راستین گشت | مجله و پایگاه گردشگری
اهرام مصر که تنها جاذبه به‌جا مانده از عجایب هفتگانه جهان است را می‌توان به‌عنوان ارزشمندترین اثر باستانی جهانی معرفی کرد. مصر یا جمهوری عربی مصر کشوری است تاریخی در شمال آفریقا که معمولا با اهرام سه‌گانه خود، رود نیل، داستان‌های اساطیری، کلئوپاترا، کودتا، انقلاب، ترور، محمد البرادعی، دانشگاه الازهر، جنگ شش روزه و البته، بهار عربی شناخته می‌شود. در این نوشته اما تمرکز ما تنها روی اهرام مصر است و بررسی می‌کنیم که چگونه شاهان و شهبانوهای باستانی این دیار در سازه‌های عظیم و مرموز آرام گرفته‌اند. داستان اهرام مصر همیشه محبوبیت زیادی بین ماجراجویان و علاقمندان به موضوعات معمایی دارد در ادامه با ما همراه باشید تا در این سازه‌های باستانی باشکوه قدم بزنیم.
قصه اهرام مصر در یک نگاه
قصه اهرام مصر به زمانی باز می‌گردد که برخلاف امروز، کشوری ثروتمند، پیش‌رو و قابل احترام در سراسر دنیا بود. برای اینکه بهتر با داستان اهرام مصر و شرایط زمانی آشنا شوید باید اشاره کنیم که در حال صحبت از بازه تاریخی مصر باستان تا انتهای قرن چهار پس از میلاد مسیح هستیم.
در آن زمان‌ها پادشاه یا امپراتور مقامی والا، چیزی بین انسان و خدا داشت و به همین خاطر نیاز بود تا شاهانه و خارق‌العاده از دنیا برود. در نتیجه، دور از تصور نیست که مقبره آن حکم‌رانان از دوران باستان تا به امروز باعث شگفتی آدمیان شود و هر اهل دلی را برای تماشا به شاخ آفریقا بکشاند.
نکته جالب درباره داستان هرم مصر این است که امپراتور را با دارایی و نیازهای ابتدایی زندگی دفن می‌کرده‌اند و به همین خاطر در صورت کنکاش در آن‌ها، می‌توان چند و چون زندگی سلاطین خداگونه باستان و حقایق اهرام مصر را شناخت. دلیل این باور جالب مصریان بوده که عقیده داشتند پس از مرگ، بخشی از روح در جسم باقیمانده و الباقی به دنیای مردگان منتقل می‌شود. از این رو نیاز است تا بدن امپراتور محافظت شود و غذا، لباس، جواهر، ظرف و غیره را در دسترس داشته باشد.
چه کسی اهرام مصر را ساخته است؟
اگرچه در نوشته‌های کودکی یا پست‌های تلگرامی اینگونه نمایش داده شده که این اهرام توسط بردگان و در شرایط غیرانسانی برپا شده‌اند، اما مطالعات اخیر باستان‌شناسی درباره حقایق اهرام مصر نشان می‌دهد که اینگونه نبوده و برپایی این سازه‌های عظیم معمار و کارگر و نیروی کاری معادل شرایط امروزی داشته است.
برای تخمین حجم کار نیز بهتر است هرم بزرگ جیزه یا خوفو (Khufu’s Horizon) را در نظر بگیرید. برای برپایی این سازه عظیم که قدیمی‌ترین و بزرگترین هرم مصر به شمار می‌آید، چیزی بین بیست تا صد هزار کارگر، به مدت بیست سال، بیش از دو میلیون قطعه سنگ به وزن تقریبی دو تن را حرکت دادهاند و روی هم چیده‌اند.
قدمت اهرام مصر
اهرام مصر که یکی از عجایب هفتگانه جهان است، به‌دلیل مهندسی دقیق و زمان‌بر برای ساخت آن‌ها، از سازه‌های باارزش باستانی شناخته می‌شوند. ساخت هرم بزرگ اولی (سپتخورخا) حدوداً در سال ۲۶۸۰ قبل از میلاد آغاز شد و تا حدود ۲۰ سال به طول انجامید. سپتخورخا پادشاه سوم دودمان سوم است و این هرم که با نام هرم گیزه یا جیزه شناخته می‌شود، معروف‌ترین اثر در زمان حیات اوست. ساخت اهرام مصر حدود ۲۰ سال طول کشید و مراحل پایانی ساخت آن در دوران حکومت پسرش، خافره (Khafre)، پایان یافت.
اهرام مصر چگونه ساخته شد؟
حدود ۱۳۸ هرم تا سال ۲۰۱۰ در مصر کشف شده است که بعضی از آن‌ها متعلق به ملکه‌ها و شاهزاده‌هاست. درباره نوع سازه‌ها و مصالح‌به‌کار رفته در اهرام مصر بین باستان‌شناسان اتفاق نظر وجود دارد و همه باور دارند که مصریان ترکیبی از خاک رس، گل بدست آمده از بستر رود نیل، سنگ آهک و آب را در قالب‌های بزرگ ترکیب کرده و آن‌ها با دمایی بالا حرارت می‌دادند.
قبلا این تفکر درباره حقایق اهرام مصر وجود داشت که برای ساخت اهرام مصر از برده‌ها استفاده می‌شده ولی حالا کشف کرده‌اند که گروهی از کعماران، صنعتگران و کارگران و نیروهای متخصص برای ساخت این اهرام همکاری داشتند و در گروه‌های مختلف برای ساخت این اهرام مشارکت می‌کردند.
معروف‌ترین هرم مصر کدام است؟
هرم بزرگ جیزه مشهورترین، اولین و قدیمی‌ترین هرم مصر است. جالب است بدانید که تا امروز در سراسر مصر بالغ بر صد هرم کشف شده اما اکثر گردشگران تنها عازم کرانه غربی نیل می‌شوند تا سه‌گانه‌ای به محوریت هرم جیزه را مشاهده کنند.
در نظر داشته باشید که این هرم تنها عضو باقیمانده از هفت شگفتی معروف تاریخ بشر است و اگر تا به امروز برنامه‌ای برای دیدنش نداشته‌اید، امسال وقت تجدید در برنامه‌های سفر و جست‌وجو درباره حقایق اهرام مصر است. درباره سایر اهرام، ارتفاع، تاریخ ساخت و قصه‌های عجیب و غریب هر کدام، راهنمای تور مصر توضیحات لازم را زیر آفتاب داغ قاهره ارائه خواهد داد و ما در اینجا حوصله شما را با اعداد و ارقام سر نمی‌بریم.
چه شد که مصریان دیگر هرم نساختند؟
هر طلوع شادی، غروبی دلگیر را در پی دارد و این امر برای اهرام مصر هم‌زمان با افول قدرت فرمانروایان روی داد. به طور دقیق، آخرین هرم بزرگ در مصر معلق به دومین پادشاه از ششمین سلسله پادشاهی است که برای بیش از نود سال حکومت کرد و با مرگ او، تقریبا هرم بزرگی در مصر ساخته نشد. امروزه نیز به دلیل اکتشافات و در پاره‌ای اوقات فعالیت‌های غیر اصولی، دیگر گنجینه‌ای درون اهرام وجود ندارد و تنها امکان بازدید نمای بیرونی آن‌ها ممکن است.
داخل اهرام مصر
اهرام مصر، عجایبی از دنیای باستانی هستند که هنوز هم برای ما راز و رمزهای زیادی دارند. این سازه‌های باستانی در دوران فرعون‌های مصر ساخته شده‌اند و به‌عنوان آرامگاه‌های این فرمانروایان شناخته می‌شوند. اهرام به‌دلیل بزرگی و شکوه خود و همچنین تاریخچه‌ای که پشت ساخت آن‌هاست، همیشه توجه بسیاری را به خود جلب کرده‌اند.
ورودی اهرام مصر
ورودی اهرام مصر با استفاده از سنگ‌های بزرگ ساخته شده است و نشان از توانمندی و هنر معماران باستانی مصر دارد. ورودی هرم خوفو ۱۷ متر از سطح زمین فاصله دارد و به اتاق‌های اصلی این هرم می‌رسد. ورودی بعضی از اهرام با نقاشی‌ها و نقش‌ونگار مختلفی تزیین شده است.
فضای داخلی اهرام مصر
فضای داخلی اهرام مصر به عنوان آرامگاه‌های فرمانروایان مصر در نظر گرفته شده است. فضای داخلی هرم خوفو فضایی خاص و البته کمی دلهره‌آور دارد. اتاق و آرامگاه پادشاهی کاملا از گرانیت قرمز ساخته شده است و نسبت به اتاق ملکه، مجلل‌تر است. در زیرزمین این هرم یک اتاق نیمه‌کاره وجود دارد که با چند دریچه برای عوض شدن هوا به اتاق بالایی راه دارد.
درون اهرام مصر فضایی وجود دارد که برای برگزاری مراسم قدیمی و محافل مذهبی در نظر گرفته شده است. این فضای کوچک نقاشی‌هایی نمادین از زندگی باستانی مصر را نشان می‌دهند.
فضای داخلی هرم خفرع ساده‌تر است و نقش‌ونگار کمتری دارد. هرم منکائور با اینکه کوچکتر است از دو هرم دیگر مجلل‌تر بوده و نقاشی‌ها و تزیینات بیشتری دارد.
اتاق‌های اهرام مصر
درون اهرام، اتاق‌هایی وجود دارد که به‌عنوان محل قرارگیری گنجینه‌ها و اشیاء گرانبهای فرمانروایان مثل جواهرات، مجسمه‌ها و سایر اشیاء استفاده می‌شده است. این اتاق‌ها به‌صورت پیچیده و با استفاده از ساختار سنگی بزرگ ساخته شده‌اند. در هرم خوفو علاوه‌بر اتاق پادشاه، پنج اتاق در بخش بالایی هرم قرار دارد. تابوت پادشاه دقیقا در مرکز هرم قرار گرفته و همه دریچه‌های اتاق با سنگ‌های آهکی پر شده است.
هرم خفرع دو راه‌رو، یک اتاق کوچک و یک اتاق خاکسپاری نسبتا بزرگ دارد و منکائور معماری خاصی برای اتاق خاکسپاری دارد و کوزه‌های در اندازههای مختلف برای نگهداری اعضای داخلی بدن پادشاهان و جعبه‌ها و مخازنی برای نگهداری تاج آن‌ها در اتاق خاکسپاری منکائور قرار داده شده است.
آرامگاه‌های اهرام مصر
آرامگاه‌های داخل اهرام مصر به‌عنوان محل قرارگیری جسد فرمانروایان و نیز گنجینه‌ها و کمالات آن‌ها شناخته می‌شوند. این آرامگاه‌ها به عنوان نماد قدرت و شکوه فرمانروایان مصر در باستان شناخته می‌شوند. همچنین، آرامگاه‌های داخل اهرام که به‌عنوان محل قرارگیری مومیایی‌ها و تابوت‌های مردگان استفاده می‌شد، امروزه برای بازدید کنندگان تبدیل به موزه تبدیل شده است.
گودال‌های اهرام مصر
در اهرام مصری تعداد مختلفی گودال در اندازههای متفاوت وجود دارد که محل قرارگیری آن‌ها نسبت به تابوت پاذشاه در هر هرم با دیگری تفاوت دارد. هرم خوفو هفت گودال دارد که این گودال‌ها که آجری هستند و در بخش شرقی هرم خوفو قرار گرفته‌اند. گودال‌ها شکل قایق دارند و شکلی نمادین برای انتقال فرعون‌ها و پاردشاهان به دنیای بعد از مرگ هستند.
تعداد اهرام مصر، ارتفاع اهرام مصر و ویژگی آن‌ها
اهرام مصر، سازه‌های باستانی بزرگ و مهمی هستند که برای هزاران سال مایه ابهام باستان‌شناسان و بازدیدکنندگان بوده‌اند. اهرام مصر به طور کلی شامل ۱۰ هرم اصلی است که در زمان‌های گذشته برای دفن پادشاهان و امپراطوران مصری ساخته شده‌اند. اما سه هرم اصلی و بزرگ که به اسم اهرام ثلاثه مصر شناخته می‌شود، معروف‌ترین هرم‌های مصر هستند.
اهرام بزرگ اصلی به ترتیب شامل اهرام خوفو، اهرام خفرع و اهرام منکائر است. اهرام خوفو که معروف به هرم بزرگ یا هرم خوفو است، بزرگترین اهرام مصر و بزرگترین هرم است. این اهرام در گیزه واقع شده و ارتفاع آن در اوایل ساخت به حدود ۱۴۶ متر بوده است. هرم خفرع دومین هرم از نظر اندازه و ارتفاع است وارتفاع این هرم حدود ۱۳۶ متر ثبت شده است. هرم منکائور که به‌عنوان هرم خان شناخته می‌شود، کوچکترین هرم از اهرام ثلاثه بوده و ارتفاع آن حدود ۶۱ متر است.
موقعیت جغرافیایی اهرام ثلاثه بسیار ویژه است. این اهرام در شمال مصر و در نزدیکی شهرهای القاهره و گیزه قرار دارند.
اهرامی مصر به‌علت وزن کمربند چهارگوشی که ساختار آن‌ها را احاطه می‌کند و روش‌های ساختمانی پیچیده‌شان بسیار ویژه بوده و خیلی از ویژگی‌های آن هنوز در حال بررسی است. به طور مثال، هنوز چگونگی حمل‌ونقل سنگ‌های آن‌ها و یا روش‌های ساختمانی دقیق برای روی هم قراردادنشان مواردی از تبحر باستانی است که هنوز مورد بحث و تحقیق است.
گنج‌های داخل اهرام مصر
یکی از مهمترین گنجینه‌هایی که از داخل اهرام مصر کشف شده، گنجینه توت‌آنخ‌آمون است. در سال ۱۹۲۲، هوارد کارتر و تیمش در حین حفاری در وادی پادشاهان، محل دفن توت‌آنخ‌آمون را کشف کردند. این گنجینه شامل یک ماسک طلای زیبا با جزئیات منحصربه‌فرد، آثار هنری، جواهرات، ابزار آشپزخانه و اشیاء روزمره فرعون بود.
علاوه بر گنجینه توت‌آنخ‌آمون، در دوران باستانی نیز گنجینه‌های دیگری در اهرام مصر کشف شده‌اند. برخی از این گنجینه‌ها شامل طلا، جواهرات، منابع نقش برجسته و… بوده است. متاسفانه گنجینه‌های داخل اهرام مصر به طور مکرر توسط دزدان و تخریب‌گران مورد حمله قرار گرفته است. به همین دلیل، بسیاری از گنجینه‌های باستانی از بین رفته و یا به سایر موزه‌ها منتقل شده‌اند.
اهرام مصر در قرآن
یکی از تحقیقاتی که درباره اهرام مصر انجام شده است، نوع سنگ های به‌کار گرفته شده در این سازه‌هاست. این سنگ‌ها ترکیبی از سنگ آهک و خاک رس و آب است که با هم ترکیب شده و در قالب های بزرگ ریخته شده و بعد آن‌ها را در دمای بالا حرارت دادهاند. خداوند در آیه ۳۸ از سوره قصص فرموده است:
وَقَالَ فِرْعَوْنُ یَا أَیُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَکُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَیْرِی فَأَوْقِدْ لِی یَا هَامَانُ عَلَى الطِّینِ فَاجْعَلْ لِی صَرْحًا لَعَلِّی أَطَّلِعُ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّی لَأَظُنُّهُ مِنَ الْکَاذِبِینَ.
فرعون گفت: اى گروه اشراف! من خدایى جز خودم براى شما سراغ ندارم. امّا براى تحقیق بیشتر، اى هامان، برایم آتشى بر گل بیفروزو آجرهاى محکم بساز و براى من برج بلندى ترتیب ده تا از خداى موسى خبر گیرم؛ هر چند من گمان مى کنم او از دروغگویان است.
چرا بالا رفتن از اهرام مصر ممنوع است؟
نکته جالب درباره اهرام مصر این است که بالارفتن از این اهرام یکی از کارهای غیرقانونی در این کشور است که مجازات سنگینی هم به‌دنبال دارد. دلیل این قانون را حفاظت از این میراث باستانی و همچنین حفظ امنیت بازدیدکنندگان دانست. اهرام مصر یکی از قدیمی‌ترین و حساس‌ترین سازه‌های تاریخی جهان است و به‌خاطر زمانی که ساخته شده‌اند، بسیار حساس و آسیب‌پذیرند. همچنین، ترکیب سنگ‌های سنگین و ریزشی باعث می‌شود که بالارفتن از اهرام مصر خطرناک باشد.
بالا رفتن از اهرام مصر ممکن است به ساختارهای باستانی آسیب برساند. وزن افراد و فشاری که بر روی ساختمان وارد می‌شود، می‌تواند باعث آسیب دیدگی و خرابی در ساختارهای سنگی اهرام مصر شود.
مجازات بالارفتن از اهرام مصر
بالا رفتن از اهرام‌های مصر بدون مجوز رسمی یک عمل غیرقانونی است و می‌تواند منجر به مشکلات قانونی جدی شود. در حال حاضر، مجازات بالارفتن از اهرام مصر شامل اخراج از محل، پرداخت جریمه مالی، بازداشت از یک تا هفت روز و حتی ممکن است به توقیف پاسپورت منجر شود. در صورتی که کسی به طور مکرر و متوالی از این قاعده سرپیچی کند، ممکن است مجازات شدیدتری نیز اعمال شود.
شگفتی‌های اهرام مصر
۱. یک از حقایق درباره اهرام مصر این است که همه اهرام به یک اندازه و به شکل ثابت معماری نشده‌اند. بلکه اکتشافات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که نسخه‌های ابتدایی ظاهری مکعبی شکل داشته‌اند و به مرور معماران و دست‌اندرکاران به شمایل امروزی متمایل شده‌اند.
۲. یکی از دانستنی های اهرام مصر این است که بیشتر اهرام در کرانه غربی نیل بنا شده‌اند. دلیل این امر به باور باستانیان، نزدیک کردن هرچه بیشتر روح و جسم پادشاه به آفتاب و کمک به او برای پرواز به دنیای مردگان بوده است.
۳. هنوز به طور دقیق کسی نمی‌داند که مکانیزم بالابردن و چیدمان قطعات چند هزار کیلویی سنگ به چه شکل بوده و چگونه نیروی بازوی انسان توسط اهرم می‌توانسته سنگ‌هایی به آن عظمت را به سادگی مدیریت کند.
۴. برای مدیریت جهت صحیح ساخت و ساز (در آن زمان دوربین ترازیابی وجود نداشته است) از علم ستاره شناسی استفاده می‌شده است. اگر به چگونگی این امر علاقه دارید، نوشته‌های محقق انگلیسی، کیت اسپنس (Kate Spence) را مطالعه کنید.
۵. همان طور که پیش از این در متن اشاره شد، در ساخت این اهرام برده‌ای در کار نبوده است و نیروی کار به طور معمول به کار گرفته می‌شده است.
۶. هرم بزرگ می‌تواند زمان را به شما بگوید. این کار از طریق زاویه قرارگیری آفتاب روی اضلاع هرم و شکل‌گیری سایه مقدور می‌شود و از این طریق، مصریان باستان تاریخ تابستان و زمستان را تشخیص می‌داده‌اند. این موضوع یکی از حقایق درباره اهرام مصر است که کمتر کسی از آن خبر دارد.
۷. هنوز که هنوز است، مصرشناسی و مطالعه روی چگونگی ساخت این اهرام یک شاخه پویا و داغ در علم باستان شناسی است. دلیل اصلی این امر، مرموز بودن تاریخ مصر، عجیب بودن معماری اهرام و بسیاری دیگر است که خود به هنگام بازدید درخواهید یافت.
سخن پایانی و کلام آخر
در این نوشته کمی از حقایق درباره اهرام مصر گفتیم. مانند تمامی نوشته‌های این چنین، نیازی به تاکید نیست که جنبه‌های فراوانی از این جاذبه ناگفته باقیمانده است. پس با ما در ارتباط باشید و نواقص مطلب را یادآوری کنید. همچنین، اگر تجربه‌ای از بازدید دارید با خوانندگان راستین گشت درمیان بگذارید تا مسافر بعدی تجربه شما را نیز توشه راه کند و با اندوخته‌ای قابل اتکا بازگردد. در آخر اینکه، امیدواریم از سطرهای بالا لذت برده باشید.
منبع: علی بابا
