راستین گشت | مجله و پایگاه گردشگری
اگر قرار باشد باشکوه‌ترین، زیباترین و در عین حال قدیمی‌ترین دروازه ایران را معرفی کنم، بدون شک جوابم دروازه ارگ سمنان است. کشور ایران آثار تاریخی زیادی دارد و هریک از آنها با زیبایی خیره کننده خود ما را به تماشا وامی‌دارند. اما هرکسی شناخت کاملی از آنها ندارد. سمنان از آن جاهایی است که در عین زیبایی کمتر شناخته شده است؛ اما به‌خاطر قدمت بالایی که دارد جاذبه‌های زیادی را برای شما فراهم می‌کند.
یکی از مشهورترین جاهای دیدنی سمنان دروازه ارگ است. این دروازه زیبا که از رنگ‌های سبز و زرد تشکیل شده نمادی از شهر سمنان است. به همین دلیل بهتر است با این بنای باشکوه که در بدو ورود، بااصالت و زیبایی خود به مهمان خوش آمد می‌گوید را در مجله گردشگری علی‌بابا بشناسیم.
مهمترین ویژگی دروازه ارگ سمنان چیست؟
امکان بازدید از داخل و طبقات دروازه ارگ سمنان وجود دارد؟
قدمت دروازه ارگ سمنان به چه دوره‌ای مربوط می‌شود؟
تاریخچه دروازه ارگ
شهرهای کویری همیشه آرامش خاصی دارند که با مسافرت یا زندگی در این شهرها آن را حس می‌کنید. سمنان هم درست از همان شهرهای آرام و کویری است. زمانی که به این شهر تاریخی وارد می‌شوید ارگ سمنان را می‌بینید که در سازه زیبای آن درست وسط میدان ارگ قرار گرفته است. بنایی که از سال ۱۲۶۳ شمسی داستان‌های زیادی از این شهر را در خود ثبت کرده است.
عکس از: سایت Google Maps
ارتفاع ۷ متری ارگ عظمت آن را دوچندان کرده و آن را به یکی از بناهای تاریخی زیبا و یادگاری از دوران قاجار تبدیل کرده است. در زمان‌های قدیم ارگ‌ها جای مهمی برای پادشاهان بودند. به همین علت طراحی آنها اهمیت بالایی داشتند. دروازه ارگ سمنان در زمان‌های گذشته بخش ورودی مرکز حکومتی این شهر بود. در مرکز حکومتی سمنان در زمان قاجار ساختمان‌های مختلفی مانند حمام، آب انبار، تلگرافخانه و … وجود داشتند که بعدها به دستور حاکم این ساختمان‌ها تخریب شدند و تنها دروازه ارگ باقی ماند.
عکس از: سایت Google Maps
اگر درباره ایده بنای این تاریخ کنجکاو هستید با من همراه شوید تا داستان شیرین آن را به شما بگویم. شروع ساخت دروازه ارگ سمنان به سفر ناصرالدین شاه به سمنان برمی‌گردد. ناصرالدین شاه در سال ۱۲۴۶ شمسی تصمیم می‌گیرد به مشهد سفر کند. آن زمان‌ها که خبری از ماشین‌های تندرو نبود باید پادشاه و همراهانش چند ساعتی بین شهرها توقف و استراحت می‌کردند.
ناصرالدین شاه سمنان را در مسیر سفر به مشهد برای استراحت انتخاب کرد. این شاه قاجار و همراهان او حدود سه روز در ارگ سمنان اقامت کردند. ارگ سمنان ۱۲ برج مختلف داشت و به‌جز دروازه بخش جنوبی هیچ دروازه‌ای در بخش شمالی ارگ ساخته نشده بود.
عکس از: سایت Google Maps
همین کمبود دروازه در بخش جنوبی ارگ سبب شد تا ناصرالدین شاه با نوشتن نامه به سمنان دستور ساخت دروازه ارگ را بدهد. همانطور که گفتم این بنا در سال ۱۲۶۳ ساخته شد که در آن زمان فردی به‌نام انوشیروان میرزا ضیاء‌الدوله حاکمیت سمنان را برعهده داشت.
دروازه ارگ سمنان کجاست؟
این بنای زیبا و تاریخی درست وسط میدان سمنان قرار دارد که هنگام سفر به این شهر با ماشین از کنار آن عبور می‌کنید. مرمت دروازه ارگ سمنان زیبایی‌اش را با چراغ‌هایی که در اطراف آن نصب شده‌اند بیشتر کرده است. اگر بخواهم راز لذت بردن بیشتر این بنا را با شما درمیان بگذارم این است که فرصت تماشای آن را هنگام شب از دست ندهید. البته در طول روز هم می‌توانید با نگاه کردن به نقشونگارهای زیبای آن از هنر اصیل ایرانی لذت ببرید.
عکس از: سایت Google Maps
دروازه ارگ این روزها به اسم میدان ارگ هم شناخته می‌شود که درست بین خیابان شیخ فضل الله نوری و طالقانی قرار گرفته و هر کسی با سفر به استان سمنان و مرکز این استان یعنی شهر سمنان آن را می‌بیند.
دروازه ارگ سمنان روی گوگل مپ
بهترین مسیر دسترسی به دروازه ارگ
اگر سفرتان را با خودرو شخصی به سمنان آغاز کرده‌اید سر زدن به دروازه ارگ سمنان کار راحتی است، اما اگر با وسیله دیگری سفر به این شهر را انتخاب کرده‌اید می‌توانید سوار اتوبوس‌هایی شوید که از میدان ارگ عبور می‌کنند.
تصمیم گرفته‌اید برای لذت بردن از جاهای دیدنی سمنان به این شهر سفر کنید، اما نمی‌دانید چه مسیری را انتخاب کنید؟
اگر ساکن تهران هستید، قرار است فاصله ۲۲۲ کیلومتری را تا رسیدن به این شهر تاریخی پشت سر بگذارید. برای طی این مسیر که تقریباً سه ساعت طول می‌کشد باید از جنوب‌شرقی تهران وارد اتوبان بعثت شوید. بعد از عبور از شهرهای خاورشهر، مامازند، شریف آباد، لاسجرد و سرخه تابلوی سمنان را خواهید دید.
عکس از: سایت Google Maps
البته مسیر دومی هم وجود دارد که می‌توانید آن را هم انتخاب کنید. برای رسیدن به سمنان از این مسیر لازم است به سمت شرق تهران حرکت کنید و جاده هراز را برای سفر در پیش بگیرید. با انتخاب این مسیر از شهرهای مختلف مانند پردیس، رودهن، بومهن، دماوند و آب سرد عبور می‌کنید و در نهایت به سمنان می‌رسید.
البته تمام مسیرها به اینجا ختم نمی‌شود و اگر کنجکاو باشید می‌توانید هر بار برای سفر به سمنان مسیر جدیدی را امتحان کنید. برای رسیدن به این شهر با مسیر سوم جاده معروف قم در جنوب تهران را در پیش بگیرید. بعد از وارد شدن به بزرگراه قم به سمت گرمسار حرکت کنید. در این مسیر قرار است با عبور از شهرهای آرادان، لاسجرد و سرخه به این شهر قدیمی برسید.
عکس از: سایت Google Maps
اگر وسیله شخصی برای سفر ندارید هرروز قطار تهران به سمنان حرکت می‌کند تا در فاصله زمانی ۲ تا ۳ ساعت شما را به شهر برساند.
علت نام‌گذاری دروازه ارگ
دروازه ارگ محلی برای عبور از آن و رسیدن به ارگ پادشاه بود. همانطور که گفتم داخل این ارگ ساختمان‌های مختلف به‌عنوان حسینیه، آب انبار، تلگرافخانه، قراولخانه، برج نگهبانی و … وجود داشتند. این محل در دوره حکومت حاجی بهمن میرزا بهاءالدوله فرزند فتحعلی شاه قاجار ساخته شده بود و مرکز حکومت شهر در آن‌جا قرار داشت.
آب‌وهوای سمنان چطور است؟
سمنان درست در قسمت جنوبیِ رشته کوه البرز قرار گرفته و از قسمت جنوب به دشت کویر متصل است. اگر در مسیر تهران به خراسان حرکت کنید، اسم شهر سمنان را خواهید دید. آب‌وهوای این شهر به‌خاطر نزدیکی به دشت کویر خشک و متعادل است. به همین علت پیشنهاد می‌کنم اوایل بهار و پاییز را برای سفر به سمنان انتخاب کنید.
عکس از: سایت Google Maps
معماری دروازه ارگ سمنان
گذشت زمان تخریب قسمت‌هایی از دروازه ارگ را به‌همراه داشته به همین دلیل بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. ساختمان اصلی ارگ از آجر ساخته شده و ارتفاع آن حدود ۷ متر است. ساختار منحصر به‌فرد و تاریخی ارگ سمنان سبب شد تا در سال ۱۳۵۹ نام خود را به فهرست آثار ملی ایران اضافه کند.
اگر از کنار این بنا عبور کنید، متوجه درهای بزرگ آن می‌شوید که با استفاده از چوب‌های ضخیم و گل میخ‌های آهنی طراحی شده‌اند. کتیبه‌های موجود در دروازه ارگ یادگاری از هنرمند معروف، سید محمد باقر طباطبایی سمنانی هستند که می‌توانند مدت‌ها شما را خیره به خود نگه‌دارند.
عکس از: سایت Google Maps
– ورودی شمالی دروازه ارگ
اصلی‌ترین و البته مهمترین تفاوتی که با مقایسه نمایِ جنوبی و شمالی دروازه ارگ سمنان می‌فهمیم کاشی کاری‌ها و مناره‌های هفت‌رنگ زیبایی است که فقط در قسمت جنوبی آن به‌کاررفته‌اند. یکی دیگر از جذابیت‌های نمای شمالی در دروازه ارگ سمنان نقاشی زیبایی است که از نبرد دیو سفید و رستم روی آن نقش بسته و با خطوط چشم‌نواز نستعلیق شعرهایی از شاهنامه روی آن نوشته شده است. همین به‌کارگیری هنر است که شما را مسافر تاریخ کهن ایران می‌کند.
عکس از: سایت Google Maps
– ورودی جنوبی دروازه ارگ
اگر از قسمت جنوبی به دروازه ارگ سمنان نگاه می‌کنید، دو اتاق با طراحی قرینه قرار دارند که در بخش جلوی آنها یک ایوان ساخته شده است. همچنین دو راهرو کوچک که دارای ورودی اصلی هستند جهت ورود و خروج به ارگ تعبیه شده‌اند. سردرهای نیم دایره شکل این آثار تاریخی جلوه خاصی به آن بخشیده که استفاده از آجر زیبایی آن را دو چندان کرده است.
عکس از: سایت Google Maps
تزئینات دروازه ارگ
هنر کاشی کاری از زمان‌های قدیم در ایران محبوبیت بالایی داشت و همین عامل باعث شده تا از آن برای به تصویر کشیدن سربازان قاجاری در دروازه ارگ سمنان هم استفاده کنند. اگر بادقت به این آثار تاریخی توجه کنید، متوجه تصویر سرباز های قاجاری، شیر و خورشید خواهید شد که با کاشی کاری ترسیم شده‌اند. در کنار تمام این زیبایی‌ها زمینه لاجوردی دیوارهای اصلی که خط نستعلیق سفید روی آن نقش بسته که به جذابیت بیشتر آن کمک کرده است.
عکس از: سایت Google Maps
جاهای دیدنی نزدیک به دروازه ارگ
جاهای دیدنی سمنان اطراف این دروازه تاریخی کم نیستند. در این بخش جاهای دیدنی نزدیک دروازه ارگ سمنان را به شما معرفی کرده‌ام.
۱- موزه تاریخ سمنان
یکی دیگر از جاهای دیدنی سمنان نزدیک دروازه ارگ سمنان موزه تاریخ آن است. با وارد شدن به این موزه تابلوی یوزپلنگ آسیایی که نمادی از شهر سمنان است را می‌بینید. موزه تاریخ سمنان شما را با گونه‌های مختلف حیوانات آشنا و کاملاً متوجه می‌کند که زندگی انسان‌ها باعث انقراض کدام گونه حیوانات شده است. این موزه از دو قسمت حیوانی و گیاهی تشکیل شده است که با عکاسی از آنها و به اشتراک گذاشتن اطلاعات خود با اطرافیانتان می‌توانید از سفر خود بیشتر لذت ببرید.
عکس از: سایت Mashreghnews
۲- گرمابه پهنه از جاهای دیدنی سمنان
گرمابه پهنه که خیلی‌ها آن را با نام‌های حمام پهنه یا حمام حضرت می‌شناسند جزو جاهای دیدنی سمنان است که توانسته نام خود را در فهرست آثار ملی هم به ثبت برساند. این بنا یادگاری از دوران صفوی و قاجار است که درست در قسمت مرکزی سمنان قرار دارد. کاشی کاری‌های سقف گرمابه که به‌صورت گنبدی شکل هستند با نورگیر‌های متعدد زیبایی آن را چند برابر کرده است. این نورگیر ها در زمان گذشته وظیفه تأمین نور گرمابه را برعهده داشتند. هر یک از بخش‌های بانوان و آقایان کاشی کاری‌ها و نقش‌های زیبا و جذابی دارند.
عکس از: سایت Google Maps
در حال حاضر به‌خاطر مرمت و بازسازی این بنا به‌عنوان نماد تاریخی سمنان کاربرد دارد. اگر اهل خرید جواهرات و زیورآلات هستید غرفه‌های متعدد در گرمابه پهنه محل مناسبی هستند تا سوغاتی‌های هیجان‌انگیزی را برای نزدیکانتان تهیه کنید.
۳- موزه مهر و سکه کومش
دنبال یکی از جاهای دیدنی سمنان هستید که اطلاعات خوبی درباره تفکرات و حکومت‌های رایج در این شهر در دوره‌های مختلف به‌دست آورید؟ پس موزه مهر و سکه‌ها نزدیک دروازه ارگ سمنان می‌تواند مقصد خوبی برای شما باشد. وارد شدن به این موزه مثل این است که سوار ماشین زمان شده‌اید و به‌خوبی می‌توانید اطلاعات مختلفی درباره پول، سکه، اسکناس، سفته، مهر و … رایج در حکومت‌های آن دوره را کسب کنید.
عکس از: سایت Balad
این موزه کلکسیون بی‌نظیر از ۲۴ برگ اسکناس، ۵۰۰ عدد سکه و ۸۰ مهر است تا پژوهشگران تحقیقات خود را روی آنها انجام دهند. پیشنهاد می‌کنم لحظات فراموش نشدنی تماشای این موزه را تجربه کنید.
۴- قلعه پاچنار
سمنان زادگاه فتحعلی شاه بود و به این علت موقعیت استراتژیکی داشت. اگر به این شهر سفر کنید قلعه‌ای را خواهی دید که دیوارهای بلندی دارد. البته کمتر فردی وجود دارد که از دیدن آن احساس ترس نکند. این قلعه همان قلعه پاچنار است که می‌تواند لحظات هیجان انگیزی را برای شما ایجاد کند. قلعه پاچنار یا قلعه دوقلو دارای تعداد زیادی پله است که بعد از طی آنها به قسمت پشت بام قلعه می‌رسید. علت ساخت این بنا حفظ امنیت در زمان حکومت فتحعلی شاه بود که امروزه به یکی از جاهای دیدنی سمنان تبدیل شده است.
عکس از: سایت Google Maps
۵- خانه طاهری نزدیک دروازه ارگ سمنان
خانه‌های قدیمی با معماری‌های تاریخی ما را مهمان روزهای گرمی می‌کنند که در خود به ثبت رسانده‌اند. خانه طاهری یکی از جاهای دیدنی سمنان است که جزو خانه‌های اعیان نشین قاجار شناخته می‌شود. این بنا در بین باغ بزرگی ساخته شده است و قدمت آن به سال ۱۳۴۶ هجری قمری برمی‌گردد.
عکس از: سایت Google Maps
این خانه از قسمت‌های مختلف مانند اتاق خادم، بخش اندرونی، بخش بیرونی، آب انبار، هشتی ایوان، زیرزمین و آشپزخانه تشکیل شده است. هنگامی که می‌خواهید به خانه طاهری سمنان وارد شوید هشتیِ زیبا منتظر شماست تا بعد از عبور از آن و چند پله به بخش حیاط مرکزی ساختمان برسید. این ساختمان ۲ حیاط دارد که هنگام ورود به آن ابتدا وارد حیاط اصلی می‌شوید و حیاط فرعی درست در پشت ساختمان قرار دارد. بادگیرهای خاله طاهری مشخص کننده آب‌وهوای خشک در این شهر است که باعث خنک شدن هوا در روزهای گرم تابستان می‌شوند.
۶- عمارت و باغ امیر
دوره قاجار یادگار‌های زیادی از خود را به‌جا گذاشته است که یکی از آنها عمارت و باغ امیر سمنان است. این عمارت که در حال حاضر به یکی از جاهای دیدنی سمنان تبدیل شده در ساخت آن از معماری دوران صفوی الهام گرفته شده است. هنگام وارد شدن به قسمت باخ کاشی کاری‌های زیبا که به صورت هفت‌رنگ دیده می‌شوند مدت‌ها چشم‌هایتان را خیره به خود نگه می‌دارند.
عکس از: سایت Eghtesadonlin
بعد از وارد شدن به داخل امارت دروازه ارگ سمنان ستون‌های گچی را می‌بینید که این نما را زنده نگه داشته‌اند. حوض چند ضلعی به رنگ آبی با فواره آب باعث شده هوای باغ دلنشین‌تر باشد. عمارت و باغ امیر دستگاه‌های مختلفی مانند تلفن‌های قدیمی، تلفن‌های جنگ جهانی دوم و انواع تلفن‌های هندلی را در خود جای داده است که می‌توانید با مراجعه به این محل از آنها هم دیدن کنید.
اقامت در سمنان برای بازدید از دروازه ارگ
حالا که تصمیم گرفته‌اید برای لذت بردن از جاهای دیدنی سمنان به این شهر سفر کنید، ممکن است دغدغه اقامت ذهنتان را به خود مشغول کند. اما جای نگرانی نیست چون هتل‌های مختلفی در این شهر وجود دارند که پذیرای گرم شما خواهند بود می‌توانید چند شب اقامت خود را در هتل‌های مختلف یا اقامتگاه بوم‌گردی این شهر که در ادامه آنها را معرفی خواهم کرد سپری کنید:
- هتل خانه گل سمنان
- هتل دربند سمنان
- اقامتگاه بوم گردی بابا یعقوب
- مهمانسرای جهانگردی سمنان
- هتل آپارتمان برج سفید
عکس از: سایت Google Maps
بهترین زمان بازدید از دروازه ارگ
اگر برای مسافرت به سمنان و لذت بردن از تماشای دروازه ارگ سمنان دنبال زمان مناسب هستید تا بهترین و آرام‌ترین موقعیت را انتخاب کنید، ماه‌های مهر، آبان و اردیبهشت زمان مناسبی هستند. قیمت هتل‌های مختلف سمنان در طول سال یکسان است؛ اما ممکن است مانند هر شهر دیگر در روزهای تعطیل و تابستان گران‌تر باشند.
توصیه‌هایی برای بازدید از دروازه ارگ
برای بازدید از دروازه ارگ سمنان قرار نیست هیچ هزینه‌ای پرداخت کنید یعنی بازدید از آن کاملاً رایگان است. این بنای تاریخی درست در وسط میدان قرار گرفته است و هیچ محدودیتی از نظر ساعت بازدید برای شما ایجاد نمی‌کند و می‌توانید در ساعت‌های مختلف شبانه‌روز از زیبایی آن لذت ببرید. اگر اهل جزئیات هستید بهتر است هنگام روز به بازدید از آن بروید تا نقشونگارهای زیبای موجود روی کاشی‌ها را تماشا کنید.
عکس از: سایت Google Maps
مطمئن باشید جذابیت دروازه ارگ سمنان پشت نورافکن‌هایی که در هنگام تاریکیِ شب روشن می‌شوند چند برابر می‌شود. مهم نیست روز تعطیل دنبال کشف زیبایی‌های این یادگار دوره قاجار هستید یا در طول هفته، مطمئن باشید در هر شرایط پذیرای خوبی برای شما خواهد بود. به‌شرطی که همراه داشتن گوشی همراه خود را برای گرفتن عکس‌های زیبا از آن را فراموش نکنید.
و در انتها …
هر نقطه از ایران زیبای های خاص خود را دارد که بهتر است روزهای تعطیل سال را بهانه‌ای برای سفر به آنها در نظر بگیرید. جاهای دیدنی سمنان مانند دروازه ارگ، قلعه پاچنار یا عمارت و باغ امیر بناهایی هستند که خستگی سفر را از تن شما بیرون می‌کنند و برای همیشه در ذهنتان باقی می‌ماند. با دیدن آثار تاریخی این شهر می‌توانید به قدمت ایران پی ببرید و با هنرهای اصیل این کشور در زمینه معماری و طراحی آشنا شوید.
منبع: علی بابا
