راستین گشت | مجله و پایگاه گردشگری
تنگه رازیانه ایلام از آن دست جاذبه‌هایی است که روانشناس‌ها بازدیدش را توصیه می‌کنند. کمی بعد از اینکه به تنگه و دشت اطراف آن رسیدید و در امواج مثبت فضا غوطه‌ور شدید، چشمانتان را می‌بندید، نفس عمیقی می‌کشید و هنگام بازدم در تک تک سلول‌هایتان آرامش را احساس خواهید کرد.
تنگه رازیانه ایلام، تنگ گرآب و روستای چنارباشی چند مورد از جاهای دیدنی ایلام هستند که نزدیک هم قرار دارند و جلوه زیبای تاریخ و طبیعت این استان را به نمایش گذاشته‌اند.
در این برگ از مجله راستین گشت بررسی می‌کنیم تنگه رازیانه ایلام کجاست، چرا به آن رازیانه ایلام می‌گویند و چطور باید از آن بازدید کرد.
مسیر تنگه رازیانه از تهران چطور است؟
آب‌وهوای تنگه رازیانه ایلام چگونه است؟
بهترین فصل برای سفر به تنگه رازیانه ایلام چه فصلی است؟
نگاهی کلی به تنگه رازیانه
جاذبه‌های طبیعی کشور ایران دو نوع هستد. بعضی از آن‌ها اماکانات تفریحی و گردشگری دارند و به یک تفرجگاه تبدیل شده‌اند، اما بعضی از آن‌ها هم بکر باقی مانده‌اند، امکانات خاصی ندارند و اغلب به عنوان مقصد طبیعت‌گردهای حرفه‌ای شناخته می‌شوند. تنگه رازیانه ایلام، جزو دسته دوم قرار می‌گیرد. طبیعتی بکر که بخشی از آن رازی است که در زیر پوست زمین قرار گرفته است!
این تنگه دره‌ای عمیق است که بخاطر زلزله‌ها و فرسایش مواد معدنی تشکیل‌دهنده سنگ‌ها ایجاد شده و رودی خروشان از میان آن عبور می‌کند. پس اولین تفریحی که در این تنگه به ذهن می‌رسد، صخره نوردی و دره نوردی است که البته به تجهیزات حرفه‌ای و مهارت در این زمینه نیاز دارد.
عکس از: سایت Google Maps
این تنگه، سه کیلومتر طول دارد؛ فاصله دیواره‌ها از یکدیگر در بهترین حالت ۶ متر و به اندازه یک راهروی نسبتا باریک است، اما در بعضی نقاط، عرض تنگه به ۱ متر هم می‌رسد و عبور از آن سخت‌تر می‌شود. ارتفاع دیواره‌های تنگه هم بین ۱۵ تا ۳۰ متر متغیر است؛ یعنی ارتفاعات کم دیوارها به اندازه یک ساختمان ۴ طبقه است و دیوارهای ۳۰ متری هم به اندازه یک ساختمان ۶ تا ۷ طبقه ساخته می‌شوند.
تنگه رازیانه ایلام کجاست؟
این تنگه در ۵۰ کیلومتری جاده ایلام به دره شهر است. این دره در دامنه کبیرکوه قرار گرفته، اما هنگام تماشای افق، دامنه زیبای کوه سیوان هم بخشی از چشم‌انداز شما خواهد بود.
از میان تنگه رودخانه‌ای عبور می‌کند که در فصل‌های بهار و تابستان پرآب و خروشان است، به همین دلیل ورود به تنگه را سخت‌تر از قبل می‌کند. البته این رود بعد از خروج از تنگه رازیانه ایلام، در قلب دشت جاری می‌شود و ضیافت طبیعی منطقه را تکمیل خواهد کرد.
عکس از: سایت Google Maps
تنگه رازیانه روی گوگل مپ
ساده‌ترین روش برای رسیدن، جستجوی تنگه رازیانه روی گوگل مپ است. با نوشتن نام این مکان و انتخاب اولین مورد از فهرست نمایش داده شده، گوگل شما را به همان مسیر هدایت می‌کند.
ما هم در ادامه موقعیت تنگه روی نقشه را قرار داده‌ایم، با کلیک روی نقشه می‌توانید وارد اپلیکیشن‌های مسیریاب شوید و آن را به عنوان مقصد انتخاب کنید.
بهترین مسیر دسترسی به تنگه رازیانه ایلام
اگر قصد دارید از ایلام به تنگه رازیانه بروید، باید از میدان امام حسین وارد بلوار خلیج فارس شوید و به سمت جاده ایلام- ملکشاهی بروید. در دوراهی میشخاص مسیر خود را در جاده ایلام- بدره ادامه بدهید؛ البته بعضی از افراد کل این مسیر را به عنوان جاده ایلام- دره شهر می‌شناسند.
حدود ۴۰ دقیقه بعد از وقتی به جاده ملکشاهی وارد شدید، به تنگه ایلام می‌رسید. بعد از دیدن تابلوی این مکان، وارد مسیر خاکی شوید. ماشین‌های معمولی ممکن است برای دسترسی به تنگه با مشکل مواجه شوند، اما ماشین‌های آفرود می‌توانند تا نزدیکی ورود تنگه پیش بروند.
عکس از: سایت Google Maps
اگر قصد دارید از تهران به تنگه رازیانه ایلام بروید، باید به غرب برانید. وارد آزادراه تهران- ساوه شوید و بعد از آن هم در مسیر آزادراه ساوه- سلفچگان برانید تا به سلفچگان برسید. بعد از آن وارد جاده قم- اراک شوید و به سمت اراک برانید. اراک را از کمربندی دور بزنید و وارد جاده ارک- ملایر شوید.
کمی بعد از روستای توره به یک دوراهی می‌رسید، در این دوراهی به سمت بروجرد- خرم آباد بروید. بعد از سد خاکی دهکرد، به دوراهی می‌رسید، در این دوراهی به سمت خرم‌آباد برانید. اکنون وارد جاده‌ای طولانی و پرپیچ و خم خواهید شد که به خرم‌آباد منتهی می‌شود.
مسیر خود را در دل تنگه رازیانه ادامه بدهید و خرم‌آباد را از طریق کمربندی دور بزنید تا وارد جاده خرم‌آباد- اندیمشک شوید. مراقب باشید از جاده قدیم بروید و وارد آزادراه نشوید، مسیر خود را ادامه بدهید تا به پلدختر برسید.
بعد از آن وارد جاده پلدختر- اندیمشک شوید. کمی بعد از خروج از پلدختر به میدان بسیج می‌رسید، از خروجی دوم به سمت جاده پلدختر- دره شهر خارج شوید.
عکس از: سایت Google Maps
جاده پلدختر- دره شهر، جاده‌ای زیباست که به خوبی نشان می‌دهد جاهای دیدنی ایلام در همه قسمت‌های استان قرار دارند. مسیر خود را تا رسیدن به دره شهر ادامه دهید و بعد از آن، وارد جاده ایلام- دره شهر شوید.
به راه خود ادامه دهید تا به بدره برسید، بعد از آن نام مسیر شما، جاده بدره- ایلام خواهد بود. به سمت ایلام برانید تا در میانه راه به تابلوی تنگه رازیانه ایلام برسید. تنگه در سمت چپ جاده قرار دارد.
تنگه رازیانه ایلام از گذشته تاکنون
ایلام یکی از استان‌های آباد و خوش‌آب‌وهوای غرب ایران است. اکثر جاذبه های گردشگری ایلام، دیدنی‌های تاریخی و طبیعی هستند و ژئوتوریست‌ها از گردش در این استان لذت می‌برند.
تنگه رازیانه ایلام از آن دست جاذبه‌هایی است که طبیعت هزاران سال برای شکل دادن آن زمان گذاشته و به بی‌نظیرترین شکل ممکن هنرنمایی کرده است.
عکس از: سایت Google Maps
جنس دیواره‌های تنگه از سنگ‌های آهک و کلسیم کربنات است. مطالعات نشان می‌دهد این تنگه از اول وجود نداشته است.
دیواره‌های آن بخاطر شکاف زمین از هم فاصله گرفته و به مرور زمان، بخاطر زلزله‌هایی که رخ داده، این فاصله بیشتر شده است. عمق زیاد تنگه، بارش‌های فراوان منطقه و رسیدن قسمت‌های عمیق تنگه به سفره‌های آب زیرزمینی، علت وجود رود خروشان قلب رازیانه است.
چرا تنگه رازیانه ایلام؟
بیایید کمی درباره اشتباهی که در نامگذاری تنگه وجود دارد، صحبت کنیم. تنگه آبراهه‌ای است که بین دو دریا قرار دارد؛ مثل تنگه هرمز.
همانطور که می‌دانید، رازیانه ایلام ارتباطی به دریا ندارد. چیزی که ما از آن به عنوان تنگه رازیانه یاد می‌کنیم، حفره‌ای است در دل زمین با دیواره‌های نزدیک به هم؛ این پدیده طبیعی «تنگ» نام دارد.
عکس از: سایت Google Maps
پس درست این است که بگوییم تنگ رازیانه ایلام، اما از آنجایی که نام اشتباه شناخته شده است و حتی روی تابلوی نشان‌دهنده اثر هم «تنگه» درج شده، به این اشتباه رایج ادامه خواهیم داد و همرنگ جماعت می‌شویم.
یکی از روش‌های متداول نامگذاری مناطق مختلف، نامگذاری بر اساس حیوان، پرنده، گیاه یا محصولی است که در آن منطقه فراوان یافت می‌شود. منطقه رازیانه ایلام هم بخاطر تعدد بوته‌های رازیانه که از هزاران سال قبل، جزو اکوسیستم آن بوده‌اند، با این نام شناخته می‌شود.
شرایط آب‌وهوایی تنگه رازیانه ایلام چیست؟
غرب‌نشینان ایران، هر چهار فصل سال را از اعماق وجود احساس می‌کنند. در تابستان هوا گرم می‌شود و نمی‌توان در ساعات میانی روز، بدون کولر دوام آورد.
در پاییز طبیعت رخت رنگارنگ می‌پوشد، هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و هرچقدر خزان‌تر می‌شود، هوا هم سردتر خواهد شد. در زمستان هم ننه سرما دست به کار می‌شود و زمین و درخت و گل و بوته را سفید پوش می‌کند. سفید پوشی تا رسیدن عمو نوروز و پیدا شدن اولین جوانه‌های بهاری وجود دارد.
عکس از: سایت Google Maps
هوای معتدل بهار، برف‌ها را آب می‌کند تا به رودهای جاری تبدیل شوند و ایلام را به بهشت تبدیل کنند.
آب‌وهوای دره رازیانه هم تفاوتی زیادی با سایر قسمت‌های ایلام ندارد؛ البته از آنجایی که این منطقه در دامنه کوه‌ها واقع شده، هوای آن چند درجه خنک‌تر از مناطق شهری است.
پوشش گیاهی و جانوری تنگه رازیانه ایلام چیست؟
طبیعت با ایلام ایران آشتی است! اکثر خاک این استان را دشت و دمن و کوه و صحرا تشکیل داده است. ایلام یکی از مهم‌ترین جان پناه‌های حیات وحش ایران است. بخشی از مناطق این استان محافظت شده هستند، اما تنگه رازیانه جزو محافظت شده‌ها نیست.
بارش‌های فراوان منطقه و حاصل‌خیزی باعث شده گیاهان متنوعی بر بستر این خاک متولد شوند، رشد کنند و به بلوغ برسند. بیشتر از هرچیز، بوته‌های رازیانه توجه را به خود جلب می‌کنند.
عکس از: سایت Google Maps
این بوته‌ها، هنگام تولد جوانه‌های سبز و نحیفی هستند که به نظر می‌رسد با فرا رسیدن تابستان، کم‌آبی را تاب نمی‌آورند و خشک می‌شوند. این تصور درست نیست، با گذشت زمان، رازیانه‌های کوچک به رمز و راز زیبای دشت تبدیل می‌شوند و با گل‌های زرد رنگشان، سراسر دشت را می‌پوشانند.
اوج بلوغ آن‌ها زمانی است که گرده‌ها می‌افشانند تا راه را برای رشد فرزندانشان که در سال بعد پا به خاک می‌گذارند، هموار کنند. کنار رازیانه، علف‌ها و درختچه‌های دیگری هم رشد می‌کنند تا آبادانی منطقه را به کمال برسانند. بخشی از رسالت این آبادانی، سیر کردن بزها، کل‌ها و قوچ‌هایی است که در دامنه‌ها زندگی می‌کنند.
پرنده‌ها و حیوانات هم میانه خوبی با دشت و دامنه کوه‌های ایلام دارند. بعضی از پرنده‌ها بومی منطقه هستند، اما بعضی از آن‌ها هم در فصل تابستان کوچ می‌کنند تا خود را به دامان کبیرکوه برسانند.
عکس از: سایت Google Maps
پرنده‌های شکاری، گونه‌های مختلف کبک و قرقاول، قو، لک‌لک و مرغ ماهی‌خوار از جمله ساکنان و ییلاق‌نشینان تنگه رازیانه هستند.
کنار آن‌ها، پستاندارانی مثل راسو، سمور، شغال و گربه وحشی هم زندگی می‌کنند که گاه گداری به آشیانه پرنده‌ها دستبرد می‌زنند و تخم‌ها و جوجه‌های بی‌پناه را شکار می‌کنند. البته این حیوانات آنقدر به انسان‌ها نزدیک نمی‌شوند که امکان تماشای آن‌ها وجود داشته باشد.
تجربه حس‌وحال تنگه رازیانه ایلام
این بخش از مقاله را باید با اندکی تغییر در یک ضرب‌المثل شروع کنم: خواندن کی بوَد مانند دیدن؟
من برایتان از حس‌وحال سفر به تنگه می‌نویسم، اما هدفم فقط این است که هواییتان کنم تا سفر به ایلام را در برنامه‌تان بچینید و برای لمس آنچه می‌گویم، دل به دشت بزنید.
تنگه رازیانه ایلام جزو جاذبه‌های خلوتی است که اغلب فقط پای طبیعت‌گردان به آن باز می‌شود و کم‌تر صدای همهمه به گوش می‌رسد. بعد از اینکه رسیدید و ماشین را خاموش کردید، اولین چیزی که توجهتان را جلب می‌کند، سکوت و آرامش است.
عکس از: سایت Google Maps
دوری از صدای ماشین، بوق، ضبط و همهمه اولین گامی است که به سمت آرامش برمی‌دارید. کیف گوش‌هایتان وقتی کامل کوک می‌شود که از میان سکوت صدای پای آب یا چهچه پرنده‌ها هم به گوش برسد. چشم‌هایتان را ببندید و برای چند لحظه فقط گوش کنید… .
قول بدهید مدت زیادی چشم‌هایتان را بسته نگه نمی‌دارید؛ زیرا چشم‌انداز روبه‌رویتان هم به اندازه شنیده‌ها جذاب است. ایستاده‌اید در مقابل یک دشت سبز که چشمتان به جز رنگ طبیعت پاک، هیچ رنگ دیگری را نمی‌بیند.
خبری از هاله تیره دود، ساختمان‌های دوده گرفته و ماشین‌های تیره نیست؛ به جای آن سبزی است که با ترکیب رنگ صخره‌ها و تنه‌ها به نیکی تزئین شده و آبی است که با تکه‌های پنبه‌ای سفید رنگ ابر جلوه دوصد چندان پیدا کرده است. روی بخشی از این رنگبازی سایه افتاده و بخشی هم نور آفتاب را در آغوش گرفته است.
عکس از: سایت Google Maps
خوشبختانه آنچه که می‌بینید، فیلم نیست که فقط صدا و تصویر داشته باشد. عمیق نفس بکشید تا متوجه شوید چرا می‌گویم خوشبختانه!
آزادانه هوای فارغ از نیترات و سولفات و هر سم دیگری را به ریه‌هایتان هدیه بدهید. احتمالا یک نفس کم است و دلتان می‌خواهد چند بار پشت سر هم نفس بکشید؛ پس بفرمایید، اینجا همه چیز مال شماست!
خلاصه آنکه مادر زمین، آغوشی دارد چه فراخ! در ایلام آرامش آغوش مادرانه زمین را تجربه خواهید کرد؛ همان آغوشی که تمام دغدغه‌ها و ناآرامی‌ها را از فرزند می‌گیرد و به جای آن به او آرامش هدیه می‌دهد.
تفریحات رایج در جوار تنگه رازیانه
منظور از تفریحات رایج جوار دره رازیانه ایلام، پاراگلاید و زیپ‌لاین و… نیست. تفریحات این منطقه هم از جنس سکون و آرامش است و اگر هیجانی داشته باشد، احساسی است که از درون شما می‌جوشد، مثل حس هیجان بعد از فتح قله ۲,۷۰۰ متری کبیرکوه!
– کوهنوردی در دل تنگه
همانطور که گفتیم، این تنگه در دامنه کبیرکوه قرار گرفته، اما کوه‌های کوچک و بزرگ دیگری هم در محدوده وجود دارد که می‌توانید قله آن‌ها را فتح کنید.
سختی هرکدام از قله‌ها با یکدیگر متفاوت است. بعضی از آن‌ها شیب کمی دارند و برای افراد مبتدی هم مناسب هستند، اما بعضی دیگر شیبدار و صخره‌ای هستند و برای بالا رفتن از آن‌ها، به تجهیزات حرفه‌ای نیاز است.
عکس از: سایت Google Maps
– پیاده‌روی و گشت‌وگذار
اگر دلتان طاووس چشم‌انداز قله را خواسته، اما حس‌وحال جور هندوستان کشیدن و تحمل سختی‌های کوهنوردی را ندارید، می‌توانید به پیاده‌روی و گشت‌وگذار بسنده کنید! البته که چشم‌انداز قله چیز دیگری است و باید هم پاداشی باشد برای افرادی که تا قله بالا می‌روند.
هنگام پیاده‌روی و گشت‌وگذار، کمی بیشتر دقت کنید. به گلبرگ‌ها عمیق‌تر نگاه کنید، با کفشدوزک‌ها بازی کنید، مراقب باشید مبادا با گام‌هایتان کمر علفی را خم کنید. این دقت‌های کوچک هم روحتان را تازه می‌کند و هم یک راه تازه برای سرگرمی خواهد بود. اگر تاکنون با این روش قدم نزدیده‌اید، این بار امتحانش کنید. پشیمان نمی‌شوید.
عکس از: سایت Google Maps
– عکاسی از مناظر خیره‌کننده
تنگه رازیانه جزو آن دسته از جاهای دیدنی ایلام است که نباید بدون دوربین به سراغش بروید. در تک‌تک قسمت‌های آن لوکیشن‌های مناسب برای عکاسی وجود دارد؛ حتی اگر بگوییم برای عکاسی و فیلمبرداری نامزدی و ازدواج هم فضایی رویایی است، اعراق نکرده‌ایم.
پیش از رسیدن به دره، کمی درباره ژست‌های عکاسی در طبیعت بخوانید و اطلاعاتی به دست آورید؛ بعد از دیدن منظره کم‌نظیر دره و جایگاه‌های مختلفی که برای عکاسی وجود دارد، از خودتان بخاطر اطلاعاتی که یاد گرفته‌اید، تشکر خواهید کرد.
– دره‌نوردی و صخره‌نوردی
دره‌نوردی از آن دست تفریحاتی است که فقط افراد حرفه‌ای می‌توانند تجربه‌اش کنند؛ آن هم در بعضی از ماه‌های سال. همانطور که گفتیم در تنگه رودی وجود دارد که در بهار و زمستان پرآب و خروشان می‌شود.
عکس از: سایت Google Maps
دره‌نوردی در این ماه‌ها خطرناک است. در سایر ماه‌های سال هم ممکن است در بعضی از قسمت‌های تنگه مجبور شوید به دل آب بزنید تا بتوانید به مسیر ادامه بدهید. البته که این آب‌تنی در فصل تابستان شیرین و دلچسب است!
دره رازیانه ایلام، شیب زیادی دارد و ورود افراد مبتدی یا افراد حرفه‌ای که تجهیزات کافی ندارند، می‌تواند خطرناک باشد.
امکانات تنگه رازیانه ایلام
در بسیاری از جاذبه‌های طبیعی ایلام، ماییم و طبیعت و به جز این، خبری از دست‌سازه‌های بشری و امکانات گردشگری نیست. هرآنچه نیاز دارید را پیش از سفر به تنگه تهیه کنید و با هرآنچه که نیاز دارید، به دره بروید.
اگر احیانا چیزی را جا گذاشته باشید، باید به سمت یکی از روستاهای نزدیک دره مانند چنارباشی بروید و محصولات مورد نیازتان را بخرید. البته که در روستاها هم مغازه‌ها، به اندازه شهر، محصولات متنوع ندارند.
خطرات احتمالی در سفر به تنگه رازیانه
در حالت عادی هیچ خطری شما را هنگام بازدید از تنگه تهدید نمی‌کند. گاهی اوقات ریسک‌های نابه‌جایی که با جرأت اشتباه گرفته می‌شوند، جان گردشگران این منطقه را به خطر می‌اندازد. به همین دلیل لازم دیدم که در ادامه هشدارهایی در این باره بدهم.
- در روزهایی که رودخانه خروشان است، احتمال لیز خوردن در تنگه وجود دارد. به‌هم‌خوردن تعادل هنگام دره‌نوردی ممکن است باعث وارد شدن ضربه به سر، نخاع یا غرق شدن شود.
- اگر به همراه فردی که با منطقه آشناست، سفر کرده‌اید، می‌توانید در قسمت‌های دورتر از جاده هم گردش کنید، اما در صورتی که با منطقه آشنا نیستید و راهنمایی هم ندارید، از محدوده شناخته شده فراتر نروید، زیرا احتمال گم شدن وجود دارد.
- اگر قصد شب‌مانی دارید، احتمال دارد بعد از اینکه همه چیز ساکت شد، صداهایی بشنوید که کمی ترسناک هستند و اگر کمی به خیالات منفی پر و بال بدهید، حسابی وحشت‌زده خواهید شد.
عکس از: سایت Google Maps
بخشی از این صداها مربوط به شغال‌ها و جانورانی هستند که در نزدیکی منطقه زندگی می‌کنند، آن‌ها آسیبی به شما نمی‌رسانند و حتی نزدیک هم نمی‌شوند، اما اکثر کمپ‌ها برای احتیاط، آتش را تا صبح روشن نگه می‌دارند.
بعضی از صداها هم ناشناخته و ترسناک هستند؛ تا جایی که مردمان قدیمی تصور می‌کردند شب‌ها جن‌ها در دامنه کوه‌ها صداهای مخوف تولید می‌کنند. به این داستان‌های تخیلی فکر نکنید؛ آنچه که می‌شنوید، فقط صدای باد است که در پیچ‌وخم تنگه و کوه‌ها پیچیده است. مراقب باشید شیطنت‌های باد و نسیم شما را نترساند.
شرایط اقامت حوالی تنگه رازیانه ایلام
برای اقامت در محل دره رازیانه تنها یک راه وجود دارد و آن هم کمپینگ و شب‌مانی در چادر است، اما در صورتی که کمی حوصله رانندگی داشته باشید که به ایلام برگردید یا به روستاهای اطراف بروید، گزینه‌های متنوعی برای اقامت در پیش روی شما خواهد بود.
بیایید کمی بیشتر روش‌هایی که برای سپری کردن ساعات تاریک وجود دارد را بررسی کنیم.
عکس از: سایت Google Maps
– کمپینگ در محل
در تنگه رازیانه کمپینگ محدودیتی ندارد و همه افراد می‌توانند این کار را انجام بدهند. البته از آنجایی که تنگه امکاناتی ندارد و نزدیک‌ترین روستا به آن ۵ کیلومتر آن‌طرف‌تر است، توصیه می‌شود همراه گروه‌های حرفه‌ای برای کمپینگ بروید و تجهیزات کافی برای این کار داشته باشید.
کمپینگ و شب‌مانی به تجهیزات مختلفی نیاز دارد. اگر با ماشین‌های معمولی باشید، احتمالا نمی‌توانید همه وسایلتان را به محل کمپ ببرید یا مجبور می‌شوید چند بار مسافت کمپ تا جاده را طی کنید.
بنابراین برای کمپینگ به ماشین‌های آفرود هم نیاز خواهید داشت تا با استفاده از آن‌ها بتوانید هرآنچه را که نیاز دارید، به چادر و آتش و سایر وسایل برسانید.
علی بابا
