گوشه‌ای از تاریخ تهران در کاخ نیاوران را ببینید!

کاخ نیاوران تنها یکی از کاخ‌های تهران است که با باغ و محوطه چشمگیرش تصویری همچون تابلوی نقاشی به بیننده خود عرضه می‌کند. اما همه چیز به زیبایی ختم نمی‌شود. آنچه این کاخ و متعلقاتش را خواستنی‌تر می‌کند تاریخ پر فراز و نشیب آن است که از دوره قاجار شروع می‌شود. 

اگر به تاریخ معاصر ایران علاقه دارید تا انتهای این مقاله از مجله راستین گشت همراه ما باشید تا با کاخ نیاوران تهران و موزه‌های آن بیشتر آشنا شویم.

نیاوران یا نی آوران؟ کدام نام؟

روایت است که فتحعلی شاه قاجار جای خالی یک باغ تابستانی برای تفرج تابستانی را احساس می‌کرد. پس دستور داد باغی در منطقه‌ای خوش آب و هوا بسازند. نوکران شاه هم نیزاری که در کنار روستای گرده وی واقع در شمال تهران بود را انتخاب کردند. به علت وجود نیزار مذکور باغ ییلاقی را نی آوران نامیدند. نی آوران در گذر زمان به نیاوران تغییر کرد.

سلطان صاحبقران دستور ساخت کاخ صاحبقرانیه را داد

ناصرالدین شاه قاجار در سی و یکمین سال سلطنتش خود را صاحبقران خواند. از این رو دستور داد تا کاخی در محوطه کاخ نیاوران بسازند. این کاخ به طبع از لقب سلطانی و ملوکانه کاخ صاحبقرانیه نام گرفت. از مهم‌ترین بخش‌های کاخ صاحبقرانیه تالار آینه یا تالار جهان‌نما است که با آینه کاری‌هایش چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

شاید جالب باشد که بدانید کاخ صاحبقرانیه برای مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی با همسر اولش فوزیه در سال 1317 مرمت شد اما بعدا به عنوان دفتر کار محمدرضا پهلوی استفاده شد. فعلا امکان بازدید از کاخ صاحبقرانیه وجود ندارد.  

کوشک احمدشاهی

کوشک احمدشاهی کوچک‌ترین و شاعرانه‌ترین بنای ساخته شده در دوره قاجار است. این ساختمان دو طبقه به دوران احمد شاه آخرین شاه قاجاری ایران تعلق دارد و در دوره پهلوی محل اقامت رضا پهلوی بود.

تخریب به قصد مدرنیته

برخی از بناهای کوچک کاخ نیاوران در زمان محمدرضا پهلوی تخریب و به جای آن‌ها ساختمان‌هایی مدرن برای سکونت او و خانواده‌اش ساخته شد.

انقلاب جمهوری اسلامی و افتتاح موزه کاخ نیاوران

کاخ نیاوران بعد از انقلاب جمهوری اسلامی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد. این وزارتخانه نیز کاخ نیاوران را به موزه تبدیل کرد و در سال 1365 درهای موزه کاخ نیاوران به روی عموم مردم باز شد.

موزه جهان‌نما؛ موزه هنرهای تجسمی 

موزه جهان‌نما در ساختمانی در ضلع غربی کاخ صاحبقرانیه افتتاح شد. نام این موزه از تالار آینه مشهور در کاخ صاحبقرانیه انتخاب شده است. در واقع این موزه قبل از سال 57 ساخته شده بود و محل نگهداری از هدایایی بود که فرح پهلوی دریافت می‌کرد. حتی آثار هنری مختلفی که او از کشورهای دیگر می‌خرید هم در این موزه نگهداری می‌شد. درهای این موزه در سال 1376 به روی عموم باز شد. 

در این موزه آثار هنرمندانی چون پرویز تناولی، حسین زنده رودی، سهراب سپهری، بهمن محصص، لیلی متین دفتری، آیدین آغداشلو، ناصر اویسی، فرامرز پیلارام، جعفر روحبخش، سیراک ملکونیان، ژازه طباطبایی و مش اسماعیل از دسته هنرمندان ایرانی و  اندی وارهول، پابلو پیکاسو، سالوادور دالی، مارک شاگال، ژرژ براک، آمادئو مودیلیانی و پل گوگن از گروه هنرمندان خارجی نگهداری می‌شود. 

موزه کوشک احمدشاهی

در ساختمان کوشک احمدشاهی نیز آثاری نفیس نگهداری می‌شود. اشیایی خاص از جنس برنز، نقره، عاج، چوب، هدایای رئیس جمهورهای کشورهای همسایه، مدال‌ها و نشان‌ها و تابلوهای نگارگری، کتاب دخترک دریا اثر هانس کریستین اندرسون ترجمه و نقاشی فرح دیبا چاپ ۳ اسفند ۱۳۵۴، دست خط احمدشاه قاجار، لوازم موسیقی و گرامافون متعلق به رضا پهلوی در این موزه کوچک نگهداری می‌شود که ارزش دیدن را دارد. همچنین اتاق، دفترچه‌های یادداشت و وسایل پیشاهنگی و گواهینامه پایان تحصیلات دوره اول تعلیمات عمومی رضا پهلوی دیده می‌شود. 

موزه کتابخانه اختصاصی

در موزه کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران تهران بیش از ۲۳,۰۰۰ جلد کتاب از آثار فارسی، اجتماعی، ادبی، دائرهالمعارف‌ها، کتاب‌های تاریخی ایرانی، آثار ادبی فرانسه، سفرنامه‌های برجسته و ۳۵۰ تابلو نقاشی اثر هنرمندان ایرانی و خارجی به نمایش در آمده است. ساختمان کتابخانه اختصاصی نیاوران از سه بخش جداگانه تشکیل شده است: اتاق مطالعه، کتابخانه اصلی و اتاق‌ صوتی و تصویری. نقاشی‌ها در بخش زیرزمین نگهداری می‌شود.

باغ کتیبه‌ها؛ دنیایی از کتیبه‌های باستانی

باغ کتیبه‌ها که نمایشگاهی دائمی در محوطه شرقی کاخ نیاوران است از کتیبه‌های صخره‌ای تشکیل شده است و دارای ۴۳ مولاژ یا نمونه مشابه کتیبه‌های باستانی است. این کتیبه‌های نمونه متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی از مادها تا ساسانی و عیلامی است. 

مهم‌ترین کتیبه‌های بازسازی شده در باغ کتیبه‌ها، کتیبه‌های شاپور و اردشیر در نقش رستم، کتیبه شاپور یکم در نقش رجب و کتیبه کرتیر در نقش رجب است.

موزه خودرو کاخ نیاوران 

این موزه برای ماشین بازها حکم بهشت را دارد. در این موزه خودروها و آثار زیر را خواهید دید:

• رولزرویس سلطنتی فانتوم 5
• رولزرویس سلطنتی فانتوم 6
• خودرو الکتریکی کم‌سرعت مخصوص گلف که در سواحل دریای خزر استفاده می‌شد
• هشت موتورسیکلت‌ متعلق به فرزندان خاندان پهلوی
• موتور ساحلی ATC 90 هوندا
• موتور هوندا ۵۰ سی سی Honda Monkey
• موتور ۵۰ سی سی Chibi
• موتور برقی Lady Moto ساخت شرکت NISA ایتالیا
• عکس‌هایی از خاندان پهلوی در حال استفاده از خودروهای سلطنتی

سریال معمای شاه و کاخ نیاوران

برای فیلمبرداری صحنه‌هایی از سریال معمای شاه از کاخ نیاوران استفاده کردند که حدس زده شده مقداری آسیب به این کاخ زیبا وارد شده باشد.

قیمت بلیط ورودی کاخ نیاوران و موزه‌ها

قیمت بلیط ورودی کاخ نیاوران تهران برای هر نفر گردشگر ایرانی 5000 تومان است. در ضمن برای بازدید موزه‌ها باید مبلغ 22000 تومان جداگانه بپردازید. 

مسیرهای دسترسی به کاخ نیاوران تهران

برای دسترسی به کاخ نیاوران با مترو باید سوار نزدیک‌ترین ایستگاه مسیر خط شماره 1 مترو تهران شوید. در آخرین ایستگاه یعنی ایستگاه میدان تجریش پیاده شوید و ادامه مسیر تا کاخ نیاوران را تاکسی بگیرید.

اما برای دسترسی به کاخ نیاوران با خودرو شخصی دو مسیر در پیش دارید: مسیر اول از اتوبان صدر، کامرانیه به سمت نیاوران می‌گذرد. سپس در خیابان باهنر به سمت میدان نیاوران برانید. 

مسیر دوم از بزرگراه امام علی، خروجی اتوبان ارتش، خیابان موحد دانش، خیابان پاسداران، میدان نیاوران می‌گذرد. 

در آخر

برای تهیه بلیط ورودی و موزه‌های کاخ نیاوران تهران می‌توانید به سایت این مجموعه به آدرس niavaranmu.ir مراجعه کنید و از بخش خرید بلیط اینترنتی بلیط خود را رزرو کنید. اگر به تهران پایتخت ایران سفر کردید حتما به کاخ دیدنی نیاوران سر بزنید.

رزرو بلیط هواپیما تهرانفقط با راستین گشت