راستین گشت | مجله و پایگاه گردشگری
در این مطلب قرار است با هم سری به جاهای دیدنی شهر قزوین بزنیم و از گوشه گوشه این شهر برای خود خاطره‌ای بسازیم برای روزهای آینده. با ما همراه باشید.
اگر منتظر اتفاق و یا بهانه‌ای برای مسافرت هستید باید بگویم که دارید عمرتان را تلف می‌کنید. همین حالا سراغ ساکتان بروید و وسایلتان را جمع و جور کنید. قرار است به یک جای خوب برویم.
شاید اسمش را بارها شنیده و از کنارش به راحتی گذشته‌اید ولی هرگز نمی‌دانید این شهر در دل خود چه جواهری دارد. نمی‌دانید در کوچه پس کوچه‌های این شهر هنوز صدای پای مغول‌ها به گوش می‌رسد. حسن صباح در الموت تنهاست. صدای شیهه اسب‌های قجر هنوز از پشت دیوارهایش به گوش می‌رسد. دروازه‌های این شهر سال‌هاست که آغوش خود را به روی شما گشوده‌اند.
محال است مزه شیرینی لب پیچ و نان گردویی از یادتان برود. معطل نکنید، دستتان را به من بدهید تا به شهر دروازه‌ها برویم. بله، قرار است به قزوین برویم. شهری قدیم در شمال ایران که از مادها و ساسانیان و شاپور گرفته تا به امروز در بقچه خود یادگارهای زرین دارد.
پیشینه این شهر کهن به دوران بسیار دور می‌رسد. روزگاری این شهر پناه خستگان کاروان جاده ابریشم بود و پس از آن نیز در دوره صفویه پایتخت ایران بود. عجیب نیست که امروزه در دل خود گنجینه‌های ارزشمند و کهن تاریخ را جای داده است. به هر جای این شهر قدم بگذارید، با لهجه زیبای قزوین لب به گفتن تاریخ این سرزمین باز می‌گشاید.
۱- مسجدالنبی قزوین
باید خودتان را برای دیدن یک جای دیدنی قزوین که خیلی هم ویژه است، آماده کنید. یک مسجد از تاریخ و هنر دست ایرانیان هر چیز که بخواهید را در خود دارد.
مسجدالنبی یا مسجد شاه قزوین که یکی از جاهای دیدنی شهر قزوین است، بنا به کتیبه‌ای که بالای سردر این مسجد نصب شده، زمان ساخت آن به دوره فتحعلی شاه قاجار برمی‌گردد، اما برخی بر این باورند که مسجد شاه قزوین یادگار دوران صفویه است.
این مسجد بزرگ و باشکوه مساحتی حدود ۱۴۰۰۰ هزار متر مربع دارد و دارای سه درب ورودی است که سردرهای زیبا با طاق‌های ایرانی دارد که توجه شما را به خود جلب خواهد کرد.
سردرهای مسجد با کاشیکاری و خط نستعلیق مزین شده است. اگر با این راهنمای قزوین گردی در شهر گشتوگذار می‌کنید، از در که عبور کنید وارد حیاط بزرگی می‌شوید و ایوان بزرگ مسجد را خواهید دید که بالای آن مکانی برای موذن ساخته شده است. در مرکز حیاط حوضی فیروزه‌ای می‌بینید که فواره کوچکی در وسط آن وجود دارد.
شبستان مسجد النبی قزوین (مسجد سلطانی) ۲۸ طاق دارد که هر کدام ۱۶متر مربع وسعت دارد و به فاصله شش متر از یکدیگر روی ۱۸ ستون قرار گرفته‌اند.
گنبد مسجد شاه بیست متر ارتفاع دارد و دارای دو پوسته است. استفاده از کاشی‌های هفت رنگ، کتیبه‌هایی با خط ثلث و گچ‌بری‌های متعدد باعث شده این بنا بسیار منحصر به فرد شود.
همچنین محراب این مسجد یکی از بخش‌های بسیار زیبا و دیدنی مسجدالنبی قزوین است.
مسجدالنبی قزوین در خیابان امام خمینی، در راسته بازار قزوین منتظر شماست. می‌توانید از آن‌جا تا بازار را قدم بزنید و از بازار قزوین دیدن و خرید کنید.
۲. کاروانسرای سعدالسلطنه
این بنای با شکوه و کهن که از زمان قاجارها پا بر جا ایستاده و از کوران حوادث مختلف جان سالم به در برده، به دستور سعدالسلطنه حاکم وقت قزوین ساخته شده که بر فراز آن یک گنبد بزرگ و کاشیکاری جلوه‌فروشی می‌کند. در طرفین این گنبد بزرگ، چهار گنبد کوچک نیز وجود دارد که گنبد مرکزی را در دل خود گرفته است. در راهنمای قزوین گردی این کارونسرا محبوبیت زیادی دارد.
مساحت کاروانسرای سعدالسلطنه بیش از شش هکتار است که یکی از بزرگترین بازارهای سرپوشیده ایران محسوب می‌شود. جنس بنا از آجر ساده است و دارای درها و پنجره‌های چوبی و ظریف است. کاروانسرای سعدالسلطنه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که از جمله آنها می‌توان به حیاط، آبراه فیروزه‌ای، سرای قیصریه و چارسوق است.
شما به جایی آمده‌اید که سال‌ها نجیبانه منتظر دیدگان شما بوده و در خشت خشت خود از دستان هنرمندان ایران در خود خاطره دارد. اینجا دیدنی ترین جای قزوین است و شما حق ندارید از دیدن آن صرف‌نظر کنید.
کاروانسرای سعدالسلطنه توسط سازمان میراث فرهنگی قزوین بازسازی شده و هنوز هم بازسازی آن ادامه دارد. بخش‌های بازسازی شده آن امروزه به عنوان مکانی برای به نمایش در آمدن آثار هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی و هنرهای سنتی بومی، کافه‌های سنتی، تولید و فروشگاه لباس‌های سنتی، رستوران سنتی و شیرینی جات سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این بنا نیز در خیابان امام خمینی شهر قزوین منتظر قدم‌های شماست.
۳- دره گرماگلو
با هم به جایی می‌رویم که شاید در فیلم‌ها و یا شاید در خواب فقط دیده باشید. این سرزمین اسرارآمیز قسمتی از بهشت است؛ بهشتی در قزوین. پس از این‌که از دره گرماگلو قزوین دیدن کنید، افسوس خواهید خورد که چرا زودتر از این‌ها به اینجا نیامده‌اید.
در حوالی قلعه الموت روستایی به نام گازرخان وجود دارد که به زبان شیرین تاتی حرف می‌زنند. در نزدیکی این روستا دره گرماگلو وجود دارد که شکلی عجیب و با شکوه دارد و روی این دره نیز پلی فلزی برای عبور و مرور احداث شده است.
در عمق این دره سرخ‌رنگ رودخانه‌ای زلال جاریست که اگر خوب گوش کنید صدای شرشر آن را می‌شنوید. اینجا دره گرماگلوی قزوین عزیز است. اگر از دور به دره نگاه کنید خواهید دید که صخره‌های سرخ‌رنگی روستا را محکم بغل کرده است.
روستای گازرخان و دره گرماگلو طبیعت سرسبز دارد و اغلب گله‌های پراکنده گوسفندان را حوالی آن‌جا خواهید و صدای زنگوله‌هاشان در سکوت صخره‌ها می‌پیچد. اگر شانس این را داشته باشید که هوا گرماگلو ابرای باشد هرگز نمی‌توانید از آن‌جا دل بکنید؛ تصور کنید نسیم روی صورتتان می‌نشیند و مه لای صخره‌ها آرام حرکت می‌کند و صدای گوسفندان از دور به گوش می‌رسد.
گرماگلو گنج طبیعت قزوین است. می‌توانید به داخل روستا بروید و لبنیات تازه نوش جان کنید. گرماگلو از زیباترین مکان های دیدنی قزوین است.
۴- کاروانسرای حاج رضا
کاروانسرای حاج رضا که احتمالا بانی آن شخصی به نام حاج رضا بنایی بوده از زمان قاجارها تا کنون پابر جا مانده اما امروز حالش خیلی خوب نیست و مورد بی مهری و بی‌توجهی قرار گرفته است. کاروانسرای حاج رضا که قطعا یکی از دیدنی های قزوین است در سال ۱۳۸۴ به ثبت ملی رسیده ولی همچنان به حال زار خود رها شده است.
بنای این کاروانسرا حدود ۲۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و در دو طبقه بنا شده است. وارد حیاط وسیع آن که بشوید این بنا را می‌بینید که شما را یاد پیرمرده خسته و خمیده‌پشت می‌اندازد؛ پیرمردی که هنوز صلابت و رمق ایستادن بر روی پای خود را دارد ولی باید کمکش کرد.
کاروانسرای حاج رضا دارای حیاط وسیعی است که از طرفین توسط حجره‌ها و طاقی‌ها احاطه شده و سر در آن سه گنبد در اندازه‌های مختلف وجود دارد که در بدو ورود به استقبال چشم‌های شما می‌آیند.
در جای جای این بنا کاشی‌های باقی‌مانده فیروزه‌ای به چشم می‌خورد. درها و اشکوبه‌هایش سالم است. همه چیز نشان از شکوه و شوکت گذشته دارد. این بنای پیر روزگاری کاروان‌های جاده ابریشم، تبریز و قفقاز را به خود دیده است و هنوز روی پاهای لرزان خود به انتظار شما ایستاده. به ضلع جنوبی بازار قزوین که بروید گنبدهای کاروانسرا شما را راهنمایی خواهند کرد.
۵- باغستان سنتی قزوین
باغ‌های جنوب شهر قزوین که قدمت آنها به بیش از هزار سال و وسعت ۲۵۰۰ هکتار می‌رسد، از مکان های دیدنی قزوین است که حتما باید آن را ببینید. در قدیم مساحت این باغ چندین برابر آن چیزی بود که امروزه از آن باقی مانده؛ به طوری که ناصر خسرو از وسعت و سرسبزی این باغستان در سفرنامه خود نام برده است. راهنمای قزوین گردی بازدید از این باغ را به گردشگران پیشنهاد می‌کند.
در گذشته این باغ به شکل سنتی و از رودخانه‌های اطراف آبیاری می‌شد. تعداد زیادی از درختان باغستان را درختان میوه‌ای مانند انگور، بادام، هلو، سیب، توت، گرده، پسته و قیسی تشکیل می‌دهند.
اگر در فصل بهار به باغستان قزوین بروید یک دشت پر از شکوفه خواهید دید که عطرشان هوش از سرتان می‌برد. درختان در هم پیچیده، تاک‌ها که تا دیوار کوچه‌ها خود را رسانده‌اند دست به دامان شما خواهند رساند و خوشه‌های شیرین و خوش‌رنگشان در تابستان مرواریدهایی را می‌مانند که نمی‌توانید در مقابل وسوسه آنها مقاومت کنید. اینجا باغستان قزوین است. باید خودتان ببینید.
۶- کلیسای کانتور
کلیسای کانتور یا برج ناقوس یکی از خاص‌ترین جاهای دیدنی قزوین است. این کلیسای کوچک و زیبای ارتدکس یادگار دوره قاجارهای ایران است. داستان ساختن این کلیسا به دست روسها به اینجا می‌رسد که شاه قاجار طی سفرهایی که به سرزمین اروپا کرده بود تصمیم به ساخت جاده‌هایی در ایران می‌گیرد.
احداث راه بندر انزلی به قزوین به یک شرکت روسی واگذار می‌شود و آنها برای به جا آوردن مراسم مذهبی خود اقدام به ساختن این بنا می‌کنند.
ساختمان این کلیسا یکسره با آجر قرمز لُعابدار پوشیده شده و در نمای بیرونی آن نیز ستون‌های تزیینی زیبایی به چشم می‌خورد و به دلیل همین شکل و شمایل خاص کلیسای کانتور در میان بناهای تاریخی قزوین جایگاهی متفاوت پیدا کرده است. دو گوشه طبقه اول برج ناقوس همچون نمازخانه دارای ستون‌نماهای بزرگی است ولی در طبقه دوم برج، چهار ستون در چهار گوشه آن با فاصله‌ای از دیوارها قرار گرفته است.
به غیر از نورگیرهای نمازخانه، برج ناقوس نیز دارای نورگیرهایی می‌باشد. این بنا در بلوار مدرس شهر قزوین واقع شده است.
۷- آرامگاه حمدالله مستوفی
یکی دیگر از مکان های دیدنی قزوین آرامگاه حمدالله مستوفی است. این بنای از دور ایلخانان بر جای مانده است و عجیب نیست که شاخصه‌های معماری چینی و مغولی در آن دیده می‌شود.
وارد خیابان طالقانی قزوین که بشوید یک گنبد لاجوردی که نوعی معماری مغولی است به پیشواز چشمانتان می‌آید. بنای این آرامگاه یک برج آجری است که به رسم ایلخانان مغول، گنبدِ مخروطیِ آن سر به آسمان برداشته است. نمای داخلی بنا با کاشیکاری فیروزه‌ای و منبت‌کاری تزئین شده و آیات قرآن نیز روی آن حکاکی شده است.
در روزگاران قدیم گنبدِ این بنا آجری بوده که در سال‌های اخیر کاشیکاری شده است. در قسمت شمال این آرامگاه دو اتاق زیرزمینی برای نگهبانان و هچنین حوض و آب‌انبار وجود دارد.
۸- دروازه درب کوشک
دروازه کوشک که یکی از قدیمی‌ترین دروازه‌های شهر قزوین و از جاهای دیدنی قزوین است با کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای دستان مهربانش را به روی شما گشوده است. این دروازه به سوی الموت، رودبار و کوشک گشوده می‌شود و از دور قاجارها باقی مانده است.
شهر قزوین از قدیم دارای دروازه‌های بسیاری بوده که دروازه کوشک یکی از آن‌هاست، اما برخی دروازه‌های دیگر از میان رفته است. در دو طرف دروازه کوشک دو طاق‌نما وجود دارد و بنا از آجر ساده ساخته شده است و چهار مناره با گنبدهای کوچک کاشیکاری دارد. محال است نقش و نگار این کاشی‌ها از یادتان برود.
۹- مسجد جامع عتیق
مسجد جامع قزوین یا مسجد عتیق قزوین یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین مساجد جهان مسلمین به شمار می‌رود. این مسجد قدیمی که در آغاز بر روی آتشکده‌ای که از دوران ساسانی بر جای مانده بود بنا شده، یکی دیگر از جاهای دیدنی قزوین است.
مسجد جامع عتیق در اواخر قرن دوم هجری قمری که مقارن با خلافت بنی عباس بوده به دستور هارون‌الرشید عباسی ساخته شده است. بخشی از این مسجد با حمله مغول به الموت و قزوین تخریب گشت اما در دوره‌های بعدی مورد بازسازی قرار گرفت.
شما با مشاهده این مسجد تلفیق هنر و معماری چند دوره مختلف را یک‌جا خواهید دید. مسجد عتیق از قرن دوم هجری قمری تا حکومت قاجارهای ایران گفتنی‌های زیادی در دل خود دارد. در این بنا کتیبه‌هایی به خط کوفی و ثلث به چشم می‌خورد که در نوع خود اعجاب‌آور است. بله اینجا مسجد عتیق قزوین است که از کوران حوادث تاریخی جان به در برده و بردبارانه به نظاره ما نشسته است.
در روزگار قدیم این مسجد دارای درهای متعددی بوده و برای هر در یک ایوان اختصاص داده شده بود اما اکنون تنها دو در دارد. بزرگترین ایوان مسجد، ایوان جنوبی آن است که از لحاظ عظمت و اسلوب ساختمان و تزئینات، از شاهکارهای معماری ایرانی شمرده می‌شود.
بانی این ایوان شاه عباس صفوی است که ساخت آن در سال ۱۰۶۹ به اتمام رسیده است. در سال ۱۳۹۲ سازمان میراث فرهنگی استان قزوین ضمن بازسازی مناره غربی، موزه سنگ و سفال را در شبستان این مسجد تاریخی افتتاح کرد.
در این موزه انواع اُرسی‌ها، سفالینه‌ها، گچ‌بری‌ها، کاشی‌ها و انواع سنگ‌نگاره‌ها در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته‌است.
۱۰- حسینیه امینی‌ها
حسینیه امینی‌ها در دوره قاجار به امر یکی از تاجران مشهور قزوین به نام حاج محمدرضا امینی بنا شده است. این حسینیه با معماری زیبای ایرانی و فرش‌های یک‌تکه و چلچراغ و آینه کاریِ مبهوت کننده امروزه یکی از جاهای دیدنی قزوین است که مسافران و گردشگران بسیاری را به خود می‌خواند.
این بنا دارای سه تالار موازی است که با اُرسی‌های چوبی و زیبا از هم جدا شده و در زیر آن شربت‌خانه و سردابه قرار دارد. ارسی‌های حسینه امینی‌ها شاید بهترین و جذاب‌ترین بخش این بنا باشد. نور خورشید به شیشه‌های ظریف و رنگی آن می‌خورد و نور تکه تکه از پنجره روی فرش و کف پایتان می‌ریزد.
مرحوم امینی این مکان را برای روضه خوانی و اِطعام تهی‌دستان، وقف مردم کرده بود. حسینیه امینی‌ها در خیابان مولوی قزوین قرار دارد.
۱۱- خیابان سپه قزوین
خیابان سپه قزوین نخستین خیابان ایران و یکی دیگر از جاهای دیدنی قزوین است که از دوره صفویان بر جای مانده. طول این خیابان ۵۰۰ متر است که سردر عالی قاپو را به مسجد جامع متصل می‌کرده است. در زمان قاجارها اداره مهمان‌خانه، اداره تلگراف و چند ساختمان دولتی دیگر در این خیابان احداث شد که برخی از آنها در دوره پهلوی اول به علت توسعه خط آهن تخریب شد.
امروز دورازه عالی قاپو در یک سوی این خیابان وجود دارد و خیابان به همان شکل قدیمی سنگ‌فرش شده است. این خیابان شما را یاد اصفهان خواهد انداخت. بنا به قولی میدان نقش جهان اصفهان نمونه کامل شده این طرح است که پس از انتقال پایتخت صفویان از قزوین به اصفهان این طراحی در آن‌جا به شکل کامل اجرا شد.
۱۲- بازار قزوین
بازار قزوین که از جاهای دیدنی قزوین است یک بازار معروف و تاریخی با مساحتی حدود ۱۴ هکتار بوده که قدمت آن به دوران صفویه و قاجاریه می‌رسد. بازار قزوین که در فهرست آثار ملی ثبت شده است، همه نوع کالایی را برای عرضه به مشتریان و گردشگران آماده فروش دارد و از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است.
مهم‌ترین بخش‌های بازار قزوین عبارت است از: مسجدالنبی، تیمچه درویش مهدی، تیمچه حاج محمدتقی، سرای شاه، سرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای حاج محمدباقر، سرای دالان دراز، سرای ضراب‌خانه، سرای بهشتی، بازار قیصریه، سرای حاج رضا، سرای رضوی، سرای خوش‌نویسان، تیمچه سرباز، تیمچه سرپوشیده، تیمچه حاج سید کاظم، سرای نقدعلی، سرای نگار‌السلطنه، گرمابه سعدیه، گرمابه رضوی و حیاط قهرمانی
این بازار تاریخی و معروف قزوین سه ورودی اصلی دارد؛ سمت خیابان امام خمینی، کوروش و خیابان مولوی که باتوجه‌به مسیر خود می‌توانید از یکی از آنها وارد بازار شوید.
۱۳- عمارت باغ سپهدار
یکی دیگر از جاهای دیدنی قزوین در بخش تاریخی همین عمارت باغ سپهدار است. بنایی آجری که در ۲ طبقه ساخته شده و در خیابان فلسطین غربی قزوین قرار گرفته است. این عمارت که قدمت آن به دوره قاجار بازمی‌گردد، در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمارت باغ سپهدار که در شکل و نوع معماری به کاخ چهل‌ستون قزوین شبیه است، در طبقه همکف چند اتاق با کاربری خدماتی، راهرو و یک سالن مرکزی دارد و در طبقه دوم چند اتاق و یک تالار بزرگ را در خود جای داده است.
دورتادور این بنا ایوانی پهن و رو به باغی که الان بیشتر به فضای سبز شباهت دارد تا باغ، دربرگرفته است. متاسفانه در حال حاضر این عمارت تاریخ در اختیار جهاد کشاورزی است و امکان بازدید از آن وجود ندارد.
۱۴- امامزاده شاهزاده حسین قزوین
از جاهای دیدنی مذهبی و زیارتی قزوین می‌توان به امامزاده شاهزاده حسین اشاره کرد. حرم و آرامگاه شاهزاده حسین قزوین تزیینات مختلفی مانند آینه‌کاری، کاشیکاری، گچ‌بری و… دارد و در فهرست آثار ملی ایران جای گرفته است. قدمت یکی از درهای چوبی منبت‌کاری بارگاه این امامزاده به سال ۹۶۷ هجری قمری می‌رسد و کتیبه‌های این زیارتگاه که با رنگ‌های طلایی، لاجوردی و خط نسخ کار شده‌اند، بسیار دیدنی هستند. این امامزاده با این بنای باشکوه یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی قزوین است
حرم این امامزاده از سه بخش آستانه، صحن و بقعه تشکیل می‌شود و گفتنی است که در صحن حرم امازاده شاهزاده حسین بنای یادبودی برای محمدعلی رجایی ساخته شده همچنین چند شهید هم در صحن و حرم این امامزاده دفن شده‌اند.
معماری این بنای تاریخی باعث شده زیارت امزاده شاهزاده حسین برای گردشگران دلنشین‌تر شود.
۱۵- عمارت شهرداری قزوین
یکی دیگر از جاهای دیدنی قزوین، عمارت شهرداری قزوین است که قدمت آن به دوره قاجار می رسد. البته این عمارت را اول روسها ساختند و بعدها به حکم رضاشاه به ساختمان بلدیه تبدیل شد.
عمارت شهرداری قزوین که جزو آثار ملی ایران است، همچنان به‌عنوان ساختمان شهرداری به کار می‌رود و بخشی از آن به موزه بلدیه تبدیل شده است.
در موزه عمارت شهرداری قزوین می‌توانید انواع دستگاه‌های تایپ قدیمی، زین اسب، نامه‌های ارسالی مردم و رادیوگرام صدرالعلما و… را می‌توانید ببینید. عمارت شهرداری قزوین در بلوار آیت‌الله مدرس، خیابان شهرداری قزوین قرار گرفته است.
۱۶- پارک جنگلی باراجین و دهکده طبیعت
یکی از دیدنی‌های قزوین که از بهترین گرینه‌های تفریحات قزوین هم به‌شمار می‌آید، پارک جنگلی باراجین و دهکده طبیعت است. این پارک که در گذشته هم محلی برای گشتوگذار و طبیعت‌گردی مردم بوده، با اضافه شدن امکانات رفاهی مثل آلاچیق و سرویس بهداشتی، زمین چمن، پیست دوچرخه و موتور سواری، شهربازی، باغ وحش و… برای استفاده مردم بهینه‌سازی شده است.
پارک جنگلی باراجین و دهکده طبیعت نزدیک رودخانه ارنزک قرار گرفته و همین موضوع علاوه‌بر هوای پاک و کوهستانی باعث طراوت و دلنشین بودن هرچه بیشتر این پارک شده است.
در میان پارک هم انواع مختلفی از حیوانات نگهداری می‌شوند که برای کودکان جلوه‌ی خاصی دارند. همچنین شما می توانید خودتان به آنها غذا بدهید که می‌تواند بسیار سرگرم‌کننده باشد.
۱۷- دریاچه اوان قزوین
دریاچه اُوان در۲۰کیلومتری الموت و ۷۵ کیلومتری قزوین قرار گرفته است. این دریاچه که توسط چهار روستای اوان، وربن، زواردشت و زرآباد احاطه شده، به‌عنوان میراث طبیعی ایران توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده است.
عمق این دریاچه را ۶.۸ متر بوده و معمولا تابستان‌ها مقصد گردشگرانی است که به قصد آب‌تنی، قایق‌سواری و ماهی‌گیری به آن نقطه سفر می‌کنند. اگر به قایق‌رانی علاقه‌مندید، م
منبع: علی بابا
