خانه ملک مشهد | گوشه ای از تاریخ در تکه ای از خراسان رضوی

همه ما شهر مشهد را به خاطر وجود آرامگاه امام هشتم می‌شناسیم و به خاطر همین ارادت خاصی به این شهر مقدس و زیبا داریم. اما نباید فراموش کرد که مشهد از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است. به همین واسطه مشهد دارای مکان‌های ارزشمند تاریخی زیادی است که افراد علاقه‌مند به معماری را مجذوب خودش می‌کند. هنگام سفر به مشهد می‌توانید همراه زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) از مکان‌های تاریخی مثل آرامگاه‌ها و خانه‌های زیبای این شهر نیز دیدن کنید. در این بین، خانه ملک مشهد یکی از خانه‌های تاریخی و قدیمی مشهد با معماری زیباست که مالک اصلی آن یکی از ثروتمندترین مردان ایران بود که بعدها به دست میراث فرهنگی خراسان رضوی سپرده شد. برای یک سفر خاص و تاریخی به گوشه‌ای از ایران عزیز در این مقاله از راستین گشت همراه ما باشید.

بلیط هواپیما مشهد را رزرو کرده اید؟

تاریخچه خانه ملک

حاج حسین ملک در سن ۲۸ سالگی به همراه پدرش به سمت شهر مشهد راهی شد و اداره املاک خراسان رضوی را برعهده گرفت. او در یک خانه بزرگ و زیبا در مرکز شهر مشهد زندگی می‌کرد. خانه‌ای که تاریخ آن به اواخر قرن سیزدهم برمی‌گردد. معماری این خانه شبیه اکثر خانه‌های دوران قاجار طراحی شده و در سال ۱۳۷۹ مورد مرمت قرار گرفته است. این خانه بزرگ و زیبا برجا مانده از حاج حسین ملک در سال ۱۳۷۷ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین امروزه به عنوان کارگاه‌های هنرهای سنتی به کار گرفته می‌شود؛ اما گردشگران می‌توانند از آن خانه دیدن کنند و تابلوها و اثاثیه‌های موجود در آن را تماشا کنند. لازم به ذکر است که این مکان متعلق به دوران قاجاریه است.

حاج حسین ملک چه کسی بود؟

حاج حسین ملک از ثروتمندان بزرگ قرن سیزدهم بود و مقدار قابل توجهی از ثروتش را صرف امور خیریه کرده است. او در سال ۱۲۵۱ در یک خانواده ثروتمند تبریزی چشم به جهان گشود و تحصیلاتش را در مدرسه‌‌ی دارالشفا و صدر تهران ادامه داد. همچنین او به زبان فرانسوی مسلط بود و علاقه زیادی به تحصیل داشت. به طوری که علم طب را هم نزد آقا میرزا طاهر طبیب در مشهد فرا گرفت. بیشتر ثروت حاج حسین از پدرش به او به ارث رسیده است.

پدر ایشان املاک زیادی در آستان قدس رضوی داشت و ثروت زیادی از اجاره‌ املاکش به دست می‌آورد که از سال ۱۲۸۲ حاج حسین ملک شروع به اداره املاک پدرش کرد. ایشان در طول عمرش اموال زیادی را به امور خیریه و عام‌المنفعه اهدا کرد که از بزرگ‌ترین آن‌ها می‌توان به کتابخانه‌ی ملی ملک در تهران، یک کتابخانه در آستان قدس رضوی و دو بیمارستان واقع در مشهد اشاره کرد. علاوه‌بر آن‌ها مساحت زیادی از زمین‌های خود را به افراد فرهنگی مشهد و همچنین باغ وکیل آباد را به شهرداری مشهد سپرد. حاج حسین بعد از اهدای مقدار زیادی از اموالش در سال ۱۳۵۱ دار فانی را ودا گفت.

معماری خانه ملک 

با نگاه به خانه‌های دوران قاجار، متوجه شباهت زیاد طراحی آن‌ها با یکدیگر خواهید شد. معماری خانه ملک همانند سایر خانه‌های دوران قاجار با ترکیبی از معماری سنتی و اروپایی به صورت زیبایی تزئین شده است. این خانه تاریخی اواخر قرن سیزدهم ساخته شده و مساحت کل آن ۱۶۵۹ و زیر بنای آن به اندازه ۶۰۰ متر مکعب ثبت شده است. حیاط خانه به خاطر داشتن حوض‌ آبی رنگ زیبا و فضای سبز اطراف آن، چشم‌انداز زیبایی ایجاد کرده است که می‌توان ساعت‌ها روی نیمکت‌های تعبیه شده حیاط، به تماشا نشست. نمای بیرونی ساختمان با آجرهای زرد ساخته شده و با وجود پنجره‌های متعدد چوبی، حس و حال زمان قدیم را به شما القا می‌کند.

معماری بخش داخلی خانه ملک مشهد

بخش داخلی ساختمان خانه ملک مشهد دو طبقه دارد. با ورود به طبقه اول، اولین چیزی که جلب توجه می‌کند سقف منبت‌کاری شده آن است. همچنین شومینه گچ‌کاری شده‌ای چشم شما را به خودش مجذوب خواهد کرد. اگر به معماری سنتی و اصیل ایرانی علاقه‌مند هستید، این قسمت از خانه توجه شما را به خودش جلب می‌کند؛ چرا که گچ‌بری‌های شومینه نشان دهنده هنر یک معمار ایرانی است. با رفتن به طبقه بالا متوجه تابلوها و سازه‌های هنری خواهید شد که تعدادی از آن‌ها از اول در خانه ملک وجود داشته و تعدادی را هنرجویان در کارگاه طراحی کرده و در معرض نمایش عموم قرار داده‌اند.

تنها چیزی که خانه ملک را از سایر خانه‌های تاریخی زمان قاجار جدا می‌کند، وجود حمام خصوصی در حیاط آن است. این حمام در داخل خاک مدفون شده بود که با همت باستان‌شناسان کشف شده است. گفته شده است مساحت کل حمام ۱۲۷ متر است که شامل آتش‌دان، سرویس بهداشتی، انبار و نمازخانه است. 

امروزه این خانه زیبا و سنتی به یک مرکز هنری تبدیل شده است. اگر به آثار هنری و خلق آن علاقه‌مند باشید، می‌توانید  فعالیت‌های مختلفی هنری را همچون بافت فرش، لهاب‌کاری، سفال‌گری و … از استادان ماهر این مرکز فرا بگیرید.

بهترین زمان سفر به خانه ملک چه زمانی است؟

با توجه به اینکه شهر مشهد جزو توریست‌پذیرترین شهرهای ایران به شمار می‌رود. بهترین زمان برای بازدید از خانه ملک مشهد فصل بهار و تابستان است. البته لازم به ذکر است که در فصل بهار هوای مشهد دلپذیر و خنک است و می‌توانید از آن نهایت لذت را ببرید.

زمان و روزهای بازدید از خانه ملک مشهد

بازدید از موزه هیچ محدودیتی ندارد و می‌توانید همه روز از ساعت ۸ تا ۶ عصر برای بازدید به آن‌جا مراجعه کنید. ورود به خانه ملک مشهد رایگان است و هزینه‌ای برای شما متقبل نخواهد شد. نکته مثبت این خانه نزدیک بودن آن به حرم مطهر امام رضا (ع) است و تنها با ۲۵ دقیقه پیاده‌روی می‌توانید به زیارت بروید و با یک تیر دو نشان بزنید. به دلیل نزدیک بودن آن به حرم، هتل‌ها و رستوران‌های متعددی در اطراف آن وجود دارند که می‌توانید به راحتی هتل مورد نیاز خود را در نزدیکی حرم و خانه ملک رزرو کنید. 

آدرس دقیق خانه ملک: ایران، مشهد، ضلع شرقی خیابان امام خمینی (ره)، مقابل ساختمان دارایی مشهد، خانه ملک مشهد

شماره تماس: 0985138518386

جاهای دیدنی نزدیک به خانه ملک

اگر به بازدید خانه ملک رفتید؛ بهتر است بعد از گشت‌وگذارتان سری به جاهای دیدنی نزدیک بزنید و دلی از عزا دربیاورید. از مکان‌های نزدیک به خانه ملک می‌توان به گنبد سبز با فاصله ۵۰۰ متر و باغ ملی با فاصله ۸۰۰ متر و موزه مردم‌شناسی اشاره کرد. به‌علاوه، حرم امام رضا (ع) با فاصله ۲ کیلومتر از این خانه قرار دارند. 

سخن آخر 

در این مقاله از راستین گشت سری به خانه ملک مشهد زدیم که با معماری تاریخی و قدیمی همگان را مجذوب خودش کرده است. سپس به طبقات مختلف آن رفتیم و از حمام کشف شده زیر خاک توسط باستان‌شناسان برایتان گفتیم. در آخر نیز زمان و اطلاعات بازدید از خانه ملک را ذکر کردیم تا هنگام بازدید به هیچ مشکلی برنخورید. در نهایت می‌توانید برای خرید بلیط سفر و رزرو اقامتگاه از راستین گشت کمک بخواهید. اگر به این مکان زیبا و قدیمی سر زده‌اید نظرات خود را با ما و دوستان علاقه‌مند به سفر به اشتراک بگذارید.