آرامگاه بوذرجمهر قائنی؛ نگین پایتخت زعفران

آرامگاه بوذرجمهر قائنی یا بزرگمهر قائنی در بام شهر قائن قرار گرفته و بسیار دیدنی است. شاید خراسان جنوبی مشهورترین گزینه برای گردشگری نباشد، اما برای آنهایی که جاذبه‌های تاریخی را دوست دارند، این استان و خصوصا شهر قائن پر از شگفتی است. برای همین امروز در مجله مجله گردشگری علی‌بابا می‌خواهیم در مورد یک جاذبه تاریخی زیبا به اسم مقبره بوذرجمهر قائنی صحبت کنیم.

آرامگاه بوذرجمهر قائنی کجاست؟

این مقبره در استان خراسان جنوبی، شهر قائن و دامنه کوه ابوذر قرار گرفته است. فاصله آن با شهر بیرجند حدود ۱۰۷ کیلومتر و تا طبس ۳۳۲ کیلومتر است. با توجه به محدودیت‌های موجود در خطوط ریلی و هوایی در استان خراسان جنوبی، یا باید با هواپیما و قطار خود را به نزدیک‌ترین شهر (برای مثال ایستگاه راه آهن خواف و تربت حیدریه یا فرودگاه بیرجند) برسانید و از آن جا با اتوبوس و یا تاکسی به سمت شهر قائن بروید؛ یا از اتوبوس‌های این مسیر و یا خودروی شخصی استفاده کنید.

لوکیشن مقبره بزرگمهر قائنی روی گوگل مپ

با فضا و تاریخ آرامگاه بوذرجمهر قائنی آشنا شویم

این بنا در قرن ششم و هفتم هجری قمری به یاد این عارف نامی ساخته شده است و معماری آن که نمای دل‌نشینی هم دارد، به شکل چلیپایی است.

بقعه بوذرجمهر دارای چهار ایوان است و گنبد زیبایی هم روی آن دیده می­شود که ظاهر آن را خاص‌تر کرده است. علاوه بر ظاهر بیرونی که به خودی خود جلب توجه می‌کند، تزیینات داخلی هم هنرمندانه هستند و به صورت گچ‌بری کار شده‌اند. از طرفی، طاق‌نماهای جناغی از جنبه‌های زیبای پیشانی ایوان‌هاست.

اما طاق جناغی چیست؟ طاق جناغی از تقاطع دو بیضی به صورت ایستاده و یا خوابیده ایجاد می‌شود و انواع مختلفی دارد. طاق ایوان‌ها نیز به صورت کلیل است ولی جرز اصلی طاق‌ها، نیمه‌بیضی باز است و به دلیل پوشش کاذبی که استفاده شده، به شکل کلیل درآمده است. کلیل هم در واقع یک قوس تزیینی است که کشش وزن زیادی ندارد و به اصطلاح معماری ناباربر است.

علاوه بر این‌ها، یک سری تزیینات گچ‌کاری و مقرنس‌ هم در زیر گنبد این مقبره به چشم می‌خورد که بسیار جالب توجه است. این مقبره به طور کلی با سنگ، گچ و آجر و در سه طبقه ساخته شده است. مقبره بوذرجمهر قائنی به شماره ۲۷۵۹ به ثبت فهرست آثار ملی ایران رسیده است.

آرامگاه بوذرجمهر قائنی در شب

این مقبره نه تنها در طول روز بسیار زیباست، بلکه در شب هم زیبایی خاص خودش را دارد و تنها مشکل این است که معمولا در تاریکی شب نمی‌توانید از بخش‌های داخلی به خوبی بازدید کنید. اما بازدید شبانه به هر حال سرگرم‌کننده است، به خصوص اینکه می‌توانید در کنار بازدید از این جاذبه تاریخی، شهر قائن را از روی بلندی کوه تماشا کنید و از سکوت آن لذت ببرید.

دیدن چراغ‌های روشن خانه‌ها و خیابان‌ها، حس‌وحال جالبی دارد و بسیار دیدنی است. اگرچه در طول روز هم می‌توانید شاهد دشت‌های اطراف و محیط زیبای کوهستان ابوذر باشید. مردم زیادی در ساعات مختلف روز برای پیک‌نیک یا گشت‌وگذار در مقبره بوذرجمهر و یا اطراف آن به منطقه گردشگری بوذرجمهر می‌آیند که وسعت آن حدود ۵۰۹ هکتار است.

به علاوه، شما می‌توانید از طریق راه‌پله وارد ایوان‌های مقبره بوذرجمهر شوید و از هر یک از این فضاها لذت ببرید. در داخل محوطه بنا هم درخت بنه زیبایی رخ‌نمایی می‌کند که گفته می‌شود حدود ۷۰۰ سال سن دارد. در نزدیکی آن هم باغ بادامی قرار دارد که دور آن را با سنگ‌چین از زمین‌های اطراف جدا کرده‌اند. ارتفاعات ابوذر در قسمت شرقی این منطقه و قلعه کوه در قسمت جنوبی آن قرار گرفته‌اند.

اینجا، جایی ا‌ست که هم مناسب قدم زدن است و هم تصویر بی‌نظیری از شهر دارد. به خصوص اگر کسی بخواهد ساعتی از دغدغه‌های روزمره زندگی شهری دور باشد، این منطقه گردشگری و مقبره بوذرجمهر جای بسیار مناسبی برای عوض شدن حال‌وهوا، آرامش پیدا کردن و تفکر است. مردم محلی معتقد هستند که اگر ساعتی را در این مقبره بگذرانی از اضطراب و نگرانی‌هایت کم خواهد شد. اگر کمی با خودرو خود از محوطه اصلی دور شوید، شانس دیدن موجودات جالبی چون مار و روباه را هم خواهید داشت که برای دوست‌داران حیات‌وحش می‌تواند جذاب باشد.

بوذرجمهر قائنی که بود؟

نام کامل این عارف قسیم بن ابراهیم بن منصور و معروف به بوذرجمهر یا بزرگمهر قائنی است. این لقب هم خود گویای معرفت بالای این شخصیت تاریخی است. بوذرجمهر سیاست‌مدار، عارف، شاعر و ادیب اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم بوده و سال‌ها در دربار سلطان مسعود غزنوی زندگی و به غزنویان خدمت می‌کرده است.

این مرد نامی به دو زبان فارسی و عربی مسلط بوده است و اشعار زیبایی هم از وی به جا مانده که از جمله قصیده بهاریه او شهرت زیادی دارد. بخشی از این قصیده ۲۳ بیتی آورده شده است:

بهار آمد گلی از وی به بار است / کنار اندر کنار اندر کنار است

ز لاله کوه را وز گل چمن را / عذار اندر عذار اندر عذار است

ز بس آهوی دشتی و سرابی / شمار اندر شمار اندر شمار است

ز دست ساقی او از لب و چشم / خمار اندر خمار اندر خمار است

دوره غزنویان در واقع دوره تعصبات شدید دینی و غارت و چپاول بود و بوذرجمهر قائنی در چنین محیطی به روی کار آمد که در آن سردمداران توجه زیادی به آبادی مملکت و خدمت به مردم نداشتند. وی در اواخر عمر خود، تصمیم گرفت که سفر کند و در نهایت در دامنه یک کوه، زندگی آرام و بدون دغدغه‌ای را پیش گیرد.

این شاعر بزرگ در طول زندگی خود، موفقیت‌های چشم‌گیری داشت و سبک و سیاق نوینی را از خود به یادگار گذاشت. تاریخ فوت بوذرجمهر قائنی خیلی مشخص نیست اما برخی معتقدند که وی حداقل تا پایان سلطنت سلطان محمود در قید حیات بوده است. پس از مرگ سلطان هم به دلیل اختلافات شدیدی که در دربار به وجود می‌آید، ترجیح می‌دهد منسب خود را ترک کند، به قائن بازگردد و همان‌طور که گفته شد، زندگی آرامی را پیش بگیرد.

فرزندان و نوادگان این شاعر بزرگ هم در حال حاضر با نام خانوادگی «نوری ابوذری» یا «ابوذری» در شهر قائن زندگی می‌کنند که این نام برگرفته از لقب این شخصیت فاخر است. بوذرجمهر قائنی را نباید با بزرگ‌مهر بُختَگان که وزیر خسرو انوشیروان، پادشاه ساسانی بود اشتباه گرفت.

امکانات در نزدیکی آرامگاه بوذرجمهر قائنی

شما می‌توانید از آلاچیق‌هایی که در نزدیکی مقبره بوذرجمهر برای گردشگران ایجاد شده استفاده کنید. همچنین ساختمانی در رو‌به‌روی این بنا و در نزدیکی میدان قرار گرفته که شامل رستوران، سوپرمارکت و کافه می‌شود. برای پارک کردن خودرو هم محل خاصی به عنوان پارکینگ در نظر گرفته شده است و جای نگرانی نیست.

تجربه شما چه بود؟

اگر خودتان به این جاذبه تاریخی در استان خراسان جنوبی سفر کردید، حتما از تجربه و خاطره‌هایتان برای ما و بقیه خواننده‌ها هم بنویسید تا قبل از سفر، بتوانند برنامه‌ریزی خوبی برای خودشان داشته باشند.