سرای مشیر شیراز؛ بهترین جای شیراز برای خرید صنایع دستی

بازارها از گذشته تا امروز محل خرید و فروش کالا بوده است. با این تفاوت که بازارهای قدیمی در معماری و تزیینات و نقش و نگار برتر از بازارهای امروزی است تا جایی‌که بعضی از بازارها در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند. قدم زدن در یک بازار تاریخی مثل سرای مشیر شیراز حال و هوای سفرتان را تغییر می‌دهد. برای رفتن به بازار سرای گلشن باید از میان بازار وکیل بگذرید. باید ابتدا به تقاطع خیابان لطفعلی خان زند و طالقانی، به‌سمت بازار وکیل بروید.

سرای مشیر در واقع یک بازار کوچک در کنار بازار وکیل شیراز است. این بازار از نظر معماری بسیار به بازار وکیل شباهت دارد اما از نظر وسعت کوچک‌تر است. تنها نشانه‌ای که از روی آن می‌توان سرای مشیر شیراز را از بازار وکیل تفکیک کرد حیاط سرای مشیر است. این حیاط در هشتی بازار وجود دارد که با حوضی زیبا و آبی‌رنگ و درختان نارنج دیده می‌شود. سرای مشیر در چهار ضلع خود دارای حجره‌هایی است که دو طبقه‌ است. سقف حجره‌ها به شکل طاق ضربی است و برای ساخت آن‌ها از الوار استفاده نشده است. 

تور شیراز با راستین گشت خوبه! 

چرا این بازار مشیر نام دارد؟

این بازار هم مانند بسیاری از بناها و بازارهای تاریخی نامش را از سازنده‌اش گرفته است. سازنده این بنا ابوالحسن خان مشیرالملک است که در دوره قاجار  وزیر بود. از سویی دیگر نام دیگر این بازار سرای گلشن است. این نام در کتیبه سردر بازار دیده می‌شود. از علت انتخاب نام گلشن برای سرای مشیر اطلاعاتی وجود ندارد. 

تاریخچه سرای مشیر شیراز 

سرای مشیر یادگاری دوره قاجار است. کتیبه موجود در ورودی و سردر سرای مشیر شیراز نشان می‌دهد این بازار توسط ابوالحسن خان مشیرالملک در سال 1250 شمسی ساخته شد. مشیر الملک وزیر دوره فتحعلی شاه قاجار بود. او دستور داد تا این بازار را در ضلع جنوبی بازار وکیل و در کنار در خروجی آن ساخته شود. شاید جالب باشد که بدانید این بازار توسط مشیرالملک وقف امام پنجم امام محمد باقر (ع) شده است. 

در زمان حکومت دوره پهلوی به دستور فرح پهلوی بازار یا سرای مشیر مرمت شد. علاوه بر مرمت بنا و حجره‌ها در قسمت حیاط سرا و حوض‌خانه یک چایخانه افتتاح شد. حجره‌ها برای نمایش صنایع دستی و لباس‌های محلی شیراز آماده شد. به همین دلیل نام این بازار در دوره پهلوی به سرای هنر تغییر کرد. همزمان با این تغییرات این بازار تاریخی در سال 1347 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. 

حالا سرای مشیر شیراز یکی از بهترین جاها برای خرید سوغاتی شیراز و صنایع دستی این شهر است. با وجود معماری جذاب این بازار علاوه بر خرید سوغاتی گردشگران برای تماشای معماری خاص این سرا به بازار وکیل می‌روند و بعد از سرسرای بازار مشیر وارد هشتی بنا می‌شوند. از سویی دیگر در ضلع جنوبی سرای مشیر، هنگامی که به سمت اردو بازار می‌روید، کاشی‌کاری‌های کم‌نظیری وجود دارد. در کنار کاشی‌کاری‌های این بنا کتیبه‌ای وجود دارد که درباره سازندگان بازار مشیر نو است. بر این کتیبه نوشته شده است که موقوفه مرحومه سلطان الحاجیه و معدل الملک است. 

این بخش از سرای مشیر شیراز دارای دالانی است که سنگ‌فرش شده ‌است. سقف این بخش از بنا نیز دارای عرق‌چین ساده‌ای است؛ که در چهار گوش آن ترنج‌هایی آجرکاری شده ‌است. در پیشانی سر در نیز دو لچکی از کاشی هفت رنگ وجود دارد که زیبایی سردر بازار را چند برابر کرده است. 

خرید صنایع دستی شیراز از سرای مشیر

سرای مشیر شیراز علاوه بر فروش صنایع دستی شیراز، کارگاه‌هایی برای تولید صنایع دستی نیز دارد. در سرای مشیر می‌توانید شاهد تولید صنایع دستی توسط هنرمندان شیرازی باشید، سوغاتی بخرید و از گردش در سرای مشیر لذت ببرید. 

صنایع دستی‌ای که در سرای مشیر به فروش می‌رسد عبارت است از: 

قالی شیراز: قالی‌های ابریشمی شیراز توسط عشایر و مردم هنرمند شیراز تولید می‌شود. نقش و نگار این قالی‌ها آن‌قدر زیبا و پر جزئیات است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. اگر می‌خواهید یک هدیه عالی تهیه کنید قالی شیراز گزینه فوق‌العاده‌ای است. 

گبه‌بافی: بعد از قالی بهترین گزینه برای خرید سوغاتی در سرای مشیر شیراز گبه‌بافی است. این دست‌بافه توسط عشایر فارس بافته می‌شود. گبه در اندازه قالی، قالیچه و پتو بافته می‌شود. تنوع طرح این گبه‌ها بسیار بالا است و معمولا نقش آن‌ها پرداخته ذهن بافندگان است. طرح ترنج، ستاره، لچک، خشتی و انواع حیوانات بر زیبایی و اصالت گبه‌بافی تاکید دارد. 

کاشی هفت رنگ: قبل از اینکه کاشی هفت رنگ توسط هنرمندان صنایع دستی شیراز تهیه شود، معماران شیرازی برای تزیین بناهای خود از کاخ تا خانه و مسجد از کاشی‌های هفت رنگ به اندازه کافی بهره برده‌اند. یکی از بهترین نمونه‌های این نوع کاشی‌کاری در مسجد نصیرالملک دیده می‌شود. برای تهیه این نوع کاشی از قطعه‌های کوچک کاشی رنگارنگ استفاده می‌کنند. حالا می‌توانید در سرای مشیر شیراز بهترین نوع کاشی‌کاری‌های هفت رنگ را بخرید و خانه را با این هنر زیبا زینت بدهید. 

پارچه عشایری: یکی از زیباترین سوغاتی‌های شیراز که کمتر کسی آن را می‌شناسد پارچه عشایری است. این صنایع دستی شیراز می‌تواند هدیه بسیار زیبایی برای خانم‌ها باشد. همچنین برای دوخت لباس‌های سنتی شیراز از این پارچه استفاده می‌شود. این نوع پارچه در مغازه‌های سرای مشیر شیراز پیدا می‌شود. 

عرقیات از جمله عرق بهارنارنج، عرق نسترن، عرق بیدمشک، آبلیمو تازه و گلاب، صنایع دستی مانند نمد، میناکاری، جاجیم‌بافی، ظروف سرامیکی و سفالی، قلم زنی، منبت، نقره‌کاری و خاتم‌کاری از دیگر صنایع دستی شیراز است که بیشتر ما با آن‌ها آشنا هستیم. قطعا خریدن یک جعبه چوبی منبت‌کاری شده به عنوان هدیه و یادگاری از سفر به شیراز بسیار خاطره‌انگیز خواهد بود. 

آدرس و اطلاعات ضروری

آدرس: شیراز، تقاطع خیابان لطفعلی‌خان زند و طالقانی، به سمت بازار وکیل شیراز. 

برای دسترسی به سرای مشیر می‌توانید از متروی شیراز استفاده کنید و و در ایستگاه زندیه پیاده شوید. بعد از 15 دقیقه پیاده‌روی به بازار وکیل و سرای مشیر شیراز خواهید رسید.

ساعت کاری: سرای مشیر شیراز هر روز به جز جمعه و تعطیلات رسمی از ساعت 9 تا 21 میزبان شما خواهد بود.

در آخر …

در این مقاله با سرای مشیر شیراز آشنا شدیم. بازاری که پر از طرح و نقش است. از دیوارهای کاشی‌کاری شده تا صنایع دستی متنوع. همه چیز این‌جا پر جزییات و زیباست. بعد از اینکه بازار وکیل را دیدید به سرای مشیر بروید. از تماشای حوض‌خانه زیبای آن و حیاطش با درختان بهار نارنج لذت ببرید. برای سوغاتی از غرفه‌های صنایع دستی این بازار کوچک خرید کنید و خاطره‌ای به یاد ماندنی برای خود بسازید.