حمام گله داری بندرعباس؛ گرمابه ای از دل تاریخ!

شهر بندرعباس، مرکز استان هرمزگان دارای اماکن گردشگری بسیاری است و حمام گله داری بندرعباس یکی از جاذبه‌های مشهور این شهر است. این جاذبه دیدنی به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین و ارزشمندترین آثار تاریخی استان هرمزگان شناخته می‌شود. حمام تاریخی و جذاب گله داری، با شماره ثبت ۲۰۰۳ در سال ۱۳۷۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 

حمام گله داری بندرعباس در محله قلعه‌شاهی این شهر بندری یعنی در جنوب شهر و بسیار نزدیک به ساحل خلیج فارس واقع شده است. بد نیست بدانید محله گله‌داری یکی از محله‌های قدیمی شهر بندرعباس است که بناهای تاریخی متعددی مانند مسجد گله‌داری و حمام‌ گله‌داری آنجا قرار دارند. این حمام در حال حاضر به عنوان موزه مردم‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

با راستین گشت میتوانید به راحتی به رزرو بلیط هواپیما خود به هر کجا که دوست دارید اقدام کنید

تاریخچه حمام گله داری بندرعباس

قدمت حمام گله داری بندرعباس به دوره قاجاریه برمی‌گردد، گویا مردم در قدیم از حمام گله‌داری بسیار استفاده می‌کردند و رونق بسیار زیادی داشته است. این حمام در دو نوبت مردانه و زنانه فعال بوده و در نوبت زنان فضای حمام به طور کامل فرق داشته؛ طوریکه زنان بندرعباس، از صبح تا بعدازظهر با تشریفات خاصی در این حمام حاضر می‌شدند.

با آمدن لوله‌کشی شهری، پس از دهه ۱۳۴۰ کم‌کم این حمام به یک مکان متروکه تبدیل‌ شد تا زمانی که سازمان میراث فرهنگی در اوایل دهه ۱۳۷۰ وارد عمل شد و حمام تاریخی بندرعباس را مورد مرمت و بازسازی قرار دادند و آن را در روزها و ساعات مشخصی به منظور بازدید عموم، باز کردند. از آنجایی که این حمام تاریخی بندرعباس، دارای مقدار رطوبت بسیار بالایی است؛ مصالحی مانند سنگ‌های گچی، اسفنجی، دریایی و ساروج محلی استفاده شده است. استفاده از این مصالح به این دلیل است که این سنگ‌ها دارای قابلیت جذب رطوبت بسیار بالایی هستند.

معماری حمام گله‌ داری بندرعباس

این مجموعه نیز به مانند دیگر حمام‌ها، دارای فضاهای گرمخانه، خزینه‌، بینه و سر بینه است. حمام تاریخی بندرعباس پنج گنبد بزرگ و کوچک دارد. هنگامی که می‌خواهید وارد حمام گله داری بندرعباس شوید، یک راهروی هشتی جذاب و چشم‌نواز پیش روی خود می‌بینید که دارای ابعاد کوچکی است و به منظور تنظیم میزان رطوبت و دما محیط داخلی حمام ساخته شده است. فضای بینه حمام نیز به صورت هشت گوش ساخته شده و در اطراف آن نیز چهار سکو یا صفه نشیمن و رختکن تعبیه شده است.

هنگامی که وارد حمام شوید، اولین چیزی که به چشم شما خواهد خورد، نشیمن‌گاه‌ها خواهد بود. تمامی حمام‌های ایرانی، از جمله حمام گله داری بندرعباس، دارای یک حوض قدیمی و زیبا در مرکز اصلی آن هستند. محدوده میاندر محلی به منظور ارتباط گرمخانه با بینه است و محیط داخلی آن عموما مرطوب و سرد است. قسمت سربینه نیز قسمتی از حمام تاریخی بندرعباس است که دارای دو سکوی نشیمن است که محلی برای شست و شو بوده و همیشه نیز در آن بخار است.

همچنین سربینه به خزینه نیز متصل می‌شود و فضایی گرم و خشک در آن حاکم است. وسط سالن بینه حوضچه هشت ضلعی کوچک قرار گرفته که فضای این قسمت سرد و خشک بوده، چون فضای ورودی در ارتباط مستقیمی با فضای خارجی است که این فضا نیز آب‌وهوایی سرد و مرطوب دارد.

خزینه نیز نامی بسیار آشنا و با اهمیت بالا در حمام‌هاست و محل گرم شدن آب مورد استفاده حمام است. در قسمت خزینه که معمولا فضای آن، گرم و خشک است تا آب مورد استفاده گرم شود. آبی هم که در خزینه حمام گله داری بندرعباس گرم می‌شود بوسیله کانال‌هایی که از جنس سنگ و ساروج ساخته شده‌اند، به دیگر قسمت‌های حمام منتقل و مورد استفاده افراد قرار می‌گیرد.

حمام گله داری بندرعباس و کاربردهای مختلفش

فضای گرم ‌کننده این حمام تاریخی بندرعباس، به منظور نگهداری گرما در عمق زمین تعبیه شده ‌است. روشنایی این حمام حالت خاص و منحصربه‌فرد خودش را دارد؛ هنگامی که به سقف حمام نگاه کنید، روزنه‌هایی به عنوان نورگیر و تهویه در وسط سقف حمام قرار دارند. در فصل‌های بهار و تابستان این روزنه‌ها را باز نگه می‌دارند تا دما و رطوبت حمام به بهترین شکل ممکن تنظیم شود. جالب این است که در گذشته حمام‌ها صرفا محلی برای استحمام نبودند؛ بلکه یکی از اماکن مهم در شهرها و روستاها به حساب می‌آمدند که بزرگان و صاحب‌نظران شهر در آنجا به بحث و گفتوگو می‌پرداختند؛ نوشیدن چای، کشیدن قلیان نیز از دیگر اعمال و کارهایی بود که در حمام‌های قدیمی انجام می‌گرفت. مردم پس از شستشوی بدن که از قسمت گرمخانه خارج می‌شدند، در قسمت بینه می‌نشستند و به گفتگو می‌پرداختند و لحظات ماندگار و خوشی را برای یکدیگر به یادگار می‌گذاشتند.

مجسمه‌هایی نیز در آن، بعد از تبدیل این حمام به موزه نصب شدند، تا به فضای حمام رونقی بیش از پیش ببخشند.

سخن پایانی

حمام گله داری بندرعباس، می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های پیش روی شما برای سپری کردن اوقات خوش با خانواده و دوستانتان باشد. اگر به دنبال یک تجربه هیجان‌انگیز هستید که هم به جنبه‌های گردشگری، فرهنگی و هم تاریخی بپردازد، حتما سری به این حمام تاریخی بندرعباس بزنید.