هواپیمایی ایران ایر و تاریخچه کامل آن

هواپیمایی ایران‌ ایر با نام رسمی «هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران» تنها شرکت هواپیمایی به عنوان حامل پرچم ایران است. این شرکت هواپیمایی به علت محدویت‌های ایجاد شده توسط تحریم‌های خارجی، مدت طولانی در مضیقه قطعات و لوازم بود و سال‌ها نتوانست ناوگان هوایی خود را تعمیر کرده و یا ارتقا دهد. اما با این وجود، امروزه شرکت‌ هواپیمایی ایران ایر یکی از بهترین‌ها و باتجربه‌ترین‌های ایران است.

جستجو و رزرو بلیط هواپیما در راستین گشت

در طول سال‌های گذشته، ده‌ها عنوان شرکت هواپیمایی به ناوگان هوایی کشور اضافه شده است اما همچنان نام شرکت هواپیمایی ایران‌ ایر اعتماد و توجه بیشتری از مسافران دریافت می‌کند چون همانطور که گفتیم، تجربه و تخصص زیادی در زمینه پرواز دارد و خدماتی که در پرواز‌هایش ارائه می‌دهد، رضایت بیشتری در مسافران ایجاد می‌کند.

بخش دیگری از موفقیت و پیشی گرفتن ایران ایر در تاریخ و مدیریت آن ریشه دارد که طی سالیان سال بر این شرکت هواپیمایی اعمال شده است.

آیا ایران ایر قدیمی‌ترین شرکت هواپیمایی ایران است؟

بسیاری بر این باورند که هواپیمایی ایران‌ ایر اولین شرکت هوانوردی ایران است. در حالی که عمر ایران‌ ایر با نام اختصاری «هما» به سال ۱۳۴۰ برمی‌گردد، اما برای دانستن تاریخچه ایران ایر ابتدا باید به دو شرکت هواپیمایی دیگر پرداخت.

سابقه هواپیمایی ایران ایر به سال‌ها پیش از این برمی‌گردد. در دی ماه سال ۱۳۲۴، گروهی از بازرگانان ایرانی نخستین شرکت هواپیمایی ایران با نام «ایرانیان ایرویز» (به انگلیسی Iranian Airways) را تاسیس کردند. این شرکت در ابتدای کار، هواپیمای مسافربری در اختیار نداشت و با تعدادی هواپیمای نظامی تغییر داده بود، مسافران را در مسیر تهران مشهد جابجا می‌کرد. اما طولی نکشید که این مجموعه فعالیتش را گسترش داد و تعداد پروازهای هفتگی و همچنین مسیرهای پروازی نیز افزایش پیدا کردند.

اصفهان، شیراز، آبادان، اهواز و بوشهر شهرهایی بودند که در خط پروازی قرار گرفتند. زمان زیادی نگذشت که یک پرواز باری هفتگی به اروپا نیز به برنامه پروازی این شرکت اضافه شد.

ورود هواپیماهای جدید

با اضافه شدن هواپیمای هایداگلاس دی سی ۳ و داگلاس دی سی-۴ به ناوگان ایرانیان ایرویز، این شرکت تعداد پروازهایش را افزایش داد و به شهر های بغداد، قاهره و بیروت نیز پرواز برقرار کرد. در سال ۱۳۲۵ هم نخستین پرواز خود را به اروپا از طریق بیروت به مقصد پاریس انجام داد.

این شرکت در سال ۱۳۳۶ اقدام به خرید هواپیماهای لوکس ویکرز ویسکونت از انگلستان کرد. در این سال ایرانیان ایرویز دارای ۱۰ مقصد پروازی داخلی و ۱۴ مقصد پروازی خارجی بود.

در سال ۱۳۳۳، شرکت هواپیمایی خصوصی دیگری با نام پارس (پرشین ایرسرویس و به انگلیسی Persian Air Service) در تهران تشکیل شد. این شرکت در ابتدا با استفاده از هواپیماهای آورو یورک و با پروازهای باری از تهران به شهرهای بیروت، بریندسی و بازل از طریق آبادان کارش را شروع کرد.

پس از آن، این شرکت با خرید هواپیمای داگلاس دی سی -۷ سی از شرکت بلژیکی سابنا، خطوط هوایی جدیدی ایجاد کرد و از دو شهر آبادان و تهران به شهرهای پاریس، لندن، بروکسل و ژنو پروازهایی را به صورت منظم انجام داد.

حالا که صحبت از پرواز شد، به نظر شما امنیت شرکت های هواپیمایی چگونه سنجش می‌شود؟

تولد ایران ایر از دل دو شرکت دیگر

در زمستان سال ۱۳۴۰، مسوولان دو شرکت تصمیم گرفتند هر دو مجموعه را با یکدیگر ادغام کنند. برای همین در پنجم اسفند همان سال، شرکت هواپیمایی «ایرا‌ن‌ ایر» با کنار هم قرار گرفتن دو شرکت، به وجود آمد.

ایران‌ ایر علاوه بر کارکنان دو شرکت، هواپیماهای آن‌ها را نیز در اختیار گرفت و یکی از قدرتمند‌ترین ناوگان زمان خود در خطوط هوایی دنیا شد و به همین دلیل دو سال پس از تاسیس توانست عضو یاتا شود. ایران‌ ایر تا سال ۱۳۶۰ با همین نام خدمات‌رسانی کرد و پس از آن نامش به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تغییر کرد. هرچند که نام رسمی بین‌المللی از همان ابتدای تاسیس تا کنون همان ایران‌ ایر بوده و است.

اولین مسیر خارجی هواپیمایی ایران‌ ایر

اولین مسیر خارجی هواپیمایی ایران‌ ایر چهار سال پس از تاسیس، یعنی در سال ۱۳۴۴، در مسیر تهران بیروت بود. هرچند این پرواز با یک فروند بویینگ انجام شد اما پس از آن شرکت تصمیم گرفت که از هواپیمای جت استفاه کند. دوران طلایی هواپیمایی ایران‌ایر از اوایل دهه ۵۰ آغاز شد. در همین ایام انواع بویینگ به ناوگان ایران ایر دوباره وارد شد.

هواپیمایی ایران‌ ایر در آن ایام جدیدترین هواپیماهای قاره‌پیما را در اختیار داشت. برای همین یکی از قدرتمندترین شرکت‌های هوانوردی دنیا شناخته می‌شد. ایران‌ ایر در این سال‌ها فقط در مسیر تهران لندن بیش از ۳۰ پرواز هفتگی انجام می‌داد. رونق و اقبال چنان بود که خیلی زود پرواز تهران نیویورک هم به راه افتاد.

و اما مسیر تهران نیویورک

این مسیر، طولانی‌ترین خط هوایی بدون توقف جهان بود؛ با پروازی که حدودا ۱۲ ساعت و ۱۵ دقیقه طول می‌کشید و ۹,۸۶۷ کیلومتر طی می‌شد. به این ترتیب پروازهای تهران نیویورک از فرودگاه مهرآباد تهران به مقصد فرودگاه جان اف کندی نیویورک شروع شد. این پروازها با بهره‌گیری از هواپیماهای بوئینگ‌ ۷۴۷ اس پی آغاز شد.

نکته مهم این است که در اواخر دهه ۵۰ هواپیمایی ایران ایر به‌عنوان روبه‌رشدترین شرکت هواپیمایی جهان شناخته می‌شد. در عین حال یکی از ایمن‌ترین، مدرن‌ترین و پردرآمدترین شرکت‌های هواپیمایی دنیا نیز به شمار می‌رفت.

در سال ۱۳۵۵ هما پس از شرکت استرالیایی کوانتاس ایمن‌ترین شرکت هوایی جهان لقب گرفت. تا پیش از انقلاب اسلامی تنها حادثه هما مربوط به سقوط یک فروند داگلاس دی‌سی-۳ این شرکت در سال ۱۳۳۱ می‌شد.

در سال ۱۳۵۶ هما ۶ فروند ایرباس مدل آ-۳۰۰ را جهت پروازهای داخلی و مسیرهای پروازی پرتردد از شرکت اروپایی ایرباس خریداری کرد و نخستین بهره‌بردار هواپیماهای ایرباس در خاورمیانه لقب گرفت. در پایان این سال هما به بیش از ۳۱ مقصد بین المللی، از پکن و توکیو در شرق تا نیویورک در غرب به طور روزانه پرواز داشت. ضمنا در حال راه‌اندازی خطوط هوایی جدیدی به مقصد لس‌آنجلس و سیدنی بود.

وضعیت ایران‌ ایر در سال‌های ابتدای انقلاب اسلامی

با انقلاب اسلامی در ایران، برنامه‌های ایران‌ ایر کمی دچار تغییر شد چون متاسفانه ایران و صنایع مختلف ایران در لیست تحریم‌های جهانی قرار گرفتند. ایران ایر هم یکی از شرکت‌های ایرانی تحریم‌شده بود. مهم‌ترین ضربه‌ای که ایران ایر در این رهگذر خورد این بود که پروازها متوقف شد و حتی اجازه نوسازی ناوگان هم به آن داده نشد.

ایران‌ ایر پس از برجام

اما پس از توافق هسته‌ای در ژانویه ۲۰۱۶، شرکت‌های هواپیمایی ایران توانستند نفسی تازه کنند. و بعد از نزدیک به چهل سال تحریم‌ها اندکی برداشته شد. شرکت های هواپیمایی ایرانی هم امکان خرید هواپیمای نو را به طور مستقیم از کمپانی‌های بزرگ یافتند.

شرکت هواپیمایی ایران ایر برای نوسازی ناوگان خود سفارش ساخت بیش از ۹۰ فروند هواپیما را به ایرباس فرانسه و ۸۰ فروند هواپیما را به بوئینگ آمریکا داد.

این شرکت همچنین برای سفارش ساخت ۲۰ فروند هواپیما کوتاه‌برد با کمپانی هواپیما سازی ای‌تی‌آر به توافق رسید ولی به علت تضمین نشدن تامین قطعات پس از تحویلِ هواپیما، این قرداد هنوز نهایی نشده است.

شرکت هواپیمایی ایران ایر در یک کلام

هدف ما از نوشتن راهنمایی که می‌خوانید معرفی کامل شرکت هواپیمایی ایران ایر بود. حالا چرا ایران ایر؟ چون این مجموعه یکی از قدیمی‌ترین‌ها، باتجربه‌ترین‌ها و در عین حال معروف‌ترین‌های ایران و جهان است و افتخار حمل پرچم ایران هم به آن داده شده است. اصلا بعید نیست که قبلا با این هواپیمایی پرواز کرده باشید و یا در آینده موقعیتی برای پرواز با آن داشته باشید. به همین خاطر بهتر است که آشنایی خوبی با آن داشته باشید.