زیباترین تنگه ها و دره های ایران؛ سفر به بهشتی ژرف

ایران به‌قدری زیبایی دارد که شمار آن‌ها از دست ما خارج است؛ جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، کوه‌های سر به فلک کشیده، رودخانه‌های خروشان، کویرهای اسرارآمیز و دشت‌ها و جنگل‌های سرسبز؛ اما یکی از ویژگی‌های طبیعی و خارق‌العاده ایران، دره های آن است. دره‌هایی که هوش از سر ما برده و ما را به دنیایی نامعلوم در اعماق زمین می‌برند. این دره‌ها گاهی به‌قدری ناشناخته هستند که کمتر کسی نامشان را شنیده است. اگر شما هم برای کشف زیباترین دره های ایران کنجکاو شده‌اید، با ما در راستین گشت همراه شوید تا باهم به سراغ این پدیده‌های طبیعی شگفت‌انگیز برویم.

۱- تنگه چاهکوه

جزیره قشم میزبان تنگه‌ای است که بر اثر فرسایش سنگ‌های رسوبی زمین شکل گرفته است. دره یا تنگه چاهکوه در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم قرار دارد و عمق آن به ۱۰۰ متر می‌رسد.

چاهکوه از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری جزیره قشم است. این دره در ابتدا عریض بوده و سپس گردشگران را با دیواره‌های بلند خود شگفت‌زده می‌کند. عرض تنگه در جایی به‌قدری باریک می‌شود که عبور از میان آن هم دشوار است. اگر روزی به جزیره قشم سفر کردید، به خاطر داشته باشید که سفر شما بدون دیدار از تنگه چاهکوه کامل نخواهد شد.

آدرس: استان هرمزگان، غرب جزیره قشم، ۷۰ کیلومتری شهر قشم، روستای چاهوی شرقی، بخش غربی ساحل شمالی جزیره قشم.

۲- دره کول خرسان

کول خرسان نماد استان خوزستان است و به شما امکان تجربه دمای کمتر از ۲۰ درجه سانتی‌گراد در گرمای طاقت‌فرسای تابستان جنوب را می‌دهد. وقتی‌که پا به این دره می‌گذارید، محو زیبایی و عظمت آن می‌شوید. عرض کول خرسان در ابتدا زیاد است، اما در برخی نقاط به‌قدری تنگ می‌شود که یک نفر به‌سختی می‌تواند از آن عبور کند. انتهای دره کول خرسان به رود دز ختم می‌شود. پس اگر قصد شنا و قایق‌سواری دارید، حتما با تجهیزات کامل و یک راهنمای محلی کاربلد عازم منطقه شوید.

آدرس: استان خوزستان، دزفول، کیلومتر ۲۸ جاده شهیون، سمت چپ جاده، مجاور روستای بیشه بزان

۳- دره راگه

دره راگه از پدیده‌های طبیعی و بی‌نظیر شهرستان رفسنجان در استان کرمان است. این تنگه که در مسیر بین دو جاذبه مهم استان، یعنی کلوت شهداد و روستای میمند قرار دارد، شما را برای کاوش و ماجراجویی به‌سوی خود می‌کشاند. راگه حاصل فرسایش آب رودخانه دائمی گیودری است و حدود ۲۰ هزار سال قدمت دارد. این دره در عمق ۷۰ متری زمین، حدود ۲۰ کیلومتر طول دارد و عرض آن از ۲ متر تا ۱۸۰ متر متغیر است.

در سفر به گوشه و کنار راگه با مخروط‌های نوک‌تیز، ستون‌ها، کنگره‌ها و شکاف‌ها و سوراخ‌های بزرگ و کوچکی روبرو می‌شوید که انسان‌ها در طول حیات خود در این منطقه خلق کرده‌اند. راگه عاری از هرگونه صدای مزاحم است و تنها چیزی که در آن شنیده می‌شود، صدای پرندگانی مانند کبک و عقاب است. این منطقه بکر محل ایده‌آلی برای تورهای ستاره‌شناسی محسوب می‌شود.

آدرس: استان کرمان، جنوب غربی شهر رفسنجان

۴- دره عشق

دره عشق در استان چهارمحال و بختیاری، یکی از قشنگ‌ترین دره های کشور عزیزمان است. این دره در مسیر رود کارون قرار دارد. دسترسی به دره عشق چندان هم آسان نیست و شما برای رسیدن به آن باید از جاده شهرکرد به سمت ایذه به راه بیفتید.

اگر به ماجراجویی علاقه‌مند هستید، قایق‌سواری آب‌های خروشان در رود کارون انتظار شما را می‌کشد. طبق داستان‌های محلی، در زمان‌های دور دو عاشق در دو طرف دره زندگی می‌کردند. آن‌ها که هیچ پل یا راه عبوری برای رسیدن به یکدیگر نمی‌یابند، خود را به درون دره و رود کارون پرتاب می‌کنند و جان می‌سپارند. عشق فروزان این دو عاشق باعث می‌شود تا همه این دره را به نام «دره عشق» بشناسند.

آدرس: استان چهارمحال و بختیاری، شهرستان اردل، منطقه مشایخ، ۱۱۰ کیلومتری شهرکرد

۵- دره الموت

دره الموت در استان قزوین و مشرف به تپه‌های جنگلی استان مازندران قرار دارد. این دره با زیبایی خود شما را حیرت‌زده می‌کند. انتهای دره الموت به قلعه‌ای به همین نام ختم می‌شود. سفر به دره الموت، به شما فرصت خوبی برای تجربه توأمان تاریخ و طبیعت می‌دهد.

قلعه الموت به قلعه قاتلان نیز معروف است و شما باید برای رسیدن به آن مسیری پلکانی با شیبی تند را طی کنید تا وارد قلعه شوید. مناظر اطراف دره از بالای قلعه الموت زیبایی وصف‌ناپذیری دارند.

مسیر رسیدن به دره الموت و قلعه آن کمی طولانی و دشوار است، اما تمامی این سختی‌ها ارزش خود را دارند. الموت منطقه‌ای کوهستانی است و بهترین زمان برای سفر به این دره، فصل تابستان است.

این دره به‌جز قلعه الموت، زیبایی‌های دیگری چون قلعه شیرکوه، دژ لمبسر، کاروانسرای پیچ بن، غارهای الموت و دریاچه اُوان دارد.

آدرس: استان قزوین، منطقه الموت، دره الموت

۶- دره درویشان

دره درویشان در ۳ کیلومتری روستایی به همین نام در استان مازندران قرار دارد. این دره که رودی از وسط آن می‌گذرد، بیشتر با آبشار معروف آن شناخته‌شده است. حجم آبی که از آبشار درویشان به پایین سرازیر می‌شود، این آبشار را به یکی از پرآب‌ترین آبشارهای ایران تبدیل کرده است.

حوضچه عمیق زیر این آبشار، محل مناسبی برای آبتنی در فصل تابستان است. روستای درویشان علاوه بر این آبشار، طبیعت بکری دارد که نباید از آن غافل شوید.

آدرس: استان مازندران، شهرستان نکا، روستای درویشان

۷- تنگه رغز

درون ارتفاعات دشت‌های مابین داراب و فسا در استان شیراز، دره‌ها و تنگه‌هایی یافت می‌شود که از چشم ما پنهان مانده‌اند. این منطقه به دلیل دسترسی فوق‌العاده دشوار آن، کاملاً بکر است؛ به‌گونه‌ای که شما برای رفتن به تنگه رغز نیاز به راهنماهای کاملا حرفه‌ای خواهید داشت.

رغز پر از چشمه‌ها و حوضچه‌های فراوانی است که در آن‌ها ماهی هم یافت می‌شود. این تنگه آبشارهایی دارد که آب‌های خروشان آن‌ها به داخل حوضچه‌های زیر آن می‌ریزد. رغز یکی از خوش آب‌وهواترین مناطق استان فارس، البته در فصل تابستان، است.

آدرس: جنوب استان فارس، فسارود، ۲۵ کیلومتری شهرستان داراب

۸- دره داماش سیاهو

داماش سیاهو از بکرترین و زیباترین دره های ایران در استان هرمزگان و شهر بندرعباس است. رود جاماش با سرچشمه گرفتن از کوه‌های هماگ از میان این دره عبور می‌کند. اگر به طبیعت‌گردی علاقه‌مند هستید، دیدار از این دره با آب‌های روان و پوشش گیاهی منحصربه‌فرد آن را فراموش نکنید. به دلیل موقعیت جغرافیایی این منطقه و گرمای هوا، شما می‌توانید برخلاف سایر دره‌ها، از داماش سیاهو در فصل‌های بهار، پاییز و زمستان نیز دیدن کنید.

آدرس: استان هرمزگان، بندرعباس، روستای سیخوران

۹- دره مرتضی علی

مرتضی علی در ۳۰ کیلومتری طبس و ۲ کیلومتری روستای خرو و در دل کوه‌هایی خشک و کویری واقع شده و با چشمه جوشان خود، شما را به حیرت وامی‌دارد. چشمه اعجاب‌انگیز مرتضی علی به دو بخش آب گرم و آب سرد تقسیم می‌شود. وقتی‌که در امتداد این دره قدم می‌زنید، با چشمه‌هایی روبرو می‌شوید که از دیواره‌های دره به پایین می‌ریزند.

چشمه آب گرم مرتضی علی املاح فراوانی دارد و آب آن تا ۳۰۰ متر به‌موازات آب‌های سرد حرکت کرده و با آن مخلوط نمی‌شود. چشمه آب گرم در سمت راست دره و چشمه آب سرد در سمت چپ آن قرار دارد و وقتی‌که پای خود را درون هرکدام از آن‌ها بگذارید، اختلاف دمایی میان دو آب به‌راحتی قابل‌تشخیص است. این اختلاف دمایی گاهی به ۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد.

انتهای این چشمه به نازک‌ترین سد قوسی جهان، سد عباسی، می‌رسد. در امتداد چشمه‌های دره مرتضی علی، قبرهای زرتشتیان در دو طرف دیواره‌های چشمه قرار دارند.

آدرس: خراسان جنوبی، ۳۰ کیلومتری شهر طبس، ۲ کیلومتری روستای خرو

۱۰- دره ستارگان

به باور اهالی منطقه، دره شگفت‌انگیز ستارگان در جزیره قشم با ستون‌های بلند و اشکال مختلف، بر اثر برخورد ستارگان با زمین شکل گرفته است. به عقیده آن‌ها، وقتی‌که ستاره‌ها به این ناحیه برخورد کردند، خاک منطقه بالا آمد و به همان شکل خشک شد و ستون‌هایی کوتاه و بلند را شکل داد. وزیدن باد در لابه‌لای این ستون‌ها باعث ایجاد صداهایی ترسناک می‌شود. صداهایی که به عقیده مردم محلی، صدای جن و ارواح سرگردان است. بومیان قشم با تاریک شدن هوا، از ورود به این دره خودداری می‌کنند.

بااین‌حال، بد نیست که بدانید این دره بر اثر فرسایش خاک به وجود آمده و بیش از ۲ میلیون سال قدمت دارد.

آدرس: ضلع جنوب شرقی جزیره قشم، حوالی روستای برکه خلف

۱۱- تنگه شیرز دیدنی‌ترین دره های ایران

شیرز یکی از بکرترین و زیباترین دره های ایران با قدمت چندین میلیون سال به شمار می‌آید که بر اثر فرسایش و تغییرات زمین‌شناسی به وجود آمده است. تنگه شیرز در میان استان‌های کرمانشاه، لرستان و ایلام قرار گرفته و در ۵۰ کیلومتری شمال شرق کوهدشت است.

شیرز ۵ کیلومتر طول دارد و ارتفاع دیواره‌های آن گاهی به ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر می‌رسد. در بخش‌هایی از این تنگه، دیواره‌ها به‌قدری بلند هستند که نمی‌توانید نور خورشید را ببینید. شیب این دیواره‌ها با ارتفاعی کمتر از ۱۰ متر از نزدیکی روستای گُدارگَه آغاز می‌شود و در پرتگاه هفت رَک به اوج خود می‌رسد. انتهای مسیر تنگه، محل مناسبی برای استراحت و رفع خستگی و تماشای طبیعت کاملاً بکر است. در وسط تنگه شیرز، آبی جریان دارد که به رود سیمره می‌ریزد.

آدرس: استان لرستان، ۵۰ کیلومتری شهر کوهدشت

۱۲- تنگه براق

یکی دیگر از تنگه‌های زیبا در حوالی استان فارس، تنگه براق است که در روستای شگفت‌انگیزی به همین نام در ۲۰ کیلومتری شهر سده و ۸۰ کیلومتری جنوب غربی اقلید قرار دارد. مناظر بی‌نظیر و طبیعت سرسبز روستای «تنگه براق» این منطقه را به یکی از جاذبه‌های گردشگری استان فارس تبدیل کرده است.

تنگه براق نیز با رودخانه‌های خروشان، کوه‌های ناهموار، آبشارهای پرآب و چشمه‌های روان، منظره شگرفی در نزدیکی این روستا خلق کرده است. در این دره عمیق، انبوهی از درختان به چشم می‌خورد. از میان تنگه یک رودخانه پرآب عبور می‌کند و آبشارهای آن به حوضچه‌هایی در پایین صخره‌ها می‌ریزند. گاهی ارتفاع دیواره‌های این تنگه به ۳۰۰ متر می‌رسد. اگر روزی به روستای تنگه براق سفر کردید، بدانید که مردم آن به زبان‌های لری و کردی صحبت می‌کنند.

آدرس: استان فارس، ۸۰ کیلومتری جنوب غربی اقلید و ۲۰ کیلومتری شهر سده

۱۳- تنگه بوچیر

تنگه بوچیر یا تنگ بوچیر، به دره یا چشمه چله بوچیر نیز معروف است. این تنگه به شکل شکافی در دل کوه قرار دارد و برای ورود به آن باید وارد آب شد. آبی که از میان تنگه بوچیر عبور می‌کند، از چشمه‌ای در انتهای آن تأمین می‌شود. عمق این چشمه به ۳۵ متر می‌رسد. پس بدانید که آب‌تنی در آن بدون داشتن مهارت‌های شنا امکان‌پذیر نیست.

در آب تنگه بوچیر، ماهی‌های دکتر فیش به‌وفور یافت می‌شود. این ماهی‌ها خواص درمانی نیز دارند. دمای آب این تنگه بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد است و در ابتدا گرم و در اواسط آن به شما احساس سردی می‌دهد. بهترین زمان برای دیدار از این تنگه، فصل تابستان است.

آدرس: استان هرمزگان، شرق شهرستان پارسیان، روستای بوچیر

۱۴- تنگ دم اسب

تنگه یا تنگ دم اسب در ۴۰ کیلومتری جنوب شیراز در منطقه کوهمره سرخی و روستای کره بس قرار دارد. این تنگ به خاطر آبشار زیبای آن معروف است و از جاذبه‌های مهم گردشگری استان فارس محسوب می‌شود.

تنگ دم اسب نام خود را از آبشاری شبیه به دم اسب گرفته است. این آبشار ادامه رود دم اسب است که از صخره‌های مرتفع به پایین ریخته و شکل دم اسب را تداعی می‌کند. ارتفاع این آبشار به ۳۰ متر می‌رسد.

تمام طول مسیر این دره تا آبشار دم اسب، پوشیده از درختان بلوط، انار، پونه، گیاهان شاخ و برگ‌دار و کوتاه‌قد است. اگر روزی پا به این دره گذاشتید، خود را برای تماشای سنجاب‌های بامزه آماده کنید. حیوانات وحشی و پرندگان شکاری نیز در این منطقه زندگی می‌کنند، اما حضور طبیعت گردان باعث شده است که آن‌ها کمتر در این اطراف دیده شوند.

بهترین زمان برای دیدار از تنگ دم اسب، فصل بهار و تابستان است.

آدرس: استان فارس، ۴۰ کیلومتری جنوب شیراز، منطقه کوهمره سرخی، روستای کره بس

۱۵- دره کال جنی از معروف‌ترین دره های ایران

کال جنی با قرارگیری در خراسان جنوبی، در شمال طبس و اطراف روستای ازمیغان واقع شده است. دره کال جنی به گرند کانیون ایران معروف است. ازآنجایی‌که بومیان قدیمی این دره را خوفناک و محل زندگی ارواح می‌دانستند، نام آن کال جنی گذاشتند. کال اصطلاحی به معنای دره یا مسیر شکل گرفته به سبب سیلاب و جریان آب است.

وقتی‌که از این دره دیدار می‌کنید، به‌وضوح می‌توانید اثر رودخانه‌های خروشانی که از میان اینجا گذر می‌کرده‌اند را ببینید. اثری که در طول هزاران سال موجب فرسایش خاک و شکل‌گیری دره‌ای به این عظمت شده است.

کال جنی در برخی نقاط یو شکل (U) و در جاهایی دیگر وی شکل (V) است. دیواره‌های بلند دو طرف دره گاهی آن‌قدر به هم نزدیک می‌شوند که وقتی به بالا نگاه می‌کنیم، دیگر خبری از آسمان نیست.

کال جنی از دره های ایران برخلاف دره‌های سرسبز و پر آب دیگر، خشک و بی‌آب‌وعلف است. بااین‌حال، آبشارهای کوچکی در این منطقه روان هستند که به آن‌ها شُلَن گفته می‌شود.

از دیگر جاذبه‌های کال جنی، وجود خانه‌های قدیمی زرتشتیان در زمان‌های دور است. این خانه‌ها با تونل‌هایی به یکدیگر متصل می‌شوند و قدمت آن‌ها به دوران ساسانیان بازمی‌گردد.

آدرس: خراسان جنوبی، شمال شهر طبس، روستای ازمیغان

۱۶- تنگ گمبیل

استان فارس و روستای ساران بهشت مکان میزبان تنگ گمبیل هستند. در کف این تنگه رودخانه‌ای جریان دارد و گاهی لازم است برای عبور از تنگه، در بخش‌هایی از آن وارد رودخانه شوید. این رودخانه پس از عبور از روستای ساران بهشت مکان به سد درود زن می‌ریزد.

تنگ گمبیل در ابتدای مسیر خود در حدود ۲۱۰۰ متر ارتفاع دارد و ارتفاع آن در انتها به ۲۴۰۰ متر می‌رسد. آب‌های روان، طبیعت بکر و بی‌نظیر و صدای پرندگان، پدیده غالب در تنگ گمبیل است. وقتی‌که در امتداد این تنگه پیمایش می‌کنید، با درختان گردو، تمشک، زرشک کوهی و انجیر روبرو خواهید شد. نور آفتاب هرگز به بخش‌هایی از تنگ گمبیل نمی‌رسد و این امر باعث شده است که جو این مناطق بسیار سرد باشد.

اواسط اردیبهشت تا پایان تابستان، بهترین زمان برای ماجراجویی در تنگ گمبیل است.

آدرس: استان فارس، شهرستان سپیدان، روستای ساران بهشت مکان یا بشمکان

۱۷- دره گت قارزَم

گت قارزم در اصل چشمه‌ای در روستای محمدآبادِ شهرستان بهشهر در استان مازندران است. در انتهای مسیر ماشین روی این روستا، چشمه‌ای به نام گت قارزم در پایین‌دست قرار دارد. آب این چشمه به داخل حوضی شگفت‌انگیز و سبزرنگ می‌ریزد و به شما فرصت خوبی برای آب‌تنی می‌دهد. البته فراموش نکنید که عمق این حوضچه در حدود ۲.۵ متر است و شما باید مهارت‌های لازم برای شنا کردن را داشته باشید.

همان‌طور که گفتیم گت قارزم از دره های ایران در ارتفاعات پایین قرار دارد، به همین خاطر مسیر پیاده‌رو آن شیب زیادی دارد. اگر با خود وسایل زیادی حمل می‌کنید، کاملاً احتیاط کنید زیرا شیب مسیر در انتهای آن به‌شدت زیاد می‌شود. گت قارزم به‌قدری ناشناخته است که تنها مردم محلی از وجود این جواهر زیبا در منطقه مطلع هستند.

آدرس: استان مازندران، شهرستان بهشهر، روستای محمدآباد

۱۸- دره خزینه

فهرست زیباترین دره های زیبای ایران با یکی از زیباترین و شگفت‌انگیزترین دره‌های استان لرستان، یعنی دره خزینه، به پایان می‌رسد. این دره در میانه‌های جاده پل‌دختر به سمت اندیمشک و در روستایی به نام خزینه قرار دارد.

از جاذبه‌های دره خزینه، از دره های ایران پل معلق آن است که در نوع خود در ایران و حتی خاورمیانه مرتفع‌ترین به شمار می‌آید. اگر روزی به این دره آمدید، حتماً از روی پل معلق آن به طول ۱۱۲ متر و ارتفاع ۸۵ متر عبور کنید. این ارتفاع معادل ایستادن بر فراز یک ساختمان ۲۹ طبقه است. این پل که بر روی رود سیمره قرار دارد، از ۴ طناب کابلی همراه با چوب‌های روسی ساخته شده است.

اگر جزو عاشقان کوهنوردی و صخره‌نوردی هستید، دره خزینه فرصت خوبی برای تجربه این ورزش‌های هیجان‌انگیز و تزریق آدرنالین به رگ‌هایتان است.

اگرچه لرستان آب‌وهوای سردی دارد، اما این دره در منطقه‌ی آفتاب‌گیر واقع شده و بهترین زمان برای دیدار از آن فصل بهار و پاییز است.

آدرس: لرستان، میانه جاده پل‌دختر به اندیمشک