوایل بهار هنوز میتوانید تکههایی از برف سفید را ببینید که در بخشهایی از دشت و جاهای مرتفع دیده میشود. اگر در تهران برف نباریده است، پس بهار سوباتان بهترین زمان برای دیدن برف است.
تابستان اینجا خیلی خنک است، انگار که یک کولر یا پنکه بزرگ در آسمان روشن کرده باشند. هوا هی پشت هم عوض میشود و اگر در خانه گلی یا چوبی باشید و دو درب را باز بگذارید متوجه جریان هوا در خانه خواهید شد.
بهار پُر از گلهای زرد و سرخی است که در بخشهای مختلف دشت روییدهاند و تازهبهتازه چمنها در حال رشد هستند. تابستان که فرا برسد، همه جا سبز میشود؛ انگار که کسی یک قبای بلند سبز یکدست را روی دوش ییلاق سوباتان گذاشته باشد.
روستای سوباتان در پاییز و زمستان
روستای سوباتان در فصل پاییز و زمستان خیلی سرد میشود. تابستان اینجا خنک است، حالا تصور کنید که هوا چندین درجه سردتر شده و باد بوزد، قطعا نمیتوانید از چادر یا خانه بیرون بیایید. به همین دلیل هم ییلاق سوباتان در فصل زمستان خالی از سکنه است.
اسمش روی روستاست دیگر، ییلاق سوباتان. پس باید هوا در بهار و تابستان خنک و مطبوع و در زمستان سرد باشد. زمستان که شد مردم روستا کوچ میکنند به قشلاق، یعنی جایی که در زمستان هوایی مطبوع دارد. با توجه به اینکه سوباتان این زیباترین جاهای دیدنی تالش در فصل زمستان خیلی سرد و خالی از سکنه است، پس پیشنهاد نمیکنم در فصل زمستان به اینجا سفر کنید.
گیاهان و جانوران این منطقه سرسبز
در سوباتان گیاهان دارویی زیادی رشد میکنند که هر کدام برای یکی از بیماریها کاربرد دارند. از مهمترین گیاهان دارویی ییلاق سوباتان، گلپر است است که محلیها به آن «بالدِرقان» میگویند. از دیگر گیاهان دارویی این منطقه میتوان به یارپوز یا بابونه، خشخاش، گزنه، بومادران، بولاغ اوتی، سیب کال، ازگیل کوهی، آویشن یا کَهلیک اُتی، علف چای یا هافوریقون، یِشمان یا سیاه درخت، چَرمَه لیوَه، قارا گیله، مولنج و خار مریم اشاره کرد. هر کدام از این گیاهان خواص دارویی مختص به خود را دارند و برای درمان بیماریهای مختلف به کار میروند.
از پوشش جانوری این منطقه که بیشتر به چشم میآید، میتوان به اسبهای وحشی و گاو اشاره کرد. البته اینجا به دلیل بکربودن و نداشتن صداهای مزاحم، پر از پرندههایی است که هر روز آواز جدیدی برای خواندن دارند.
جاهای دیدنی ییلاق سوباتان
ییلاق سوباتان از آن جاهای دیدنی تالش است که سر را هر طرف برگردانی یک شگفتی میبینی. اینجا غیر از خود روستای سوباتان، جاذبهها و جاهای دیدنی زیادی دارد که میخواهم از آنها برایتان بگویم.
مطمئنم با خواندن درباره این جاذبههای طبیعی برای پایان این هفته بار سفر را میبندید. اینجا جوری زیباست که نمیتوانید با توصیفش به جنگ فکر و خیال نروید، باید بیایید تا ببینید چیزی که من برای شما توصیف میکنم، اصلا قابل مقایسه با چیزی که با چشمان خودتان میبینید، نیست.
جاذبههای طبیعی سوباتان
سوباتان بهعنوان یکی از جاهای دیدنی گیلان جاذبههای طبیعی و دیدنیهای مختلفی دارد که فراتر از تصور من و شما هستند. در این بخش از داستان سفرم به ییلاق سوباتان میخواهم از جاذبههایی بگویم که در نزدیکی روستای سوباتان قرار دارند.
طبیعت اینجای گیلان خیلی دیدنی و سرسبز است. همه جاذبههای طبیعی سوباتان در گوگل مپ ثبت نشدهاند؛ بنابراین من در اینجا فقط لوکیشن آنهایی را قرار میدهم که قبلا در این اپ ثبت شدهاند.
۱- دریاچه نئور
دریاچه نئور یکی از جاذبههای طبیعی غرب ییلاق سوباتان است که در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا و بین شهرستان خلخال و تالش و در مرز بین استان گیلان و اردبیل قرار دارد. نئور در واقع مرتفعترین دریاچه یخچالی است که از دوران باستان به جای مانده است.
اگر به ماهیگیری علاقه دارید، اینجا میتوانید ماهی قزلالای رنگینکمانی بگیرید. برای رسیدن به دریاچه نئور باید حدود ۲۰ کیلومتر از سوباتان پیادهروی کنید. البته میتوانید از نیسان محلیها هم استفاده کنید.
اینجا عطر پونه و نعناع میدهد و آبی آسمان قلههای قهوهای را در آغوش میگیرد تا بدانید چه ترکیب رنگهای عجیبی را میشود در طبیعت پیدا کرد. من که ماهیگیری بلد نیستم؛ اما اگر هم ماهیگیر خوبی بودم اجازه میدادم ماهیهای قزلالای رنگینکمانی این دریاچه از دست من فرار کنند تا چرخه طبیعی زندگی خودشان را طی کنند.
در زبان محلی، «نئور» همان دریاچه میشود و بعضیها همین نحوه نامگذاری را دلیلی بر قدمت بالای این دریاچه میدانند. مساحت دریاچه حدود ۴۲۰ هکتار است و ۳ الی ۸ متر هم عمق دارد. جالب است که در ۵ ماه از سال یعنی نیمه دوم سال، آب دریاچه به قطر ۸۰ سانتیمتر یخ میزند. درحالحاضر، نئور بزرگترین دریاچه آب شیرین دائمی در این منطقه و زیستگاه حیوانات بسیاری است.
سطح آب دریاچه نسبت به سالهای گذشته کمتر شده و نیاز به مراقبت دارد. چون برای این منطقه امکاناتی در نظر گرفته نشده، پس جان شما و جان طبیعت دریاچه نئور.
دریاچه نئور روی گوگل مپ
۲- چشمههای آب طبیعی سوباتان
ییلاق سوباتان هم مثل بیشتر ییلاقهای ایران دارای چشمهسارهای طبیعی است که آب خنکی دارند. آب این چشمهها حتی در فصل گرم تابستان هم خنک است و جگرتان را صفا میدهد. از چشمههای سوباتان میتوان به نومندان بلاغی، سید بلاغی، ساری بلاغی، نظیری بلاغی، ورزان بلاغی و چشمه کلیه سویی اشاره کرد که خاصیت درمانی برای بیماریهای کلیوی دارد.
۳- ییلاق شکر دشت
از سوباتان تا ییلاق شکر دشت فقط ۷ کیلومتر فاصله است، پس با چند دقیقه پیادهروی میتوانید به یکی از زیباترین جاذبهها و جاهای دیدنی تالش بروید. این ییلاق به دشت شقایقش معروف است و به دلیل کوهستانی بودن و وجود ارتفاعات سرسبز مورد علاقه گردشگران است.
ییلاق شکر دشت روی گوگل مپ
۴- روستا و آبشار ورزان
آبشار ورزان در ۴ کیلومتری سمت غرب سوباتان قرار دارد. آب این آبشار از شاخههای اصلی رودخانه لیسار تامین میشود و ۳۰ متر ارتفاع دارد. روستا هم مثل آبشار زیباست و میتوانید چند ساعتی را در اینجا استراحت کنید.
آبشار ورزان روی گوگل مپ
۵- پارک جنگلی آلچالق
پارک جنگلی آلچالق دارای بوتههای کمارتفاع و پُرپُشتِ درختچههای سیب کال، آلوچه و قرهگیله است. این پارک در ضلع شرقی ییلاق سوباتان تالش قرار گرفته و به دلیل وجود درختچهها و چمنزار سرسبزی که دارد، یکی از جاذبهها و جاهای دیدنی گیلان است.
آلچالق میتواند یکی از بهترین گزینهها برای پیکنیک و کمپینگ باشد. خود محلیها هم در روزهای تعطیل به این منطقه میآیند و سفره ناهار را زیر درختها پهن میکنند. پس باید دید که اینجا چه زیبایی منحصربهفردی دارد که محلیهای سوباتان برای تفریح به آلچالق میآیند.
بگذارید اینجای مطلب را ناتمام بگذارم و بیشتر از این از زیبایی این منطقه نگویم تا خودتان با چشمانتان آن را ببینید. اگر دوست داشتید بعدا برای من تعریف کنید که رفتن به پارک جنگلی آلچالق چه حسی داشت.
۶- غار گنج خانه
گنج خانه، غاری است که در ضلع شمالی شرقی ییلاق سوباتان قرار دارد. مسیر این غار آسان نیست و برای دسترسی به آن به یک راهنما نیاز دارید.
غار گنج خانه بین صخرههای کوچک و بزرگ با ارتفاع ۵ متر تا ۱۵ متر قرار گرفته و عرض دیواره صخرهای آن بیشتر از ۲۰۰ متر است. دهانه غار باریک است و پیمایش برای غارنوردان ممکن است و پیمایش برای طبیعتگردان خیلی سخت است.
مردم این منطقه از زمانهای قدیم میگفتند که گنج بزرگی داخل غار وجود دارد که به خاطر وجود طلسم و جادو تابحال کسی نتوانسته آن را پیدا کند. به خاطر همین طلسم و جادو است که این غار هنوز کشف نشده و اطلاعی از طول و ارتفاع آن در دسترس نیست.
البته من زیاد اعتقادی به طلسم و جادو ندارم اما خیلی هم اهل این جور ریسکها نیستم؛ چون دلم میخواهد به اعتقادات مردم این منطقه احترام بگذارم. هر چند که اصلا توانایی غارنوردی ندارم، چه برسد به اینکه داخل غار دنبال گنج بگردم. اما تصور کنید اگر این قضیه واقعی بود چه لذتی داشت پیدا کردن گنج بین صخرهها و دیوارهای تاریک یک غار قدیمی.
۷- دشتهای شقایق
ییلاق سوباتان دشتهای پهناوری دارد که وجود شقایق آنها را خوش رنگولعاب میکنند. اگر از اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد به روستای سوباتان این زیباترین جاهای دیدنی تالش بروید، میتوانید دشتی از شقایق را ببینید. منظره این شقایقها به شکلی است که از دور تصور میکنید کسی گرد قرمز رنگ روی دشت سبز ریخته است.
دشت شقایق بیشتر از اطراف آبشار ورزان دیده میشود و تجمع جامعه سرخ شقایقها اینجا بیشتر است. دشت شقایق «لوراهونی» و «باتمان بلاغ» در واقع به دلیل اینکه تراکم شقایقها در آن بیشتر است، سرختر از دشتهای «ساری بلاغ» و «چم چمی» هستند.
دشتهای ساری بلاغ و چم چمی مرتفعتر بوده و دیرتر از شقایق پُر میشوند. اواخر بهار اینجا مراسم جشن شقایقهاست. وقتی باد میان دشتی از این شقایقهای سرخ میپیچد دلتان میخواهد فقط بدوید و از این همه زیبایی، بغلی بگیرید. پس تعطیلات خود را طوری برنامهریزی کنید که به جشن شقایقها در اواخر بهار برسید.
۸- چشمههای ییلاق سوباتان
در ییلاق سوباتان تالش چشمههای زیادی در جریان است که باعث سرسبزی و حیات این منطقه میشوند. چشمههای «قار بلاغ» و «سردابا» از جمله چشمههایی هستند که آب آشامیدنی مردم روستای سوباتان را تامین میکنند.
«باتمان بلاغ» یکی از بزرگترین و پُرآبترین چشمههای سوباتان است. اینجا انگار چشمهای از آن اعماق زمین میجوشد و تمام تلاش خود را میکند تا آب را به سطح برساند.
یکی دیگر از چشمههایی که اینجا حرف زیادی پشت سرش است، چشمه «کلیه سویی» است. آب این چشمه برای بیماریهای کلیوی خیلی خوب و موثر است و شاید به همین دلیل هم اسم آن را کلیه سویی گذاشته باشند.
۹- اقیانوس ابر
اقیانوس ابر یکی از پدیدههای طبیعی است که بیشتر در مناطق کوهستانی میتوان آن را دید. سوباتان انگار نشسته و همه جذابیتهای طبیعی را گلچین کرده است. اینجا علاوهبر دشتهای پُرشقایق، اسبهای نجیب و زیبا، گلهای وحشی و آبشار و چشمههای همیشه جوشان، اقیانوس ابر هم دارد. کجای دنیای به این بزرگی میتوانید این همه زیبایی را فقط در یک منطقه ببینید.
حالا بگذارید به شما بگویم چطور اقیانوس ابر ایجاد میشود. در واقع وقتی که ابرها به هم پیوسته میشوند و با حرکتی آرام حرکت میکنند به طوری که شما به راحتی نمیتوانید حرکت آنها را متوجه شوید، اقیانوسی از ابر شکل میگیرد. ییلاق تابستانی سوباتان یکی از آن جاهایی است که میتوانید این اقیانوس ابر را ببینید.
این ابرها که حالا کنار هم اقیانوسی را شکل دادهاند، بعضی وقتها آنقدر به شما نزدیک میشوند که تصور میکنید روی آنها قدم گذاشتهاید. من که با دیدن این صحنه یاد علاءالدین و فرش جادوییاش میافتم و دلم میخواهد روی ابرها پرواز کنم و از میانشان رد شوم تا ببینم آنها چه چیزی را پوشاندهاند.
خلاصه که فعلا به خاطر نداشتن فرش جادویی، دست دراز میکنم و مشتی از ابرها را به قلبم میفشارم تا از شدت ذو
منبع: علی بابا