جنگل الیمستان آمل؛ مرطوب، خزه‌بسته و رویایی

این اولین بار بود که می‌خواستم با یک گروه جدید سفر کنم، کمی استرس داشتم که نکند با آن‌ها جور نشوم یا سفر خوش نگذرد. تصاویری از جنگل را در جست‌وجوهای گوگل دیده بودم و از دور عاشق سرسبزی و آب و هوای جنگل الیمستان آمل شدم. مسیر جنگل الیمستان از تهران از جاده هراز می‌گذرد، پس با گروه جدید راهی شدم تا داستانی جدید از جنگلی بگویم که در قلب آمل است.

اگر نمی‌دانید جنگل الیمستان کجاست و چه جاذبه‌های گردشگری دارد در این مقاله از مجله گردشگری راستین گشت همسفر من باشید تا برای‌تان از جذابیت‌های این زیبای تمام‌عیار بگویم.

قدمت و تاریخچه جنگل چقدر است؟

الیمستان یکی از روستاهای توریستی استان مازندران و از توابع بخش مرکزی شهرستان آمل است. این جنگل سرسبز بخشی از جنگل‌های هیرکانی است که بیشتر از ۵۰ میلیون سال قدمت دارند. همین قدمت باعث شده نمونه‌هایی خاص از گونه‌های گیاهی در این جنگل رشد کنند.

الیمستان هم مثل دیگر جنگل‌های ایران در گذر زمان تغییراتی داشته است. همه آن‌ها هم با قدم گذاشتن این موجود دو پا به جنگل شروع شد، وگرنه تا قبل از آن جنگل و گونه‌های حیوانی آن داشتند در صلح و صفا زندگی می‌کردند.

عکس از: سایت Persiaplanet

جنگل الیمستان آمل هم در سال‌های گذشته مورد هجوم قرار گرفته و بخش‌هایی از آن تخریب شده است، اما هر چه در وب فارسی و انگلیسی گشتم نتوانستم اطلاعات دقیقی از مساحت اولیه و مساحت حال حاضر آن پیدا کنم. انگار برای کسی آنقدر هم مهم نبوده که از مرزهای این ریه سبز آمل پاسداری کند.

حالا چرا الیمستان!

گیاهی به نام «الیما» در دل جنگل الیمستان آمل و در فصل بهار (بیشتر اردیبهشت ماه) می‌روید که خواص دارویی و کاربردهای زیادی دارد.

عکس از: سایت Persiaplanet

الیما نوعی تره کوهی است که محلی‌ها و اهالی روستا با آن آش و کوکوسبزی درست می‌کند. اهالی روستا می‌گفتند نام جنگل را از این گیاه گرفته‌اند. البته در زبان محلی به الیمستان که یکی از بکرترین جاهای دیدنی آمل است، «علیمستان» و «الیمستون» هم می‌گویند.

شرایط آب‌وهوایی جنگل الیمستان آمل

جنگل الیمستان آمل ارتفاع زیادی از دریا دارد، یعنی چیزی حدود ۱۵۰۰ متر. ارتفاع زیاد جنگل از سطح دریا باعث شده دمای هوا در فصل گرما پایین باشد و در فصل سرما هر کسی نتواند شرایط آب‌وهوایی را تحمل کند.

عکس از: سایت Persiaplanet

با وجود چشمه‌های زیاد که در سطح جنگل پراکنده شده‌اند و سایه‌سار درختان سربه‌فلک‌کشیده و پوشش گیاهی متنوع، هوای اینجا در تابستان شرجی نیست و سطح رطوبت بالایی هم دارد.

اگر از وضعیت آب‌وهوایی در فصول مختلف سال بپرسید، باید بگویم که در جنگل الیمستان آمل همیشه هوا خوب است. دشت، جنگل، درخت‌ها و چشمه‌ها در فصل‌های بهار و پاییز از آب باران سیراب می‌شوند و در فصل زمستان هم که همه جا سفیدپوش می‌شود.

طبیعت جنگل (پوشش گیاهی و جانوری) چطور است؟

از ابتدای مسیر پیاده‌روی در جنگل الیمستان می‌توانید تک‌وتوک درختان کم ارتفاعی را ببنید. این درخت‌ها بیشتر شامل درخت‌های میوه مثل آلوچه جنگلی، ولیک، ازگیل و… هستند. در میان این درخت‌های میوه می‌شود گاهی درخت‌های بلندقامتی را دید که بیشتر شامل بلوط و راش هستند.

عکس از: سایت Persiaplanet

در بخش‌هایی از مسیر پیاده‌روی در جنگل الیمستان شاخه‌هایی را می‌بینید که در هم گره خورده‌ و مسیر را مانند دالانی از بهشت ساخته‌اند. این همان جایی است که من اول از همه شیفته آن شدم و خواستم سفر را شروع کنم. بالاخره به آرزویم رسیدم و زیر این دالان قدم زدم.

جنگل الیمستان در هر فصل چه شکلی است؟

فصل بهار سرآغازی است که در آن همه طبیعت جنگل الیمستان آمل سر از خواب زمستانی برمی‌دارد. گل‌ها تازه به تازه در دشت می‌رویند و درختان جوانه می‌زنند. البته همه این‌ها با شروع‌ بهار نیست. قبل از سال نو، یعنی درست زمانی که زمین کم‌کم گرم می‌شود، درخت‌ها زودتر متوجه آمدن بهار می‌شوند، چون ریشه‌هاشان در دل زمین جای دارد. همین گرمی زمین، نویدی است برای شروعی دوباره و درختان و دشت به پیشواز عمو نوروز می‌روند.

عکس از: سایت Iranwithguide

این روند سرسبزی و رشد جوانه‌ها ادامه پیدا می‌کند تا در فصل تابستان همه جا سبز شود. خزه‌ها که در زمستان بی‌کار مانده بودند، شروع می‌کنند به بالارفتن از تنه درخت‌ها. هر کسی اینجا کار خود را خوب بلد است، نه سرکارگری هست نه معماری، همه گونه‌های گیاهی تنها یک هدف دارند و آن‌ هم سرسبز شدن و سرسبز ماندن است.

اگر مثل من عاشق خنکای دلچسب هوا باشید و رنگ‌ها شما را شیفته کنند، پس باید فصل پاییز را برای پیاده روی در جنگل الیمستان انتخاب کنید. صدای خش‌خش برگ‌ها یک وصف حال تکراری است، این بار بیایید به جای قدم زدن روی برگ‌ها، مثل بچه‌ها روی زمین غلت بزنید تازه می‌فهمید که لمس برگ‌ها با دست‌ها و شنیدن صدای خش‌خش آن‌ها ار فاصله نزدیک یعنی چه؟

عکس از: سایت Wikipedia

در فصل پاییز، آب چشمه‌ها به قدری سرد است که سرما تا مغز استخوانتان پیش می‌رود، اما اگر صورت‌تان را با آب چشمه بشویید، تازه از تمام خواب‌های دنیا بیدار می‌شوید.

اگر عادت به خوردن آب چشمه ندارید، پیشنهاد می‌کنم حتما با خودتان آب آشامیدنی ببرید، چون ممکن است خوردن آب چشمه عوارضی مانند تهوع برای شما داشته باشد. البته محلی‌ها آب آشامیدنی خود را از آب چشمه‌های جنگل الیمستان آمل فراهم می‌کنند، بنابراین آب چشمه مشکلی ندارد شاید شما مثل من حساس باشید.

عکس از: سایت Wikipedia

وای از زمستان که جنگل از برف پوشیده می‌شود. تا چشم می‌بیند و دوربین می‌تواند زوم کند، برف است. الیمستان زمستان‌های سردی دارد و در این فصل بیشتر اهالی از آنجا می‌روند، اما هر سال تعدادی از اهالی روستا می‌مانند تا از دارایی بقیه محافظت کنند. شما هم می‌توانید در خانه اهالی ساکن شوید و روزها برای گشت‌وگذار و پیاده‌روی در جنگل الیمستان بیرون بروید.

در زمستان آب بیشتر چشمه‌ها یخ می‌زند و تنها یکی دو چشمه هستند که هنوز می‌جوشند. برای چای ذغالی می‌توانید از آب چشمه یا برف استفاده کنید، در هر صورت پس از خوردن یک لیوان چای داغ، آتش را به خوبی خاموش کنید. فرقی ندارد که بهار و تابستان باشد یا زمستان، مهم‌ترین وظیفه ما حفاظت از جنگل است.

عکس از: سایت Apochi

جاهای دیدنی جنگل الیمستان چیست؟

جنگل الیمستان آمل تنها جاذبه گردشگری این منطقه نیست. غیر از جنگل جاهای دیدنی زیادی هستند که می‌توانید سر حوصله به آن‌ها سر بزنید، اما قبل از هر چیز باید با این جاذبه‌ها آشنا شوید. به همین دلیل هم در ادامه می‌خواهم از دیگر جاهای دیدنی جنگل الیمستان بگویم؛ پس جایی نروید تا سفرمان با هم کامل شود.

قله امامزاده قاسم

قله امامزاده قاسم یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های الیمستان است. این قله در زمستان پوشیده از برف و در بهار سرسبز است. به همین دلیل هم در هر فصلی از سال، یک دلبری دارد که شما را به خود جذب کند. ارتفاع قله امامزاده قاسم، ۲۵۱۰ متر و یکی از بهترین گزینه‌ها برای کوهنوردی است. آن بخشی از کوهنوردی در قله برای شما جذاب می‌شود که در کل مسیر دامنه شرقی آن می‌توانید قله دماوند را ببینید.

عکس از: سایت Irangpstracks

قله امامزاده قاسم روی گوگل مپ

نقش پای رستم

از قله و نمای آن به دماوند که بگذریم، تازه می‌رسیم به یکی از جالب‌ترین دیدنی‌های الیمستان. این جاذبه توجه همه کوهنوردان و گردشگران را به خود جلب می‌کند، چون عجیب و متفاوت است. درست نرسیده به قله امامزاده قاسم، دو چاله بزرگ کنار هم دیده می‌شود که محلی‌ها به آن نقش پای رستم می‌گویند، اما در اصل جای برخورد دو شهاب‌سنگ بزرگ است.

این حفره‌ها عمقی ۱۰ متری در دل دامنه ایجاد کرده‌اند که نزدیک شدن به آن‌ها اصلا کار راحتی نیست.

عکس از: سایت YJCnews

یادتان هست که گفتم محلی‌ها به این چاله‌ها، نقش پای رستم می‌گویند؟

داستانش از این قرار است که بومیان منطقه الیمستان، افسانه‌ای جالب در مورد این چاله‌ها دارند. بومی‌ها معتقدند که چاله‌ها یا گودال‌ها در اصل جای زانوهای رستم است، چون او در این منطقه زانو زده تا از آب دریا بنوشد. اینجای داستان که بایستید و سرتان را بالا کنید، منظره زیبای جنگل الیمستان آمل، دشت‌های پُر از گل در بهار و منظره خیره‌کننده دماوند را می‌توانید ببینید.

نقش پای رستم روی گوگل مپ

همان‌طور که گفتم قبل از قله امامزاده قاسم، نقش پای رستم را می‌توانید ببینید. این نقش در گوگل مپ ثبت نشده است، پس اگر به این منطقه رفتید و آنتن داشتید، برای ثبت آن اقدام کنید تا دیگر کاربران نیز از نقشه آن اطلاع داشته باشند.

عکس از: سایت Apochi

روستای لهاش

قبل از اینکه به جنگل برسید، درست اول ورود به الیمستان، روستایی هست که به آن «لهاش» می‌گویند. امامزاده این روستا یکی از توقفگاه‌های همیشگی گردشگران است که برای استراحت، برداشتن آب آشامیدنی و استفاده از سرویس بهداشتی در آن توقف می‌کنند.

عکس از: سایت Seeiran

قبلا امامزاده لهاش چند اتاق داشت که آن‌ها را به گردشگران اجاره می‌دانند اما در ساختمان جدیدی که برای این امامزاده ساخته شده است، اتاق‌ها به صورت کامل حذف شده‌اند. متولی امامزاده می‌گفت که قرار است دو اتاق ۱۰ متری برای اجاره به گردشگران ساخته شود. فقط توجه کنید که این اتاق‌ها به خانواده‌ها اجاره داده می‌شود و گروه‌های گردشگری نمی‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

لهاش در منطقه‌ای کوهستانی قرار گرفته و آب‌وهوایی معتدل دارد. به انتهای روستا که برسید می‌توانید نشانه‌هایی از جنگل الیمستان آمل را ببینید. مردم روستا بیشتر به کشاورزی و دامداری مشغول هستند و بعضی از اهالی هم صنایع دستی می‌بافند. یکی از محصولات کشاورزی روستای لهاش، زرشک است که در بهار و زمستان در کوه می‌روید.

عکس از: سایت Apochi

روستای لهاش روی گوگل مپ

منطقه قلاردن

قلاردن یکی از مناطق بکر آمل است که در اردیبهشت ماه، پُر از گل‌‌گاوزبان می‌شود. محلی‌ها به همراه زن و بچه، اردیبهشت هر سال روانه این منطقه می‌شوند و گل‌گاوزبان و گیاه دیگری به نام «زی‌زا» می‌چینند. از روستای الیمستان تا منطقه قلاردن فقط ۱.۵ الی ۲ ساعت راه است و اگر از سختی مسیر بپرسید که باید بگویم مسیر کمی شیب‌دار اما راحت است.

عکس از: سایت Iranwithguide

در منطقه قلاردن می‌توانید بقایایی از یک قلعه قدیمی را ببینید. البته یک گاوسرا هم ساخته شده که در اصل اقامتگاه چوپان‌های محلی است. یک کیلومتر که از گاوسرا فاصله بگیرید، مرتعی را می‌بینید که به آن «سجمون» می‌گویند و گله‌دارهای این منطقه از آب چشمه این مرتع برای سیراب‌کردن گله‌های خود استفاده می‌کنند.

لوکیشن منطقه قلاردن روی گوگل مپ

منطقه قلاردن هنوز روی گوگل مپ ثبت نشده است و من هم در سفر قبلی نتوانستم این کار را انجام دهم. پس اگر به این منطقه که یکی از جاهای دیدنی آمل است سفر کردید، آدرس را ثبت کنید.

عکس از: سایت Hipersia.com

در جنگل چه کارهایی انجام دهید؟

جنگل الیمستان زیبایی‌های خیره‌کننده‌ای دارد و کارهای زیادی می‌توانید در فصول مختلف سال در آن انجام دهید که یکی از جذاب‌ترین آن‌ها پیاده‌روی در جنگل الیمستان است.

در این بخش می‌خواهم از کارهایی بگویم که می‌توانید در الیمستان از جاهای دیدنی آمل انجام دهید.

کوهنوردی

کوهنوردی یکی از جذاب‌ترین کارهایی است که می‌توانید در سفر به جنگل الیمستان تجربه کنید. بالارفتن از ارتفاعات قله امامزاده قاسم و دیدن رخ زیبای دماوند از هیجان‌انگیزترین کارهای این سفر است. خیلی از گردشگرانی که راهی الیمستان می‌شوند، در واقع هدفشان بالا رفتن از قله است تا در بلندای آن بتوانند زیبایی‌ها را زیر پای خود تماشا کنند.

عکس از: سایت Persiaplanet

دوچرخه‌سواری

اگر اهل دوچرخه‌سواری هستید، مسیرهای جنگل الیمستان می‌تواند یکی از بهترین‌ها برای شما باشد. با یک ماشین آفرود تا نزدیکی روستای لهاش بروید و از آنجا سوار بر دوچرخه وارد جنگل شوید. از برخورد هوای خنک با صورت خود به وجد می‌آیید و اگر خیلی حرفه‌ای هستید می‌توانید دستان خود را باز کنید تا پرواز را حس کنید.

طبیعت‌گردی

طبیعت‌گردی یکی از بخش‌های جدانشدنی از سفر به الیمستان است. اگر با گروهی از گردشگران به این سفر رفته‌اید، پیمایش در مسیرهای مختلف جنگل و دشت می‌تواند لحظات خوبی را برای شما رقم بزند. اینجا طبیعت با شما حرف می‌زند، فقط چشمانتان را ببندید و سکوت کنید تا صدای طبیعت الیمستان را بشنوید.

عکس از: سایت Wikiloc.com

عکاسی

مگر می‌شود به الیمستان رفت و از زیبایی‌های آن عکاسی نکرد؟ هر فصل این منطقه شگفتی‌های خاص خود را دارد و می‌توانید با دوربین عکاسی یا موبایل آن را برای همیشه ثبت کنید.

پیاده‌روی

پیاده‌روی در جنگل الیمستان از اولین کارهایی است که می‌توانید در این منطقه انجام دهید. با توجه به اینکه این منطقه وسیع است، پیشنهاد می‌کنم حتما با یک راهنما برای پیاده‌روی بروید. مسیرهای پیاده‌روی در جنگل الیمستان آمل مشخص بوده و از میان درختان و دشت‌ها می‌گذرد.

عکس از: سایت Persiaplanet

پیاده‌روی را باید قبل از روستای لهاش شروع کنید. فقط توجه کنید که اهالی اجازه ورود گردشگر به روستا را نمی‌دهند، بنابراین از ۵۰۰ متر مانده به روستا پیاده‌روی را شروع کنید تا وارد جنگل شوید.

پیک‌نیک

بخشی از لذت سفر به طبیعت و جاهای دیدنی آمل، پیک‌نیک است. بعد از یک پیاده‌روی طولانی، واقعا یک پیک‌نیک کوتاه در میان جنگل می‌چسبد. توجه کنید که در میان جنگل الیمستان هیچ رستوران یا دکه‌ای برای خرید مواد غذایی وجود ندارد، پس با خودتان خوراکی ببرید.

عکس از: سایت Hipersia.com

بعد از اینکه استراحت‌تان تمام شد، جوری وسایل پیک‌نیک را جمع کنید که خبری از زباله و بازمانده‌های غذا نباشد. این طوری هم از طبیعت محافظت کرده‌اید و هم جنگل را برای دیگر گردشگران تمیز نگه داشته‌اید.

کمپینگ و چادرزنی

اگر پیاده‌روی و گشت‌وگذارتان طول کشید و وسایل کمپینگ همراه‌تان بود، پیشنهاد می‌کنم کمپ بزنید. ترجیحا تنها نباشید بهتر است، سعی کنید با گروهی از گردشگران در جنگل زیبای الیمستان کمپ بزنید. تا حالا گزارش نشده که در این جنگل حیوان وحشی به گردشگران حمله کرده باشند، اما بهتر است احتیاط کنید.

عکس از: سایت Iranwithguide

صبح که با صدای پرنده‌ها از خواب بیدار شدید، زیپ چادر را باز کنید تا با شگفت‌انگیزترین صحنه مواجه شوید، یعنی جنگلی که در مه آرمیده و تازه دارد به رگه‌هایی از نور خورشید اجازه عبور می‌دهد. چشمانتان را ببیندید و نفس عمیقی بکشی

منبع: علی بابا