غار کرفتو کردستان؛ غاری که نیمی از آن با دست ساخته شد

وقت آن است چمدانتان را ببندید و خودتان را برای بازدید از بزرگ‌ترین غار باستانی ایران، یعنی غار کرفتو کردستان آماده کنید. برای شروع کافی است یک لیست از جاهای دیدنی کردستان بنویسید تا علاوه‌بر غار کرفتو، از دیگر دیدنی های کردستان هم بازدید کنید. تا آخر این مطلب با ما در مجله گردشگری علی‌بابا همراه باشید تا این جاذبه شگفت‌انگیز را بهتر بشناسید.

همان‌طور که تا الان فهمیدید، غار کرفتو در کردستان قرار دارد، برای بازدید از این غار باید به ۶۷کیلومتری دیوان‌دره بروید. غار کرفتو کردستان، غاری آهکی است که در دوران مزوزوئیک یا میانه‌زیستی شکل گرفته است. کمی جلوتر از تاریخچه و بخش‌های جذاب و دیدنی این غار بیشتر برایتان می‌گوییم.

اول از همه باید بدانید با وجود اینکه این غار از آب درآمده؛ اما هنوز هم بخش‌هایی از آن زیر آب است و باید با قایق‌های کوچکی که در غار وجود دارد، از آن‌ها بازدید کنید.

غار کرفتو از نظر تاریخی و گردشگری اهمیت زیادی دارد. اگر تا آخر مطلب با ما همراه باشید، خودتان کاملا متوجه این موضوع می‌شوید. بودن غار کرفتو در فهرست میراث ملی کشور و فهرست جهانی یونسکو، وجود کتیبه یونانی، قدمت و معماری غار، چند نمونه از دلیل‌های اهمیت فراوان غار کرفتو است.

معرفی کامل غار کرفتو

غار کرفتو کردستان به اسم «قلعه کرفتو» یا «قلعه لای کرفتو» هم شناخته می‌شود. در مورد این غار حرف‌های زیادی برای گفتن وجود دارد.

مسیر اصلی غار کرفتو حدود ۷۵۰ متر است. این راه به راه‌های فرعی و بخش‌های مختلف غار دسترسی دارد. کرفتو چهار طبقه دارد که این چهار طبقه شامل اتاق‌ها، راهروها و دالان‌ها می‌شود. غار کرفتو در کل دو بخش دارد که این دو بخش، بخش طبیعی غار و قسمت غیرطبیعی غار است.

عکس از: سایت Google Maps

بخش طبیعی، همان‌ طور که از اسمش معلوم است، کاملا طبیعی به وجود آمده و انسان هیچ دخالتی در ساخت آن نداشته است. بخش غیرطبیعی هم حاصل زحمتِ مردمانی است که تصمیم گرفتند در غار زندگی کنند، کم‌کم انسان‌ها شروع کردند به کندن غار و در نهایت بخش‌های مختلفی برای غار ساختند. جالب است بدانید بیشتر بخش‌های غیرطبیعی غار، دست‌کند است.

بخش دست‌کند غار کرفتو، قسمتی است که به این زودی‌ها نمی‌توانید فراموشش کنید، این قسمت می‌تواند جوری شما را به وجد آورد که انگار بقیه جاهای دیدنی کردستان این قابلیت را ندارند. با راه‌رفتن در این بخش و بازدید از بخش‌های دست‌کند، با شگفتی از خودتان می‌پرسید «چطور این‌ها را با دست کنده‌اند؟»

دهانه ورودی غار کرفتو کردستان، در ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ متری از دامنه کوه قرار دارد؛ البته نگران نباشید، برای رسیدن به ورودی غار پله‌هایی وجود دارد که رسیدن را آسان می‌کند. ارتفاع سقف غار همه جا یکسان نیست. ارتفاع تا سقف از یک تا ۱۲ متر متفاوت است.

عکس از: سایت Google Maps

اگر بخواهیم از شکل کلی غار برایتان بگوییم، تا ساعت‌ها باید پای این مقاله بنشینید؛ پس کوتاهش می‌کنیم. غار کرفتو کردستان پر از دیدنی است. اگر از من بخواهند یکی از دیدنی های کردستان را معرفی کنم که پر از قسمت‌های دیدنی باشد، قطعا انتخابم غار کرفتو است.

با پاگذاشتن به غار احساس می‌کنید وارد موزه‌ای شدید که شما را از عصر جدید به زمانی برده است که مردم در غار زندگی می‌کردند.

غار کرفتو، غاری در دل صخره‌هاست. از همین نکته راحت فهمیدیم که نمای بیرونی غار صخره‌ای است و کمی دست‌نیافتی به ‌نظر می‌رسد؛ البته با تشکر از مرمت غار و امکاناتی که برای غار کرفتو ساخته شده است، رسیدن به دهانه غار اصلا هم کار سختی نیست.

نمای درونی غار تنوع زیادی دارد. شکل سقف‌، ارتفاع سقف، عرض راهروها، شکل اتاق‌ها و راهروها، همگی در طول مسیر تغییر می‌کند. با بازدید از غار کرفتو احساس می‌کنید از چندین غار همزمان بازدید کرده‌اید.

عکس از: سایت Google Maps

پیشنهاد می‌کنیم با دقت بیشتری به عکس‌ها نگاه کنید. اگر دقت کنید حتما تفاوت بین شکل دیوارها یا سقف‌ها را خواهید دید.

۲۰بهمن۱۳۱۸ بود که غار کرفتو به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد، این غار هنوز هم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین غارهای باستانی ایران شناخته می‌شود؛ البته خوب است بدانید در ۲۴آبان۱۴۰۱، کرفتو در فهرست موقت جهانی یونسکو ثبت شده است.

همان‌ طور که قبل‌تر هم اشاره کردیم، غار کرفتو اهمیت زیادی از لحاظ تاریخی و گردشگری دارد. اگر به دیوار راهروی ارتباطی طبقه اول به طبقه دوم دقت کنید، یادگاری از نیکلای خانیکوف محقق، خاورشناس، جغرافی‌دان و مردم‌شناس روسی را خواهید دید. همین نکته یکی از دلایل معروف‌بودن غار کرفتو در گذشته است.

نکته مهم دیگری که کرفتو را مهم می‌کند، وجود کتیبه یونانی در طبقه سوم غار است که به هرکول اشاره دارد.

غار کرفتو کجاست؟

غار کرفتو در استان کردستان، شهر دیواندره، جاده دیواندره-سقز، جاده تکاب-ایرانخواه، جاده کرفتو قرار دارد.

غار کرفتو کردستان از جنوب به روستای مسعودآباد، از شمال به روستای علی‌آباد، از شرق به روستای یوزباش کندی و از غرب به روستای میرسعید سقز می‌رسد.

لوکیشن غار کرفتو روی گوگل‌مپ

عکس از: سایت Google Maps

مسیر دسترسی به غار کرفتو

برای رسیدن به غار کرفتو دو راه دارید یا از سمت سقز شروع به حرکت کنید یا از دیوان‌دره.

دسترسی به کرفتو از طریق سقز به این صورت است: باید از جاده شهر صاحب، به روستای میرسعید برسید. بعد از طریق دیوان‌دره، به دوراهی تکاب گور باباعلی بروید. بعد هم از فرعی استفاده کنید و به غار کرفتو برسید.

عکس از: سایت Google Maps

برای دسترسی به غار کرفتو از دیوان‌دره هم طبق این مسیر حرکت کنید: از شهرستان دیوان‌دره به‌سمت جاده دیوان‌دره به سقز راهی شوید. بعد از ۲۳ کیلومتر راندن در جاده اصلی به دوراهی تکاب می‌رسید. با رسیدن به دوراهی تکاب از سمت راست وارد جاده فرعی شوید و ۳۵ کیلومتر دیگر رانندگی کنید. بعد، از سمت چپ جاده به جاده کرفتو بپیچید.

مسیر تهران به کردستان، باتوجه‌به راه انتخابی شما برای سفر متفاوت است. ممکن است دلتان بخواهد با هواپیما به کردستان سفر کنید یا با خودروی شخصی یا قطار بروید.

در کل از تهران تا کردستان حدود ۵۰۰ کیلومتر راه است. اگر این مسیر را با خودروی شخصی بروید، حدود شش تا هفت ساعت طول می‌کشد به کردستان برسید. اگر بخواهید با هواپیما به کردستان بروید، خوب است بدانید حدود یک ساعت تا یک و نیم ساعت طول می‌کشد که از تهران به مقصدتان برسید.

عکس از: سایت Google Maps

متأسفانه نمی‌توانید با قطار از تهران به کردستان بروید؛ بنابراین بهتر است با خودروی شخصی یا هواپیما یا اتوبوس به کردستان سفر کنید.

بهترین زمان بازدید از غار کرفتو

بهترین زمان بازدید از غار کرفتو کردستان در فصل بهار و تابستان است. در این دو فصل شما بهترین آب‌وهوای غار کرفتو را خواهید دید.

غار جذاب کرفتو این دو فصل از همیشه شلوغ‌تر است؛ اما مطمئن باشید خیلی شلوغ نمی‌شود و حتی اگر شلوغ هم باشد، می‌ارزد، سری به این غار فراموش‌نشدنی بزنید.

عکس از: سایت Google Maps

معماری غار کرفتو

احتمالا تا حالا فهمیده‌اید غار کرفتو کردستان چه معماری منحصربه‌فردی دارد. در این بخش بیشتر درباره معماری بی‌نظیر غار صحبت می‌کنیم.

معماری غار دیدنی کرفتو، صخره‌ای و دست‌کند است. این غار پر از دیدنی‌های به‌یادماندنی معماری است و امکان ندارد شما را از بازدید پشیمان کند.

همان‌طور که گفتم، کرفتو چهار طبقه است. در این چهار طبقه اتاق‌های تودرتو، راهروها و نورگیرهای زیبایی وجود دارد.

عکس از: سایت Google Maps

سقف اتاق‌های غار شبیه به کمان است و در راهروها، شکل‌های متنوع و چشمگیری را در سقف خواهید دید. یکی از زیباترین دیدنی‌های غار کرفتو سقف آن است. کافی است نگاهی به عکس‌ها بیاندازید تا از پشت گوشی یا کامپیوترتان عاشق فضای غار کرفتو شوید.

وقتی از غار بازدید می‌کنید، حتما به دیوارها هم دقت کنید. روی بعضی دیوارهای کرفتو نقش‌های گوزن، اسب، مارال و نقش‌هایی از انسان‌ها دیده می‌شود. به درگاه‌ها و پله‌ها و نورگیرها هم دقت کنید. بعضی از آن‌ها تزیینات خاص و کوچکی دارد که حیف است آن‌ها را از دست بدهید.

اگر دوست دارید بهترین معماری و فضای داخلی غار را ببینید، سری به طبقه سوم کرفتو بزنید. در این طبقه دقت بیشتری برای ساخت اتاق‌ها به کار رفته است و شما منظره‌ای دلنشین‌تر خواهید دید.

عکس از: سایت Google Maps

اگر هم می‌خواهید چشم‌اندازی خاص به بیرون داشته باشید، به طبقه چهارم بروید. از نظر مردم محلی و گردشگران، این طبقه بهترین منظره به کوه روبه‌رو را دارد. به نظر خیلی از مردم، شکل کوه شبیه به سه دختر و یک مرد خیاط است.

یادتان نرود هنگام بازدید از غار کرفتو حتما سری به کتیبه یونانی در طبقه سوم بزنید. بر اساس این کتیبه، کرفتو را معبد هرکول یا هراکلس می‌دانند. معنی نوشته روی کتیبه، جمله زیر است:

«این خانه هراکلس است. هرکس به آن وارد شود در امان است. آنجا که هراکلس سکونت دارد، باشد که پلیدی در آن راه پیدا نکند.»

امکانات رفاهی غار کرفتو

شاید با خودتان فکر کنید: «مگر یک غار چقدر می‌تواند امکانات داشته باشد؟» جوابِ غار کرفتو به شما این است: «بیشتر از آنچه فکرش را می‌کنید.»

بعد از مرمت‌ها و اقدامات مختلف برای این غار کردستانی، امروز کرفتو امکانات مختلفی برای بازدید کنندگان دارد. این امکانات شامل برق‌کشی، محوطه بیرون غار، سکوهای استراحت، پارکینگ، پله، بخش سرایداری و سرویس‌های بهداشتی می‌شود.

عکس از: سایت Google Maps

تاریخچه غار کرفتو

غار کرفتو کردستان قدمتی طولانی دارد تا جایی که می‌توانستم کوتاهش کردیم تا در کوتاه‌ترین زمان، بیشترین اطلاعات را راجع به این غار شگفت‌انگیز بخوانید.

کرفتو، غاری آهکی است که تا دوران سوم زمین‌شناسی زیر آب قرار داشت و بعد کم‌کم از آب درآمد. یادتان است درباره کتیبه یونانی گفتیم؟ به‌دلیل وجود آن کتیبه در غار کرفتو، بعضی محققان معتقدند که احتمالا سلوکیان مدتی در این غار زندگی می‎کردند.

عکس از: سایت Google Maps

باتوجه‌به تحقیقات باستان‌شناسان، مشخص شده کرفتو از اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد استفاده می‌شده است. نمونه سفال‌ها و اشیای به‌دست‌آمده از غار کرفتو سکونت انسان را در این غار نشان می‌دهد. باتوجه‌به این اشیا، ثابت شده که مردم در دوران اشکانی و ساسانی هم در این غار اقامت داشتند.

غار قدیمی کرفتو از خیلی وقت پیش‌ها مدنظر محققان بوده است. حتی محققان و باستان‌شناسان خارجی هم از این غار بارها بازدید کرده‌اند؛ برای مثال افرادی مثل سر رابرت کرپورتر، هنری راولینسون، نیکلای خانیکوف و فون‌گال، کرفتو را دیده‌اند.

جالب است بدانید کرپورتر در سال ۱۸۱۸ میلادی از غار کرفتو بازدید کرد و کتیبه یونانی را خواند و ترجمه کرد. بعدها در سال ۱۸۳۸ میلادی هم راولینسون به غار کرفتو سری زد و ترجمه کرپورتر را اصلاح کرد.

عکس از: سایت Mehrnews

سال ۱۹۱۷ میلادی هم نوبت نیکلای خانیکوف بود. این خاورشناس روشی از غار مشهور کرفتو بازدید کرد و از خود نوشته‌ای در راهرو به جا گذاشت. اوایل دهه ۶۰ میلادی هم اورل اشتین و دستیارش به غار سری زدند و نقشه‌ای از کرفتو تهیه کردند؛ البته نقشه آن‌ها کامل نیست. در زمان بازدید آن‌ها، خاک‌برداری راهروها و اتاق‌ها کامل نشده بود.

امروز غار کرفتو محل زندگی کبوتر چاهی، خفاش و پرستو است؛ همچنین بقایای فرهنگی زیادی در گوشه کنار غار دیده می‌شود.

وجه تسمیه غار کرفتو

شاید کنجکاو باشید بدانید که کلمه «کرفتو» به چه معناست، در این بخش قرار است به همین سؤال جواب بدهیم. درباره معنا و ریشه این اسم نظریه‌های مختلفی وجود دارد که تمام ‌آن‌ها را به شما توضیح می‌دهیم.

عکس از: سایت Google Maps

کلمه کرف یا کرفت در زبان پهلوی به معنای ثواب است. همین کلمه در اوستا یعنی ستایش. در زبان کردی امروزی «تاو» یعنی گرما و «هه‌تاو» یعنی خورشید؛ البته کلمه «تو» هم در زبان‌های عیلامی و سومری به معنای خورشید و گرماست. بعضی محققان معتقدند باتوجه‌به این معانی، کرفتو به معنای «ستایشگاه خورشید» است.

از نظر بعضی‌ محققان، ریشه کلمه کرفتو در کردی به معنای گرفته و فتح شده است.

جاهای دیدنی نزدیک به غار کرفتو

اگر قرار است به غار کرفتو سری بزنید، خوب است از بقیه جاهای دیدنی کردستان هم بازدید کنید. دیدنی های کردستان آن‌قدر جذاب هست که واقعا حیف می‌شود، آن‌ها را از دست بدهید. در ادامه بعضی از جاهای دیدنی نزدیک به غار کرفتو کردستان را به شما معرفی کردم تا سری هم به این دیدنی‌های شگفت‌آور بزنید.

– دهکده سارال

سارال، یکی از دهکده‌های شگفت‌انگیز نزدیک به غار کرفتو است. دهکده سارال منطقه‌ای‌ کوهستانی است که سرچشمه اصلی رودخانه قزل اوزون شناخته می‌شود.

عکس از: سایت Toptourist

سارال، ترکیبی از تمام زیبایی‌هایی است که می‌توان دید. صدای آب رودخانه را کنار کوه‌ها و دشت‌های سرسبز تصور کنید. صدای پرندگان هم کم‌کم شنیده می‌شود. عطر گل‌ها و گیاهان مختلف در هوا پخش شده است و هوش از سرتان می‌پراند. با تصور حس باد خنکی که می‌وزد، تصوراتتان را کامل کنید. به همین تصویر ذهنی راضی نباشید و حتما سری به این دهکده بزنید.

– غار باش قشلاق

باش قشلاق، روستایی از توابع بخش کرفتو شهرستان دیوان‌دره است. در این روستا می‌توانید غار باش قشلاق را به‌راحتی پیدا کنید. اگر غارنوردی را دوست دارید، در کنار بازدید از غار کرفتو سری هم به این غار بزنید.

عکس از: سایت Picofile

– غار قالوجه

سری به روستای قالوجه در نزدیکی دیوان‌دره بزنید تا این غار شگفت‌انگیز را پیدا کنید. پیشنهاد می‌کنیم ترکیب غار کرفتو، غار باش قشلاق و غار قالوجه را باهم در لیست جاهای دیدنی کردستان قرار دهید. در این صورت حسابی غارنوردی می‌کنید.

عکس از: سایت Eciru

– روستای درون

روستای دَروَن، روستایی در ۲۵کیلومتری دیوان‌دره است که چشم‌انداز زیبایی به رودخانه قزل‌اوزون دارد. طبیعت بکر و فضای زیبای این روستا، همراه با چشم‌اندازی که این روستا دارد، می‌تواند ترکیبی عالی برای بازدید باشد.

اگر به این روستا سری زدید، پیشنهاد می‌کنیم بازی‌های محلی این روستا را هم امتحان کنید. چاوشاره کی، گوروا بازی، هه‌لوکان و قاوقاو، بعضی از بازی‌های این روستاست.

عکس از: سایت Mehrnews

– منطقه شکار ممنوع زرینه اباتو

اگر دنبال زیستگاهی بزرگ هستید و می‌خواهید حیوانات مختلف را ببینید، منطقه شکار ممنوع زرینه اباتو یکی از بهترین جاهای دیدنی کردستان برای شماست. اباتو منطقه‌ای است که در آن می‌توانید از زیبایی‌های طبیعت لذت ببرید و پرندگان در حال انقراض را هم از نزدیک ببینید.

اقامت در کردستان برای بازدید از غار کرفتو

برای اقامت نزدیک غار کرفتو و بازدید از جاهای دیدنی کردستان نگران نباشید. در نزدیکی غار کرفتو چند اقامتگاه و هتل وجود دارد که می‌توانید آنجا بمانید.

• اقامتگاه بوم‌گردی میرزا سعید: این اقامتگاه در فاصله یک‌کیلومتری غار قرار دارد.
• اقامتگاه بوم‌گردی کرفتو: این اقامتگاه هم به غار کرفتو خیلی نزدیک است.
• هتل زاغری: زاغری، در ۱۰کیلومتری غار واقع شده است.
• هتل کمال: هتل کمال در شهرستان سروآباد قرار دارد. برای رسیدن به این هتل باید ۱۵ کیلومتر از غار دور شوید.
• هتل رامین: هتل رامین در شهرستان دیوان‌دره و در فاصله ۲۰کیلومتری از غار کرفتو ساخته شده است.

عکس از: سایت Google Maps

توصیه‌هایی برای بازدید از غار کرفتو

در آخرین بخش مقاله‌ نکاتی را یادآوری می‌کنیم که به دردتان خواهد خورد.

• برای بازدید از غار کرفتو کمی آب، چراغ‌قوه و کلاه همراهتان داشته باشید. با اینکه آنجا هم به آب آشامیدنی دسترسی دارید هم به نور، اما محض احتیاط خوب است این لوازم را خودتان ببرید.
• یادتان باشد برای رسیدن به غار و پیاده‌روی در غار کلی پله و مسیر وجود دارد؛ پس اول مطمئن شوید می‌توانید طولانی‌مدت پیاده‌روی کنید و پله‌ها را بالا بروید.
• به‌محض ورودتان به غار، یک راهنمای ورود دریافت می‌کنید که با کمک آن می‌توانید راحت از غار کرفتو بازدید کنید.
• یادتان باشد قوانین بازدید را حتما بخوانید. این قوانین شامل مواردی مثل «ورود حیوانات خانگی ممنوع» است.

در آخر، یادتان باشد حسابی در کردستان خوش بگذرانید. کنار بازدید از غار کرفتو هم سری به دیدنی های کردستان بزنید تا با کلی خاطره خوش به خانه برگردید.