راستین گشت | مجله و پایگاه گردشگری
پنج سال قبل که نتیجه قبولی‌ام در یکی از دانشگاه‌های تهران را دیدم، دل تو دلم نبود که زودتر به تهران برسم؛ چون درباره جاهای دیدنی تهران زیاد شنیده بودم و حتی لیستی از آنها برای خودم نوشته بودم تا در زمان مناسبی همه آنها را ببینم و حالا وقتش رسیده بود. یادم است پدرم همیشه از خاطرات جوانی‌اش که تعریف می‌کرد، پارک شهر پای ثابت این خاطرات بود. به‌خاطر همین اولین جایی که در تهران به آنجا سرک کشیدم پارک شهر تهران بود.
فضای امن و آرام پارک شهر در مقابل شلوغی و هیاهوی خیابان‌های اطرافش، در اولین بازدید آن‌قدر برای من جذاب بود و انرژی و حس و حال خوبی داشت که آنجا را تا پایان دوره دانشگاه به یکی از پاتوق‌های من تبدیل کرد و بیشتر آخر هفته‌هایم با دوچرخه‌سواری و قدم‌زدن در این پارک سپری می‌شد! در این مقاله از مجله گردشگری علی‌بابا قرار است با هم گشتی در پارک شهر تهران بزنیم و ببینیم اگر هوس رفتن به این پارک به سرمان زد، چه تفریحات و جاذبه‌هایی انتظارمان را می‌کشد.
بهترین مسیر دسترسی به پارک چیست؟
امکانات رفاهی پارک شهر چیست؟
پارک شهر در یک نگاه کلی
پارک شهر یکی از قدیمی‌ترین و شاید از اولین پارک های تهران است که در بافت تاریخی منطقه ۱۲ تهران و مرکز شهر قرار دارد. این پارک هشت درب ورودی دارد و از سمت جنوب به خیابان بهشت، از شمال به خیابان و پایانه فیاض‌بخش، از سمت غرب به خیابان وحدت اسلامی (شاپور قدیم) و از سمت شرق به قورخانه و خیابان خیام و محله سنگلج می‌رسد.
عکس از: سایت Tehranpicture
اندازه زمین فوتبال را که دیده‌اید؛ پارک شهر تهران حدود ۲۵ هکتار مساحت دارد، یعنی اندازه ۴۵ تا زمین فوتبال در کنار هم. از این مقدار تقریبا ۱۷ هکتارش فضای سبز و چمن‌کاری و درخت‌کاری است. ۸ هکتار باقی‌مانده هم شامل پیاده‌رو، خیابان، دریاچه مصنوعی، آب‌نماها و از این دست چیزها می‌شود.
دسترسی راحت، وجود کتابخانه‌ای مهم، قدمت و وسعت زیاد، گونه‌های گیاهی خاص و جاذبه‌هایی که در ادامه برایتان می‌گویم، باعث شده است که پارک شهر همیشه یکی از پربازدیدترین پارک های تهران باشد. پارک شهر از معدود پارک های تهران است که برای استفاده افراد کم‌توان مناسب‌سازی شده است.
عکس از: سایت Tehranpicture
ماجرای ساخته‌شدن پارک شهر
داستان ساخت این پارک به دوره پهلوی اول برمی‌گردد. حدود صدوچهل سال قبل در تهران که ساخت کوچه‌ها و خیابان‌ها تازه‌تازه داشت شروع می‌شد، محله سنگلج به وجود آمد. سنگلج محله‌ای آباد و پرجمعیت و به‌قول معروف گل سرسبد تهران بود. ولی این آبادی خیلی طول نکشید و با شروع جنگ دوم جهانی به یک محله سوت‌وکور تبدیل شد.
ازآنجایی‌که آن موقع‌ها هنوز لوله‌کشی آب در تهران وجود نداشت، فاضلاب‌های این محله به آب آشامیدنی قنات‌ها راه پیدا می‌کردند و آن را آلوده می‌کردند. به همین خاطر هم رضاشاه دستور داد تا قسمت شمالی این محله را صاف کنند. بعدا هم با درخت‌کاری گسترده در این محله، از سنگلج متروکه باغی چشم‌نواز ساختند.
اگر کتاب‌های تاریخ معاصر را ورق زده باشید حتما اسم «شعبون بی‌مخ» از اهالی محله سنگلج به چشمتان خورده است. شعبون درباره ساخته‌شدن پارک شهر می‌گوید:« رضاشاه خدا بیامرزدش، وقتی از سنگلج اومد بیرون، داد خرابش کردن و پارک شهرش کردن. وقتی ازش پرسیدن چرا این کار رو کردین، گفت به‌خاطر اینکه قنات سنگلج به چاهای فاضلاب راه داشت و آب رو خراب می‌کرد.»
عکس از: سایت Tehranpicture
تا قبل از سال ۱۳۲۹ش این باغ زیر نظر شهرداری و وزارت کشاورزی قرار داشت ولی درست در همان سال تصمیم گرفتند که در این باغ اولین پارک تهران ساخته شود. این‌طوری استارت ساخت اولین پارک عمومی در تهران توسط دو مهندس ایرانی، آقای رحمانی و آقای کاظمی، در سال ۱۳۲۹ زده شد و ده سال بعد در سال ۳۹ درهای آن را به روی مردم باز کردند.
عکس از: سایت Wikipedia
حالا بعد از گذشت ۷۰ سال از ساخت پارک شهر و اضافه‌شدن جاذبه‌ها و امکانات رفاهی متعدد، هنوز هم یکی از جاهای دیدنی تهران است که در روزهای شلوغ پایتخت می‌توانید چند ساعتی به سایه چنارهای کهن‌سال و بید مجنونش پناه ببرید.
عکس از: سایت Tehranpicture
باغ سنگلج یا پارک شهر؟
قدیمی‌های تهران پارک شهر را با اسم «باغ سنگلج» یا «پارک شهرداری» هم می‌شناسند. دلیلش هم روشن است؛ چون این پارک در محله سنگلج ساخته شده بود و زیر نظر شهرداری تهران بود. اما چون این پارک اولین پارک عمومی شهر تهران بود بعدا اسم آن را به پارک شهر تغییر دادند.
عکس از: سایت Tehranpicture
گونه‌های گیاهی و جانوری پارک شهر
اگر جزو آن دسته از آدم‌های طبیعت‌دوست‌اید خبر خوبی برایتان دارم. حجم زیادی از فضای سبز پارک شهر، یعنی چیزی حدود ۱۳ هکتار درخت‌کاری شده است و کهن‌ترین درخت‌های تهران را می‌شود در آنجا دید.
عکس از: سایت Wikipedia
درختان موجود در این پارک تنوع بسیار زیادی دارند. بلوط، صنوبر، چنار، فندق، کاج دریایی، بید مجنون، زبان گنجشک، پروس، ماگنولیا، شاه بلوط، سولاسون و سیدالاشجار از درختان این پارک‌اند. به‌جز درخت‌ها، گل‌کاری در بخش‌های مختلف پارک و گل‌های زرد و سفید پیچ امین‌الدوله در دورتادور دیوارها، رنگ و بوی بی‌نظیری به پارک شهر داده است.
از گربه و کلاغ که مهمان ثابت بیشتر پارک های تهران هستند بگذریم، پارک شهر گونه‌های متعددی از پرندگان هم دارد که بازدید از آنها میتواند برای پرنده‌نگرهای حرفه‌ای تجربه جذابی باشد. طاووس، قرقاول، فلامینگو، لک‌لک، ماکائو، قوی سیاه، بوقلمون، کبوتر وحشی، طوطی، مرغابی و انواع مرغ و خروس در باغ پرندگان پارک شهر وجود دارد.
عکس از: سایت Hamshahrionline
آشنایی با بخش‌های مختلف پارک
حالا که همه‌چیز را درباره تاریخچه پارک شهر فهمیدیم، بیایید وارد پارک شویم و از بخش‌های مختلف آن بازدید کنیم.
حوض مرکزی و فواره‌ها
حوض مستطیلی و دراز پارک شهر که به یکی از ورودی‌های آن نزدیک‌تر است، عصرها خیلی دیدنی می‌شود. وقتی فواره‌ها را باز می‌کنند و باز پله‌پله در آن می‌ریزد، صدای گوش‌نوازی دارد. شاید بد نیست یک بعدازظهر روی نیمکت‌های نزدیک حوض بنشینید و گذر عمر را ببینید.
عکس از: سایت Tehranpicture
کتابخانه مرکزی پارک
کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران یکی از قدیمی‌ترین و مجهزترین و شاید هم بزرگ‌ترین کتابخانه‌های عمومی تهران است که کتاب‌های مرجع و چاپ سنگی باارزشی در آن نگهداری می‌شود. این کتابخانه محیط آرام و مناسبی برای مطالعه دارد.
موزه صلح در دل پارک شهر
اگر از درب شمالی پارک در خیابان فیاض‌بخش وارد شوید، اولین چیزی که مقابل خود می‌بینید موزه صلح است. موزه صلح جایی است که برای نشان‌دادن پیامدهای ناگوار جنگ ساخته می‌شود.
در این موزه علاوه بر دیدن تعدادی از ابزارهای جنگی مثل مین، بمب‌های خوشه‌ای و ماسک‌های ضد شیمیایی از نزدیک، می‌توانید پای صحبت راهنماهای موزه که خودشان از مجروحان جنگی‌اند بنشینید و خاطرات جالب آنها را گوش کنید.
عکس از: سایت Wikipedia
در موزه صلح جشنواره‌ها و برنامه‌های فرهنگی و هنری هم برگزار می҅شود و غرفه‌های گریم کودکان و نقاشی روی صورت همیشه یکی از شلوغ‌ترین قسمت‌های موزه است.
باغ پرندگان و سایت پرنده‌نگری
باغ پرندگان پارک شهر یکی دیگر از بخش‌های پارک است که بیشتر اوقات دوروبرش شلوغ است. این باغ دو محوطه و هشت قفس بزرگ دارد و گونه‌های متنوعی از پرندگان مثل عروس هلندی و مرغ عشق، طوطی، قرقاول و… در آنها نگهداری می‌شوند.
عکس از: سایت Tehranpicture
پرنده‌نگری هم از آن تفریحات جذابی است که هر طبیعت‌گردی حداقل یک بار آن را تجربه کرده است. در پارک شهر از سال ۱۳۹۳ یک مجموعه پرنده‌نگری در کنار دریاچه مصنوعی و باغ پرندگان راه افتاده است که با کمک کارشناسان و دوربین‌های دوچشمی و تلسکوپ که در کنار قفش پرندگان قرار دارد، می‌توانید بیش از ۴۰ گونه پرنده مهاجر و ساکن را ببینید.
سایت پرنده‌نگری پارک شهر هم برای پرنده‌نگرهای حرفه‌ای و هم کسانی که علاقه‌مند به آشنایی با انواع گونه‌های پرندگان‌اند تورهای پرنده‌نگری رایگان برگزار می‌کند.
تندیس‌ها و مجسمه‌های مختلف
بعید می‌دانم به پارک شهر بروید و عکس‌هایی با تندیس شیر سنگی و طاووس به آلبوم عکس‌هایتان اضافه نشود. در قسمت‌های مختلف پارک شهر تهران، تندیس و مجسمه‌های مختلفی از حیوانات وجود دارد که دیدن آنها برای بچه‌ها مفرح و جذاب است. نماد قربانیان سلاح شیمیایی در میدان مرکزی پارک و ساعت بزرگ مرکزی هم یکی دیگر از دیدنی‌های این پارک است.
عکس از: سایت Tehranpicture
امکانات رفاهی پارک شهر
مثل اغلب پارک های تهران، پارک شهر هم امکانات رفاهی مناسبی برای گردشگران دارد. آبخوری، سرویس بهداشتی، نمازخانه و مسجد، آلاچیق و بوفه‌های غذا در بیشتر جاهای پارک در دسترس‌اند. اما چیزی که پارک شهر را از بیشتر پارک‌ها متمایز می‌کند امکانات رفاهی آن برای استفاده معلولان است. در این پارک ورودی و مسیرهای مناسبی برای معلولان ساخته شده است و خدمات ورزشی مخصوصی به نابینایان ارائه می‌شود.
عکس از: سایت Tehranpicture
تفریحاتی که می‌توانیم در این پارک تجربه کنیم
بالاخره به بخش جذاب پارک شهر یعنی تفریحات آن رسیدیم. در پارک شهر تفریحات متنوعی را می‌توانید امتحان کنید که تعدادی از آنها را برایتان می‌گویم تا در بازدید از این پارک از تجربه آنها لذت ببرید.
عکس از: سایت Tehranpicture
پیاده‌روی در جاده تندرستی
پیاده‌روی در جاده سلامتی پارک شهر مخصوصا در روزهای پاییزی از تفریحات باب میل بیشتر بازدیدکنندگان از این پارک است. حتی اگر اهل پیاده‌روی هم نباشید مسیر زیبای جاده تندرستی و دیدن شوروشوق خانم‌ها و آقایان جوان و پیری که پیاده‌روی می‌کنند وادارتان می‌کند چند قدمی راه بروید!
عکس از: سایت Tehranpicture
عکاسی از طبیعت زیبای پارک شهر
فضای سبز و گل‌کاری گسترده در پارک، وجود دریاچه و باغ پرندگان، پارک شهر را به لوکیشنی مناسب برای عکاسی تبدیل کرده که می‌توانید عکس‌های یادگاری خوبی در بازدید از این پارک ثبت کنید.
ورزش با لوازم بدن‌سازی
اگر صبح روزهای تعطیل سری به پارک شهر بزنید جریان زندگی را می‌بینید! گروه‌های شاد و پرانرژی از مردم به شکل گروهی یا تکی با لوازم ورزشی و بدن‌سازی داخل پارک ورزش می‌کنند. شما هم می‌توانید به آنها ملحق شوید و از انرژی مثبت آن فضا استفاده کنید.
عکس از: سایت Tehranpicture
قایق‌سواری روی دریاچه
اگر از موزه صلح به‌سمت شرق حرکت کنید دریاچه مصنوعی پارک شهر را می‌بینید که هم قدم‌زدن کنار آن و تنفس نسیم خنکش در تابستان حالتان را خوب می‌کند و هم قایق‌سواری در دریاچه. این دریاچه حدود ۲۰ سال است که در پارک شهر تهران ساخته شده و با عمق نزدیک به یک متر محل امن و مناسبی برای قایق‌سواری است.
عکس از: سایت Tehranpicture
دوچرخه‌سواری و اسکیت‌سواری
اگر شما هم مثل من عاشق دوچرخه‌سواری و اسکیت‌سواری هستید، پارک شهر پیست خوبی دارد که هم می‌توانید از ایستگاه‌های اجاره‌دهنده آن، دوچرخه بگیرید و هم با دوچرخه و اسکیت خودتان گشتی در پارک بزنید.
عکس از: سایت Tehranpicture
پینگ‌پنگ، والیبال و بدمینتون
اگر دلتان می‌خواهد کمی هیجان را هم چاشنی بازدید از پارک شهر کنید، یک راکت بدمینتون یا پینگ‌پونگ و توپ والیبال همراه خودتان ببرید. با بازی در زمین والیبال و میزهای پینگ‌پنگ با یک تیر دو نشان می‌زنید؛ هم وررزش می‌کنید، هم سرگرم می‌شوید.
عکس از: سایت Tehranpicture
بازدید از تماشاخانه سنگلج و نمایشگاه‌های مختلف
یک پیشنهاد خوب هم برای هنردوستان دارم؛ بازدید از تماشاخانه سنگلج را از دست ندهید.
اگر از درب جنوبی پارک وارد شوید این تماشاخانه را می‌بینید. خیلی از بازدیدکنندگان می‌گویند این تماشاخانه یکی از جذاب‌ترین بخش‌های پارک است. راستش را بخواهید من هم موافق‌ام؛ این تماشاخانه در سال ۱۳۴۰ راه‌اندازی شده است و تا حالا گروه‌های تئاتر مختلفی نمایش‌های زیادی از آثار نویسندگان معروف مثل آقای ساعدی و بهرام بیضایی را در آنجا اجرا کردند.
علاوه بر این مراسم‌ها و جشنواره‌های متنوعی در پارک شهر در مناسبت‌های مختلف برگزار می‌شود که نظر گردشگران زیادی را به خود جلب می‌کند. اجرای موسیقی زنده و رقص محلی، شاهنامه‌خوانی، پخش انیمیشن و اجرای نمایش برای بچه‌ها از این دست مراسم‌هایند.
پیک‌نیک و دورهمی دوستانه و خانوادگی
فضای سبز و آلاچیق‌های پارک شهر فرصت مناسبی را برای دورهمی‌های دوستانه و خانوادگی به وجود آورده است. کافی است یک زیرانداز و مقداری خوراکی با خودتان بردارید و به‌سمت پارک راه بیفتید. مطمئنم دورهمی که با صدای آواز پرندگان و تماشای دریاچه همراه باشد یک خاطره خوش برایتان می‌سازد.
عکس از: سایت Tehranpicture
جاهای دیدنی اطراف پارک شهر
حالا که تا پارک شهر آمدیم شاید دلتان بخواهد در جاهای دیدنی اطراف پارک هم دوری بزنید. اتفاقا چون پارک شهر در بافت قدیمی و تاریخی تهران قرار گرفته است، کلی موزه و ساختمان‌های قدیمی و جاهای دیدنی در اطراف آن وجود دارد که بیشترشان در کوچه‌پس‌کوچه‌های خیابان امام خمینی و همان حوالی پارک شهرند.
خیابان سی‌تیر
اگر اهل شکم‌گردی هستید فرصت رفتن به خیابان سی‌تیر را از دست ندهید. استریت فود سی‌تیر یکی از خیابان‌های باصفا و خوشمزه تهران است که در نزدیکی پارک شهر و جنوب خیابان امام خمینی قرار دارد.
عکس از: سایت Isna
وقتی به خیابان سی تیر بروید اولین چیزی که در دو طرف خیابان توجه‌تان را جلب می‌کند ماشین‌ها و غرفه‌های رنگارنگ است که از هرکدام بوی خوش یک غذا و خوراکی به مشامتان می‌رسد. حس و حال و هیاهویی را که در شب‌های این خیابان وجود دارد، شاید هیچ جای دیگر پیدا نکنید. به همین خاطر هم شب‌های آخر هفته در خیابان سی‌تیر جای سوزن انداختن هم نیست.
