طبیعت گردی دقیقا چیست؟

سفر راهی عالی برای کاوش در جهان است. با این حال، هزینه‌ها و مشکلات خاص خود را دارد. هرچند طبیعت گردی هم نوعی سفر است، اما از آنجا که تلاش می‌کند تاثیر منفی حداقلی بر محیط‌زیست داشته باشد، محبوبیت بیشتری دارد. در این مقاله از مجله گردشگری راستین گشت قصد داریم از طبیعت‌گردی، مزایا، اهمیت و اثرات آن و تجهیزات لازم برای سفر صحبت کنیم. همچنین سری به چند جای مناسب ایران و جهان برای چنین سفرهایی خواهیم زد، اما در ابتدا تعریفی داشته باشیم از طبیعت گردی و جزئیات آن.

طبیعت گردی چیست؟

طبیعت گردی را می‌توان یکی از روش‌های مختلف سفر تعریف کرد. شما به عنوان یک گردشگر طبیعت‌گرد، تصمیم می‌گیرید به گونه‌ای سفر کنید که به طبیعت احترام بگذارید و در تخریب آن سهیم نباشید. اگر به طبیعت و گردش در آن علاقه دارید، پس باید برای حفظ این سرمایه خدادادی، تلاش کنیم، نه اینکه به آن آسیب بزنیم.

علاوه‌براین، طبیعت گردی بخشی از حفاظت از محیط زیست و درک نیازهای مردم محلی در منطقه است. بنابراین شما می‌توانید به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کنید. همچنین شامل یادگیری بیشتر درباره تاریخ شهرهای دیگر و حفظ نشانه‌های تاریخی است.

طبیعت گردی صرفا تجربه بازدید از یک مکان نیست. برعکس، این اتفاق زمانی می‌افتد که شما از نظر اجتماعی مسئول فرهنگ و ماهیت مکان بازدید شده باشید. برخی مناطق ذاتا شکننده هستند و هر نوع زباله‌زایی ممکن است عواقب زیادی را به دنبال داشته باشد. با کمال تاسف، فقط محیط زیست است که هزینه‌های هنگفتی را متضرر می‌شود.

تفاوت اکوتوریسم و طبیعت گردی

طبیعت گردی و اکوتوریسم هر دو بازدید از جاذبه‌های طبیعی را شامل می‌شوند، اما از نظر اهداف و فعالیت‌های ارائه شده تفاوت دارند. اکوتوریسم (بوم گردی) سفری مسئولانه با حفظ محیط زیست و احترام به فرهنگ مردم محلی است. اما گردشگری طبیعی فقط به سفر به مکان‌های دیدنی، خصوصا برای لذت از زیبایی طبیعت اشاره دارد. بنابراین تفاوت اساسی بین اکوتوریسم و طبیعت گردی در واقع حفظ طبیعت و منابع طبیعی است. پس چه بهتر که فقط به جای طبیعت گردی، بوم گردی کنید تا این نعمت خداوند را بدون آسیب نگه دارید.

اهمیت طبیعت گردی

وقتی به لذت‌های ماجراجویی در سفر فکر کنید، اغلب سفرهای هیجان‌انگیز به مکان‌های زیبا و مناسب به ذهنتان خواهد آمد. غذاهای بی‌نظیری که در خانه نمی‌یابید و دیدار با افرادی بسیار متفاوت از آنها که به دیدنشان عادت کرده‌اید.

طبیعت گردی به شما این امکان را می‌دهد کنار یادگیری حقایق درباره مکان‌های مختلف، کارهای دیگری هم انجام دهید. برای مثال اجازه می‌دهد تا خود را در فرهنگ و سبک زندگی دیگران غوطه‌ور کنید. این امر می‌تواند تاثیرات ماندگاری بر جای بگذارد که فراموش‌نشدنی هستند.

مزایای طبیعت گردی

طبیعت گردی می‌تواند برای طیف گسترده‌ای از مردم منفعت داشته باشد. در این بخش بعضی از مزایای آن‌ را مطرح کرده‌ایم.

• طبیعت گردی و ​​محیط زیست

اکوتوریسم به محافظت از زیستگاه‌های طبیعی و محیط‌های بکر کمک می‌کند. ثروت کشورهای فقیر غالبا در منابع طبیعی مانند جنگل‌ها، مواد معدنی و زمین‌های مناسب کشاورزی، گره خورده است. بهره‌برداری از این منابع اغلب به معنای تغییر یا تخریب زیستگاه‌های حیات وحش و مناظر طبیعی زیبا است. اکوتوریسم به کشورها و جوامع اجازه می‌دهد بدون آسیب به محیط زیست، اقتصاد خود را بسازند. این بدان معناست که حیات وحش محلی می‌تواند رشد کند و بازدید کنندگان می‌توانند از مقاصد دست‌نخورده و بکر آن لذت ببرند.

• مزایای اقتصادی طبیعت گردی

مشاغل محلی تنها یکی از مزایای اقتصادی طبیعت گردی است. تعداد زیادی از مردم در مناطق گردشگری به طور مستقیم یا غیرمستقیم در بخش گردشگری کار می‌کنند. هزینه‌های شما، برای آن‌ها شغل فراهم کرده و به رهایی مردم از فقر کمک می‌کند.

درآمد مازاد به کارگران یا اعضای خانواده آن‌ها این امکان را می‌دهد که با خرید کالاهای محلی و پرداخت هزینه مراقبت از کودکان و سایر خدمات، مشاغل کوچک راه‌اندازی کنند یا پول را به اعضای دیگر جامعه منتقل کنند. شرکت‌های اکوتوریسم نیز می‌توانند با آموزش مهارت‌های مفید به اقتصاد جامعه کمک کنند.

• طبیعت گردی و مسافران

مزایایی که اکوتوریسم به مسافران ارائه می‌دهد شخصی است، اما تاثیرات آن گسترده است. با بازدید از مناطق با زیبایی طبیعی خیره‌کننده، دیدن حیوانات در زیستگاه‌های بومی خود و ملاقات با اعضای جوامع محلی، مسافران می‌توانند آگاهی خود را درباره اهمیت صرفه‌جویی در منابع و جلوگیری از هدر آن افزایش دهند.

همچنین جوامع و فرهنگ‌های محلی را به روشی می‌شناسید که هرگز از بالکن هتل مجلل خود متوجه آنها نخواهید شد. با تعامل با مردم محلی، شما درباره نحوه زندگی آنها اطلاعات کسب می‌کنید و آنها نیز درباره شما یاد می‌گیرند، خواه سلیقه موسیقی باشد یا ترجیحات غذایی، شباهت‌ها و تفاوت‌های ساده روزمره و… . گردشگران طبیعت گردی هنگام بازگشت به خانه، این پیام را به خانواده‌ها، دوستان و همکاران خود می‌رسانند.

وسایل و لوازم مورد نیاز برای طبیعت گردی

در اینجا لیستی از مواردی که ممکن است برای سفر به آنها نیاز داشته باشید آورده شده است. نیازی به جمع‌آوری همه موارد ذکر شده نیست. فقط موارد ضروری خود را بردارید. این لیست فقط برای کمک حافظه شما است. لطفا سعی کنید استفاده از پلاستیک یک‌بار مصرف را به حداقل برسانید. با این کار به طبیعت کمک خواهید کرد.

انواع روش‌های حمل‌ونقل در سفرهای طبیعت گردی

به عنوان یک قانون کلی، برای سفرهای کوتاه مدت، سفر با اتوبوس یا قطار معمولا بهترین گزینه است. در مقابل بدترین انتخاب هواپیما و اتومبیل است، به ویژه وقتی ماشین فقط یک سرنشین داشته باشد.

از طرفی برای مسافرت‌های طولانی، هواپیما بهترین گزینه است، اما باید سعی کنید پرواز مستقیم داشته باشید. اگر تصمیم دارید پروازهای خود را کاهش دهید، به جای انتخاب مقصد با مسافت طولانی، در بین راه، مقصدهای دیگری نیز انتخاب کنید و در هر مقصد استراحت داشته باشید. به این ترتیب می‌توانید با اتوبوس یا قطار سفر کنید و از مسافت طولانی مقصد اصلی خسته نشوید.

وقتی به مقصد رسیدید، گزینه‌های کم هزینه برای تردد بهتر است. به جای اینکه هر بار تاکسی بگیرید، وسایل حمل‌ونقل عمومی را انتخاب کنید. وسایل نقلیه عمومی، کلید حرکت گردشگران هستند. حمل‌ونقل عمومی محلی مانند تراموا، مترو و قطارها مطمئنا تاثیر آلودگی کمی دارند؛ اما همیشه قادر به پوشش کل منطقه موردعلاقه بازدید کنندگان نیستند. حتی می‌توانید دوچرخه اجاره کنید یا در صورت امکان، با پیاده‌روی از مکانی به مکان دیگر بروید.

متروهای زیرزمینی که از محدوده مراکز تاریخی عبور می‌کنند، باعث ارتعاشاتی می‌شوند که می‌تواند به آثار تاریخی آسیب برساند. بنابراین حتی اگر از نظر آلودگی محیط‌زیست خطری نداشته باشد، متاسفانه با گذشت زمان خطر و خسارات قابل‌توجهی به میراث با ارزش تاریخی، هنری و فرهنگی وارد می‌آورد.

اثرات طبیعت گردی

یکی از بزرگ‌ترین لذت‌های سفر، تجربه زیبایی بی‌نظیر محیط‌های طبیعی در سراسر جهان است. متاسفانه وقتی ترافیک گردشگران در مناطق شکننده و حساس زیاد شود، می‌تواند بر اکوسیستم تاثیر منفی بگذارد. در تورهای طبیعت گردی بازدیدکنندگان می‌توانند ضمن ارتقا سطح حفاظت از محیط‌های در معرض خطر، تجربه کسب کنند و از سفر لذت ببرند. با این حال، این بخش از سفر هر دو اثر منفی و مثبت را دارد.

• تاثیرات مثبت

ایده اصلی طبیعت گردی آموزش گردشگران در زمینه اقدامات حفاظتی و تحقیقاتی در مناطق شکننده طبیعی است؛ در عین حال به مسافران فرصت می‌دهد این مناطق را به گونه‌ای دیگر تجربه کنند. در حالت ایده آل، تلاش‌ها هم برای مسافران مفید است و هم برای محیط‌هایی که بازدید می‌کنند. بخشی از هزینه‌هایی که برای اکوتوریسم می‌رود نیز صرف تلاش‌های حفاظتی، مانند جمع‌آوری مجدد گونه‌های در معرض خطر و جنگل‌کاری می‌شود.

• تاثیرات منفی

گردشگری حتی در تلاش‌های طبیعت گردی نیز به ناچار منجر به توسعه می‌شود. وقتی مناطق طبیعی در صنعت مسافرت محبوب می‌شوند، معمولا به هتل‌ها، کاوش‌ها و سایر فعالیت‌های صنعت توریست تبدیل می‌شوند. این فعالیت‌ها گاهی اوقات گروه‌های بومی و مردم محلی را از وطن خود آواره می‌کند. این امر نه تنها به سلامت آن جوامع محلی آسیب می‌زند، بلکه اعضای آن را نیز از بهرمندی مزایای اقتصادی صنعت در حال رشد جهانگردی باز می‌دارد.

علاوه بر تأثیرات بالقوه اکوتوریسم بر مردم محلی، این صنعت می‌تواند به حیوانات اطراف نیز خسارت وارد کند. هرچند بوم گردی برای آموزش گردشگران و ترویج حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی صورت می‌گیرد، اما برای برخی از گونه‌ها، افزایش حضور انسان‌ها به طور پیش فرض ممکن است بر رفتارهای طبیعی آنها تاثیر منفی بگذارد. همچنین افزایش ترافیک تردد انسان‌ها می‌تواند کیفیت خاک و زندگی گیاهان را به طور کلی تحت‌تاثیر قرار دهد و به اکوسیستم کلی منطقه آسیب برساند.

بسیاری از سازمان‌های مسافرتی، برنامه‌های طبیعت گردی معرفی می‌کنند که در واقع سازگار با محیط زیست نیستند. این سازمان‌ها می‌دانند که محبوبیت اکوتوریسم در حال افزایش است، پس تورهایی تحت عنوان طبیعت گردی ارائه می‌دهند، اما در واقع اقدامات دوستدار محیط‌زیست را نادیده می‌گیرند. به همین دلیل، مهم است که تور طبیعت گردی خود را از کدام سازمان رزرو کنید.

برترین جاذبه های طبیعت گردی ایران

ایران جاهای دیدنی طبیعی متنوعی دارد که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• چشمه‌های آب گرم

یکی از جاذبه های طبیعی ایران چشمه‌های آب گرم است که خاصیت درمانی دارد. آب‌های معدنی و گرم با ترکیبات شیمیایی مختلف در چندین شهر ایران وجود دارند. به عنوان مثال چشمه‌های آب گرم لاریجانی، محلات، سرعین، بوستال، آباد، رامسر و … که سالانه هزاران گردشگر از آنها بازدید می‌کنند.

• جزیره قشم

قشم، بزرگ‌ترین جزیره ایران در خلیج فارس است که می‌توان آن را بی‌نظیر دانست. این جزیره در شکل طبیعی خود حفظ شده و دست‌نخورده است و یکی از جاذبه های طبیعت گردی ایران به حساب می‌آید.

جزایر ناز متشکل از دو جزیره‌ کوچک صخره‌ای است که حدودا یک کیلومتر از ساحل شرقی جزیره قشم فاصله دارند. مساحت این جزایر در حدود سه هکتار است و توسط دیواره‌های صخره‌ای به ارتفاع ۵ تا ۱۰ متر احاطه شده است. این جزایر کاملا مسطح و فاقد ساحل شنی است. با پایین رفتن آب، برای مدت کوتاهی، خشکی باریکی این جزایر را به جزیره قشم وصل می‌کند.

یکی دیگر از پدیده‌های منحصر به فرد جزیره قشم، جنگل حرا، بزرگ‌ترین جنگل در خاورمیانه است. بیش از ۱۵۰ گونه پرنده در این جنگل زندگی می‌کنند.

طولانی‌ترین غار جهان «نمکدان»  است که در فاصله ۹۰ کیلومتری شهر قشم و در دل گنبد نمکی قرار دارد. طول این غار حدود ۶ کیلومتر است و  در ارتفاع ۲۳۷ متری از سطح دریا قرار دارد.

• اکوتوریسم در قسمت شمالی ایران

استان مازندران در ساحل جنوبی دریای خزر، جایگاه ویژه‌ای در طبیعت گردی ایران دارد. شرایط آب‌وهوایی مازندران کمک زیادی به حفظ آثار تاریخی می‌کند. شرایط مناسب محیطی، آب‌وهوای نیمه گرمسیری مطبوع و ملایم، مناظر طبیعی زیبا و مجاورت با دریا، این استان را به یکی از مکان‌های اصلی گردشگری در ایران تبدیل کرده است.

مازندران نقش مهمی در حفاظت از گیاهان و جانوران در معرض خطر ایفا می‌کند. پارک ملی دشت ناز، کوه دماوند، دریاچه لار، آبشار و قلعه ملک بهمن از مناقطع بوم گردی این استان هستند. باغی از دوران صفویه در شهر نوشهر و در همسایگی آن قرار دارد همچنین یک پناهگاه برای پرندگان در شبه جزیره میانکال و دریاچه عباس آباد است. در اطراف پارک ملی نوشهر سیسنگان و دریاچه آویدر واقع شده است و در نزدیکی شهر، پارک ملی تنکابن چالدره قرار دارد. دهکده نمک آبرود با تله‌کابین خود مشهور است. دریاچه ولشت نزدیک روستای کلاردشت است.

تراس‌های طبیعی و چشمه‌های آب گرم معدنی باداب سورت نیز در این استان قرار دارند. باداب سورت یک معجزه طبیعی است که با زیبایی خود می‌درخشد. باداب سورت یک تراس پلکانی است که طی هزاران سال شکل گرفته و در ارتفاع ۱۸۴۰ متر از سطح دریا واقع شده است. در تراس‌ها دو نوع مختلف آب چشمه وجود دارد. یکی با غلظت نمک بالا، که دارای خواص درمانی است و دیگری دارای طعم ترش و رنگ نارنجی است. کل مجموعه طبیعی از نظر زیبایی چشمگیر است. توجه به این نکته مهم است که در جهان فقط چند تراس پلکانی وجود دارد و یکی از آنها در خاک ایران واقع شده است.

• دره کوهستانی بوانات

برای افرادی که می‌خواهند از نزدیک به سبک زندگی عشایر نگاه کنند، پیشنهاد می‌کنیم در خانه‌های ییلاقی بوانات واقع در کوه‌های زاگرس، شمال استان فارس، توقف کنید. خانه‌های روستایی باغ مخصوص خود را دارند که در آن میوه و سبزیجات پرورش می‌دهند. کلبه‌های تابستانی مکان مناسبی برای آشنایی با سنت‌ها و زندگی عشایر، چشیدن غذاهای محلی و شرکت در تولید پنیر، کره، نان و… است.

• روستاهای طبیعت گردی

به منظور جلب بیشتر گردشگران به ایران، دولت روستاهای بوم گردی را با همه شرایط برای کمک به گردشگران در طبیعت، توسعه داده است. همچنین، این سکونت‌گاه‌ها، زندگی و سنت‌های مردم را ارائه می‌دهد تا گردشگران با آداب و رسوم محلی آن منطقه آشنا شود.

خانه‌های روستایی ترکمن‌ها، در مجاورت پارک ملی گلستان واقع شده است که یکی از محبوب‌ترین مکان‌ها برای طبیعت گردی محسوب می‌شود. این خانه‌ها از خشت و به سبک سنتی ساخته شده است. در روستاهای بوم گردی ترکمن، سبزیجات، گیاهان و میوه‌های ارگانیک پرورش می‌دهد که برای پذیرایی از مهمانان است. علاوه‌بر بازدید و تحقیق از پارک ملی، پیشنهاد می‌شود تا فرآیند پخت نان سنتی در اجاق گلی و یا صنعت فرش‌بافی را نیز ببینید.

اقامت‌گاه بوم گردی متین‌آباد از جمله اولین مکان‌های در نوع خود است. در مدت کوتاهی بخشی مهم از گردشگری اکوتوریسم شد و اکنون مهمانان خود را به گذراندن تعطیلات دلپذیر در مزرعه بومی و ارتباط نزدیک با طبیعت، دعوت می‌کند. اکو کمپ در صحرا و در شهرستان آران و بیدگل واقع شده است. این برنامه سرگرمی شامل شترسواری، دوچرخه‌سواری و همچنین رصد آسمان شب در کویر است. این منطقه فقط محصولات ارگانیک را به گردشگران ارائه می‌دهد و از انرژی خورشیدی به عنوان جایگزین منبع انرژی استفاده می‌کند.

برترین جاذبه های طبیعت گردی جهان

هرچند در جای‌جای دنیا جاذبه‌های طبیعی متنوعی وجود دارد، اما بهترین دیدنی‌ها در حوزه‌های طبیعت گردی موارد زیر هستند.

• کاستاریکا

مقصد طبیعت گردی کلاسیک! بیشتر این کشور از جنگل‌های بارانی تشکیل شده است اما طبیعت متنوعی دارد. آتشفشان‌ها، سواحل بی‌نظیر و حیات وحش عجیب‌وغریب. اکوتوریسم به کاستاریکا کمک کرده تا به منطقه گردشگری سبز تبدیل شود و مزایای زیست محیطی و مالی زیادی به همراه داشته باشد. این بدان معنی است که فعالیت‌های زیادی نیز در طبیعت وجود دارد که بر اکوسیستم‌های محلی تاثیر نمی‌گذارد، بنابراین تفریح هرگز در کاستاریکا پایان نمی‌یابد.

• ایسلند

ایسلند به لطف زیبایی طبیعی خیره‌کننده خود در سال‌های اخیر شاهد گردشگران زیادی بوده است. تعدادی زیادی از اقامتگاه‌ها با محیط زیست سازگار هستند. بسیاری از تورها نیز بر مسئولیت‌پذیری بر اصل طبیعت گردی استوارند و بر سفر با دوچرخه یا حتی پیاده‌روی تمرکز دارند. برخی از این گزینه‌های اقامت به همان اندازه مناظر طبیعی، بی‌نظیر هستند. به عنوان مثال، شما می‌توانید یک شب را زیر ستاره‌ها سپری کنید در حالی که در رختخواب در یک استراحتگاه شیشه‌ای اقامت دارید.

• کنیا

هنگامی که صحبت از سفر سبز به آفریقا می‌شود، کنیا رقیب سرسخت دیگر کشورهای این قاره است. شکارچیان غیرمجاز، بسیاری از حیوانات را از بین برده‌اند، اما صنعت اکوتوریسم در کنیا به محافظت از حیات‌وحش کمک می‌کند. تورهای سافاری در کنیا به مسافران ارائه می‌شوند که می‌توانند با رزرو آن از طبیعت گردی در کنیا لذت ببرند. کنیا یکی دیگر از کشورهای فوق‌العاده متنوع است که کوه‌ها و مناظر زیبایی برای بازدید دارد. به لطف محبوبیت آن، درحال‌حاضر تعدادی گزینه اقامت سازگار با محیط زیست در دسترس گردشگران هستند.

• قطب جنوب

سفر سبز به قطب جنوب آسان‌تر از آن است که تصور می‌کنید. می‌توانید با کشتی سفر کنید تا کوه‌های یخ را ببینید. اگر خوش شانس باشید، حتی می‌توانید نهنگ‌ها و پنگوئن‌ها را نیز مشاهده کنید. تعدادی از آژانس‌های مسافرتی، تورهایی با عنوان مانترا ارائه می‌دهند. به یاد داشته باشید که رسیدن به قطب جنوب فقط در تابستان امکان‌پذیر است. بنابراین طبق آن برنامه‌ریزی کنید. در حالی که قطب جنوب نشانه‌های واضحی از اثرات گرم شدن کره زمین را نشان می‌دهد، تعطیلات در قطب جنوب برای بسیاری معنای ویژه‌ای پیدا می‌کند.

• نیوزیلند

برنامه سفر بیشتر طبیعت گردان، نیوزیلند است. در اینجا فعالیت‌ها و دیدنی‌های سبز بی‌پایانی وجود دارد. نیوزلند از کایاک‌سواری و پیاده‌روی در رودخانه‌ها و پارک‌های ملی گرفته تا تماشای نهنگ و دریا، عجایب بی‌شماری برای کشف دارد. همچنین برخی از بهترین گزینه‌های اقامت سازگار با محیط زیست، مانند کابین‌های لوکس خانه‌های درختی وجود دارد. شگفتی و زیبایی نیوزیلند برای مسافران مخفی نیست، اما تعداد فرصت‌های اکوتوریسم، ممکن است شما را شگفت‌زده کند.

چندین جای دیدنی مناسب برای طبیعت گردی و بوم گردی را در این مقاله بررسی کردیم. همچنین با مفهوم اکوتوریسم و تفاوت آن با طبیعت گردی آشنا شدیم. امیدواریم این مقاله به شما کمک کرده باشد و از این به بعد برای سفر به دل طبیعت، اکوتوریسم و بوم گردی را انتخاب کنید تا این طبیعت زیبا را همیشه حفظ کنیم.