خانه فروغ الملک شیراز؛ به تماشای موزه هنر مشکین‌ فام برویم!

شهر زیبای شیراز مقصد محبوب گردشگران ایرانی است و در لابلای پس‌کوچه‌های قدیمی‌اش از جاذبه‌های تماشایی زیادی میزبانی می‌کند. در میان دیدنی‌های گسترده و هیجان‌انگیز این شهر، عمارت فروغ الملک شیراز فرصتی است که نباید از دست داد؛ در این خانه جهانی از رنگ و نور و زیبایی انتظارمان را می‌کشند و صاحب‌خانه بیتاب پذیرایی از مهمانان جدید است.

تور شیراز با راستین گشت خوبه! 

در این گزارش همراه ما باشید تا از خانه فروغ الملک شیراز بیشتر بگوییم:

معرفی 

خانه فروغ‌ الملک شیراز ، تاریخی طولانی دارد و قدمت آن به آخرین نفس‌های قاجاریه و تاج‌گذاری پهلوی اول برمی‌گردد. این مکان تاریخی و بسیار دل‌انگیز، از دیدنی‌ترین جاذبه‌های شیراز به حساب می‌آید و علاقه‌مندان هنر و معماری دلباخته‌ی تماشای هستند.

آن‌طور که پیداست، این خانه از ابتدا به‌منظور سکونت ساخته شده و با گذشت سالیان طولانی چند مرتبه تغییر کاربری داده‌است. حالا هم این بنای قدیمی و زیبا از موزه هنر مشکین فام میزبانی می‌کند و اتاق‌های آن را به مکان نمایش آثار هنری سه نسل از خانواده‌ی مشکین فام تبدیل کرده‌‌اند؛ البته از قلم نیاندازیم که آثار هنرمندان دیگری از خطه‌ی فارس هم اینجا حضور دارند که توسط مجموعه‌داران یا صاحبین اثر تحویل موزه شده‌اند.

خانه فروغ الملک شیراز کجاست؟

نشانی: شیراز | محله سنگ سیاه | پشت بقعه امامزاده بی‌بی دختران

خانه فروغ الملک شیراز یا موزه هنر مشکین فام، در خیابان لطفعلی‌‌خان زند واقع شده که از مشهورترین خیابان‌های شیراز است. از همین‌رو هر روزه اتوبوس‌های زیادی از این خیابان عبور می‌کنند. علاوه‌بر این تقریباً از تمام شیراز می‌توانید به مقصد خیابان لطفعلی‌خان زند تاکسی بگیرید. این خیابان طولانی از شرق به بلوار مدرس می‌رسد و از غرب تا خیابان انقلاب امتداد دارد. بنابراین اگر از اتومبیل شخصی استفاده کنید، به سادگی قادرید به یکی از این خیابان‌ها برسید و به خیابان لطفعی‌خان زند بروید. درضمن نگران عبور و مرور ماشین‌ها نباشید، این خیابان دوطرفه است و مشکلی از این بابت نخواهید داشت. پشت بازار کویتی‌ها هم یک پارکینگ عمومی هست که توصیه می‌کنیم همانجا پارک کنید. سرآخر اگر از مترو استفاده می‌کنید، ایستگاه زندیه در فاصله اندکی از خانه قرار دارد.

تاریخچه 

سال 1310 خورشیدی فروغ الملک قوامی -داماد قوام بزرگ-  تصمیم گرفت تا این خانه را در زمینی به مساحت ۱۰۲۰ متر مربع بنا کند. این زمین هنوز هم در محله‌ی سنگ سیاه و در مجاورت بقعه بی‌بی دختران قرار دارد. 17سال بعد، مِلْکِ زیبای فروغ الملک قوامی در اختیار آموزش و پرورش قرار داده‌شد و با نام دبستان فروغ الملک به حیات خود ادامه داد.

در سال‌های پایانی دهه‌ی هفتاد، خانه فروغ الملک شیراز در میان آثار ملی کشور ثبت شد و پس از گذشت چند سال با مسوولیت سازمان عمران و بهسازی شهری تحت مرمت قرار گرفت. پروژه مرمت بنا وسعت زیادی داشت و در طی آن کاشی‌کاری حوض‌ها، سقف‌های خانه، آجرکاری‌ دیوارها و در و پنجره‌های چوبی تعویض شدند. 

این خانه‌ی زیبا در آخرین ماجراجویی خود تا امروز، در سال ۱۳۸۱ به حسن مشکین‌ فام سپرده‌شد تا به موزه هنر معاصر فارس تبدیل شود. درحال حاضر این مکان تاریخی را به نام موزه هنر مشکین فام می‌شناسند.

معماری 

همان‌طور که اشاره کردیم، خانه‌ی اعیانی فروغ الملک برای سکونت ساخته شده و به‌همین دلیل هم بخش‌هایی مانند حمام، آشپزخانه،‌ اصطبل، پاسدارخانه، و دو منزل مسکونی در آن پیشبینی شده‌است. 

این بنای 3طبقه شامل یک زیرزمین و طبقات همکف و اول است؛ همچنین بیرونی و اندرونی با حیاط‌های مستقل، شاه‌نشین، حوضخانه، حمام، آشپزخانه و… را در بر می‌گیرد.

در بخش‌های شمالی و جنوبی خانه، دو اتاق پنج‌دری ساخته شده و در سمت شمال‌ غربی سالن، یک شاه‌نشین با پنجره‌هایی گره‌کاری وجود دارد. شاه‌نشین خانه از طریق یک حوضخانه‌ی هشت ضلعی به اندرونی می‌رسد. 

تزیینات خانه فروغ الملک شیراز بسیار تماشایی از آب درآمده است. این مکان تزئینات زیبای آجری دارد و به دقت و ظرافت آن را کاشی‌کاری کرده‌اند. همچنین نقاشی‌های دیواری و نقوش روی سقف و سنگ‌ها با تکنیک حجاری انجام شده است.

 نقاشی سقف‌ها هنر دوران زندیه را به ذهن متبادر می‌کند. فضاسازی داخلی خانه شبیه اعیان‌نشین‌های قدیمی انجام شده و در زیبایی کم نظیر است. آن دوران خانه‌های اشراف را با پنجره‌هایی مشبک می‌ساختند و برای حیاط‌های اندرونی و بیرونی اهمیت زیادی قائل بودند. 

موزه هنر مشکین‌ فام

آثار به نمایش درآمده در موزه هنر مشکین‌ فام، به دو بخش اصلی تقسیم می‌شوند. بخش اول شامل آثار هنری زیبایی است که در مدت زمانی طولانی به همت آقای حسن مشکین‌ فام جمع‌آوری شده‌ و بخشی از آنها درواقع آفرینش‌های هنری همین خانواده هستند. بخش دوم به آثار هنرمندان استان فارس اختصاص دارد که به موزه هدیه شده‌اند . 

آثار فوق‌الذکر را با توجه به نوع، تکنیک‌های به‌کار رفته و دوره‌‌ی تاریخی خلق آنها نمایش داده و در قالب بخش‌های «حجاری و نقوش برجسته»، «خوشنویسی»، «نقاشی»، «عکاسی»، «هنرهای تجسمی» و… مرتب کرده‌اند.

نگاهی به آثار حجارى و نقش برجسته

در این قسمت از خانه فروغ الملک شیراز ، کارهاى هنری استاد «حاج حبیب مشکین فام» بر روى سنگ‌ نمایش داده شده‌است. این آثار هنری زیبا، نقش‌برجسته هایی از گل، حیوانات، متون اسلامى و آیات قرآن کریم را شامل می‌شوند که با تکنیک‌هایی «گود» و «برجسته» خلق شده‌اند.

آثار خوشنویسى در خانه فروغ الملک شیراز

بخش خوشنویسی موزه از سه قسمت متفاوت تشکیل شده که آثاری از «استاد حبیب مشکین فام»، « آثار خوشنویسى محفل هنرى حاج حبیب مشکین فام » و آثار خوشنویسان نامدار استان فارس و کشور را به نمایش گذاشته‌است.

نمایشگاه نقاشی

بازدیدکنندگان بسیاری معتقدند که جذاب‌ترین قسمت موزه هنر مشکین‌ فام، نمایشگاه آثار گرانبها و متنوع نقاشی هنرمندان استان فارس است. در این بخش می‌توانید با هنر 3 نسل از هنرمندان استان آشنا شوید و نقاشی‌های زیبای آنها را تماشا کنید. همچنین آثار تجسمی، حجم‌ها و مجسمه‌هاى «هدایت‌الله یوسفى» هم در این بخش قابل دسترسی‌ است.

ساعات بازدید 

شما همواره می‌توانید از خانه فروغ الملک شیراز بازدید کنید. این مکان دیدنی و منحصر به فرد صبح‌ها از ساعت 8 باز می‌شود و تا 7 عصر پذیرای بازدیدکنندگان مشتاق است.

 توجه داشته باشید که این مجموعه در شش ماه اول سال از ۱۲ تا 4عصر و در شش ماه دوم سال از ۱۲ تا 3عصر تعطیل است. 

شما باید برای تماشای خانه فروغ الملک شیراز بلیت تهیه کنید.

خانه فروغ‌ الملک شیراز در یک نگاه

نشانی: شیراز | بلوار آیت الله دستغیب | محله سنگ سیاه | پشت امامزاده بی ‌بی دختران

زمان بازدید: ۸ صبح تا 7 غروب

خانه فروغ الملک شیراز

چکیده: خانه فروغ الملک شیراز یا همان موزه هنر مشکین ‌فام، از جاذبه‌های تماشایی شیراز است و توسط خانواده مشکین ‌فام مدیریت می‌شود. ۳۰ خرداد ۱۳۷۷ این بنای تاریخی با شماره ثبت ۲۰۴۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌است.

وجه تسمیه: از نام سازنده بنا وام گرفته شده است.

عمر: اواخر قاجار و اوایل پهلوی اول

مرمت: 1381

سازنده اصلی: فروغ الملک قوامی

معماری: قجری

جاذبه‌های گردشگری اطراف: حمام و ارگ کریم خان، بازار شیراز، سرای مشیر، امامزاده بی‌بی دختران و…

کلام آخر

خانه فروغ‌ الملک شیراز یا به قول امروزی‌ها موزه هنر مشکین‌فام، خانه‌ای تاریخی‌ست که در قلب یکی از محله‌های قدیمی شیراز قرار دارد. این مکان زیبا آنچنان چشمگیر است که هنگام بازدید از آن زمان را فراموش می‌کنید و خود را در میان قاجاریان می‌یابید. پیشنهاد می‌کنیم هنگام بازدید از شیراز، خانه فروغ‌الملک را فراموش نکنید.