باغ عفیف آباد شیراز؛ چه‌طور در باغ سبز معنایی تازه پیدا کرد؟

در این مقاله می‌خواهم درِ باغ سبز را به شما نشان بدهم که در شیراز قرار دارد. احتمالا شما هم مثل خیلی از آدم‌ها خاطره خوشی با (در باغ سبز نشان‌دادن‌ها) نداشته باشید اما باور کنید من هیچ وعده دروغینی ندارم و این مقاله واقعا و حقیقتا درباره دری است که پشتش باغ عفیف آباد شیراز با دریایی از درختان قدبلند سرسبز و گل‌کاری‌های رنگارنگ انتظارتان را می‌کشد. اصلا اگر هنوز به من اعتماد ندارید می‌توانید کمی مقاله را برانداز کنید تا عکس‌هایش را ببینید، آن‌وقت معنای جدیدی از در باغ سبز در ذهنتان نقش می‌بندد که تمام‌وکمال زیبایی‌ است.

در این مقاله از مجله گردشگری علی‌بابا اطلاعات کاملی درباره باغ عفیف آباد شیراز به شما خواهیم داد که البته خیلی‌ها آن را به نام باغ گلشن شیراز می‌شناسند. این باغ در دوران صفویه ساخته شده است که در سالیان بعد دستخوش تغییرات زیادی بوده، حالا هم تبدیل به موزه نظامی و باغی بی‌نظیر برای گردش در سفر به شیراز و گردشگران شده است. در ادامه کمی درباره تاریخچه باغ عفیف آباد شیراز بخوانید و بعد با جزئیات بخش‌های مختلف عمارت آشنا شوید، این‌طوری راه‌ و چاه گردش در باغ خیلی سریع دستتان می‌آید و هنوز به شیراز نرسیده، خودتان را در مسیر باغ عفیف آباد پیدا خواهید کرد.

تاریخچه باغ عفیف آباد شیراز

باغ عفیف آباد شیراز با وسعتی نزدیک به ۱۲۷ هزار متر، یکی از باغ‌های تاریخی ایران است که از دل فرازونشیب‌های تاریخ سربرآورده و هنوز هم پابرجاست. این باغ در دوران صفویه به‌عنوان یکی از املاک شخصی حاکم فارس، یعقوب‌خان ذوالقدر و گردشگاهی برای پادشاهان صفوی شناخته شد که در مرکز باغ، قلعه سنگی عظیمی به نام قلعه گلشن ساخته شد.

در دوران قاجار باغ توسط یکی از خاندان‌های قدرتمند شیراز، میرزا علی‌خان قوام‌الملک خریداری شد. قوام‌الملک دستورات نوسازی باغ را صادر کرد و برای آبیاری باغ، قناتی در فاصله ۱۵کیلومتری آن خریداری کرد. باتوجه‌به اینکه بخش زیادی از قلعه گلشن فرسوده و تخریب شده بود، در سال ۱۲۸۴ هجری قمری، عمارتی زیبا و دو طبقه را جایگزین قلعه فرسوده کردند. این عمارت همان بنای زیبایی است که هنوز هم در باغ عفیف آیاد شیراز مشاهده می‌کنید. در اواخر دوران قاجار، باغ به شخصی به نام عفیفه خانم، خواهرزاده بانی باغ سپرده شد. عفیفه خانم تحولات زیادی در بخش‌های مختلف باغ ایجاد کرد، برای همین هم از آن زمان نام باغ به باغ عفیف آباد تغییر پیدا کرد.

در دوران پهلوی وارثان باغ، آن را به فرح پهلوی هدیه دادند اما در نهایت ارتش، باغ عفیف‌آباد را طی یک مزایده در سال ۱۳۴۰ خرید. پس از این اتفاق، عفیف آباد با الگوبرداری از کاخ ورسای طی هفت سال مرمت و بازسازی شد.

پس از انقلاب جمهوری اسلامی نیز، این باغ همچنان در اختیار ارتش باقی ماند و در تاریخ ۲۹فروردین۱۳۷۰، روز ارتش، به‌عنوان موزه نظامی شماره دو بازگشایی شد که بازدید از آن برای همه آزاد است. مجموعه باغ عفیف آباد شیراز در سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.

بخش‌های مختلف باغ عفیف آباد شیراز

باغ عفیف‌آباد شیراز به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی شیراز با جنبه تاریخی و تفریحی، بخش‌های مختلفی دارد. کلیت باغ مجموعه‌ای از کاخ سلطنتی با دو موزه نظامی و موزه عبرت، حمام، قهوه‌خانه سنتی و باغ ایرانی است که برای بازدید در دسترس همه قرار دارد. در ادامه به معرفی این بخش‌ها می‌پردازم.

کاخ سلطنتی اصلی

کاخ سلطنتی اصلی باغ عفیف‌آباد شیراز، عمارتی دو طبقه است که از نظر معماری و ساختار، شباهت‌های زیادی به باغ ارم شیراز دارد. این عمارت با ۳۰ تالار و اتاق‌های تودرتو، ترکیبی دل‌نشین از معماری دوران هخامنشی و ساسانی و قاجاریه است.

در نگاه اول چشمتان به یک عمارت عظیم با ایوانی بزرگ و دل‌باز می‌افتاد که اطراف آن را ستون‌های بلند فراگرفته‌است. جالب است بدانید که تمام اتاق‌های طبقه دوم به ایوان راه دارد. در فضای ایوان، لحظه تاج‌گذاری یکی از پادشاهان ساسانی کاشی‌کاری و جاودانه شده است.

در اصلی عمارت در نمای شمالی کاخ قرار گرفته است که چند پلکان سنگی شما را به‌سمت تالار اصلی راهنمایی می‌کند. سردر ورودی چهار ستون با سرستون‌های شبیه به سرستون‌های تخت جمشید دارد. در این بخش، جذاب‌ترین نکته، سقف چوبی و نقاشی‌های رنگ روغن است که سراسر فضای داخلی سقف را پوشانده است.

نمای شرقی کاخ عفیف آباد شیراز ایوان سرتاسری و بسیار بزرگی است که بخش اصلی نمای بیرونی عمارت را تشکیل می‌دهد. دو طرف ساختمان نیز دو تراس بهارخواب با هشت ستون طراحی شده است. یادتان باشد اطراف عمارت قدم بزنید و حتما با آن عکس یادگاری بگیرید.

موزه نظامی

وقتی به طبقه اول عمارت باغ عفیف آباد شیراز قدم می‌گذارید، معماری و تزیینات داخلی با نورهای رنگارنگی که از پنجره به فضای داخل می‌تابد، حس‌وحال دل‌نشینی به فضا می‌بخشد، انگارنه‌انگار که این طبقه موزه نظامی است.

شاید یکی از پارادوکس‌های جالب موزه نظامی در این باشد که این همه اسلحه خطرناک و زمخت، در فضایی چنین لطیف چیده شده‌ است. وسط تالار هم آب‌نمایی زیبا طرح زیبای سقف و دیوارها را در آب منعکس می‌کند و سراسر دیوارها با طرح سنگ گندمک (طرح و نقشی شبیه به گندم، در پس‌زمینه کرمی) طراحی شده است.

در موزه نظامی باغ عفیف‌آباد، تمام ادوات جنگی مربوط به دوران‌های مختلف تاریخ به نمایش گذاشته شده است. این موزه یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های اسلحه به‌ شمار می‌رود. موزه نظامی بخش عظیمی از انواع سلاح سرد و گرم، شمشیر، زره، تفنگ، تپانچه و… را به بازدید همه قرار داده است. این موزه شامل مجموعه‌ای ارزشمند و دیدنی از اسلحه‌های افراد مهم تاریخ همچون فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، محمدرضا شاه، رضا شاه و مظفرالدین شاه می‌شود.

موزه عبرت

طبقه اول عمارت از طریق سه پله به طبقه‌ دوم متصل شده است. این طبقه راهرویی طویل با اتاق‌هایی تودرتو در طرفین دارد. راهرو شما را به مرکز طبقه راهنمایی می‌کند که تالار بزرگ و مجلل باغ عفیف آباد شیراز به‌شمار می‌رود. در نگاه اول، نور خورشید را می‌بینید که از پنجره‌های شیشه‌ای خودش را به مقرنس‌کاری‌ها و گچ‌بری‌های تالار می‌رساند.

درست است که زیبایی در و دیوار تالار اصلی چشم‌گیر است اما سرتان را بلند کنید و نگاهی به سقف بیندازید. سقف تالار از جنس چوب است که سراسر آن با ظرافت با طرح گل‌وبوته، بزم و شادی و… نقاشی شده است. یکی دیگر از دیدنی‌های تالار دو بخاری از سنگ مرمر است که در شمال و جنوب تالار قرار گرفته است.

آن‌قدر از زیبایی تالار گفتم که فراموش کردم درباره موزه عبرت صحبت کنم. این طبقه با نام موزه عبرت شناخته می‌شود که محلی برای نگهداری و نمایش وسایل شخصی خاندان پهلوی است.

این موزه از بخش‌های مختلفی ازجمله اتاق همایش، نشیمن، رختکن، اتاق مطالعه، پذیرایی و قمارخانه تشکیل شده است. فرش‌های اصیل و گران‌بهای اتاق‌ها و پیانوی شخصی فرح پهلوی جزو مهم‌ترین لوازمی است که در موزه عبرت به نمایش گذاشته شده‌ است.

باغ ایرانی

باغ عفیف‌آباد شیراز یکی از زیباترین باغ‌های سنتی ایران است که درختان سربه‌فلک‌کشیده و گل‌کاری‌های زیبای آن چشم هر گردشگری را نوازش می‌کند. این باغ به سبب فضای سبزی که دارد یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی شیراز است که محل مناسبی برای پیاده‌روی و قرارهای دوستانه است.

باغ ایرانی با صدای پرندگان، صدای باد در میان شاخ‌وبرگ درختان، در فصل بهار با شکوفه‌های نارنج، در تابستان با عطر نارنج و در پاییز و زمستان با رنگ سفید و نارنجی خود تمام حواس پنجگانه انسان را به‌ کار می‌گیرد. متاسفانه در حال حاضر توجه به گل‌کاری‌های باغ، به‌اندازه زمان ساخت آن نیست و آبادی سابق را ندارد، اما باغ گلشن شیراز هنوز هم گزینه اول اهالی شیراز برای تفریح و یک نفس تازه است.

حمام سنتی

این حمام سنتی در بخش غربی باغ عفیف آباد شیراز قرار گرفته است. ساختار حمام مانند سایر حمام‌های سنتی ایرانی است اما معماری سنتی ایرانی آن فضایی دیدی ایجاد کرده است. دیوارهای داخلی حمام با نقش برجسته داستان‌های مشهور قدیمی مثل نقش فرهاد در کوه بیستون، دیدار مردم با خسروپرویز ساسانی، صحنه ورودی یوسف به جمع زنان مصری تزیین شده است.

حمام سنتی باغ گلشن شیراز دو خزینه آب سرد و آب گرم دارد که آب گرم خزینه توسط دیگ بزرگ مسی در کف خزینه تامین می‌شد. در گذشته با روشن‌کردن آتش زیر دیگ، آب کم‌کم گرم می‌شد، دود آتش نیز از طریق مناره بالای پشت‌بام حمام خارج می‌شد. پشت‌بام حمام سنتی یک مناره و قبه (گنبد کوچک) دارد. این حمام در طول سالیان مرمت و بازسازی شده است و می‌توان گفت کمی از اصالت سابق خود فاصله گرفته است.

قهوه‌خانه

قهوه‌خانه سنتی باغ عفیف آباد شیراز درست کنار حمام سنتی در بخش غربی باغ قرار دارد. قهوه‌خانه در گذشته محلی برای استراحت، تفریح و قلیان کشیدن شاهزادگان قاجاری بود. دیوارهای آجری و معماری ایرانی قهوه‌خانه، حس‌وحال کاملا سنتی به فضا بخشیده است. البته نباید فراموش کنیم که حوض کوچکی هم در وسط قهوه‌خانه دلبری می‌کند.

قهوه‌خانه شش حجره با کاشی‌های طراحی‌شده دارد، طرح‌ کاشی‌ها شرح تصویری از داستان‌های مهم شاهنامه، مثل داستان ضحاک و کاوه آهنگر، زال و سیمرغ، نبرد رستم و سهراب، نبرد تهمتن و دیو سپید و نبرد رستم و اسفندیار است. البته فضای قهوه‌خانه به‌خاطر تجاری‌شدن بنا، زیبایی روزهای قدیم خود را ندارد اما هنوز هم یکی از جاهای دیدنی شیراز به شمار می‌رود و دیدن تصاویر رنگارنگ و جذاب شاهنامه روی دیوار خالی از لطف نیست.

امکانات رفاهی مختلف باغ برای گردشگران

باتوجه‌به اینکه باغ عفیف آباد شیراز یکی از مهم‌ترین جاهای گردشگری شیراز محسوب می‌شود، امکانات رفاهی و تفریحی مختلفی برای گردشگران و بازدیدکنندگان فراهم شده است. امکانات رفاهی باغ گلشن شیراز شامل تالار عروسی و مهمان‌سرا، سرویس بهداشتی، استخر، قهوه‌خانه سنتی، سرویس بهداشتی، کتاب‌فروشی، فروشگاه صنایع‌دستی، زمین بازی تنیس و والیبال و غرفه اجاره لباس‌های سنتی برای عکاسی است.

امکانات ورزشی و تالار و مهمان‌سرا در اختیار ارتش است، استفاده از این امکانات برای بازدید همه آزاد نیست و برای استفاده از آن‌ها حتما باید هماهنگی‌های لازم برای رزرو را انجام دهید

ساعات بازدید باغ عفیف آباد

بازدید از باغ عفیف آباد شیراز در نیمه اول سال از ساعت ۸ تا ۱۹ و در نیمه دوم سال از ساعت ۸ تا ۱۷ امکان‌پذیر است. بهای بلیط ورودی برای گردشگران داخلی ۵ هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۵۰ هزار تومان است.

بهترین زمان بازدید از باغ

حتما شما هم درباره شیراز و وصف بی‌مثالش در فصل بهار، به‌خصوص اردیبهشت‌ماه زیاد شنیده‌اید. بهار بهترین فصل برای سفر به شیراز است اما باغ عفیف آباد شیراز در فصل‌های دیگر سال نیز جذاب است و بازدید از آن تجربه‌ای لذت‌بخش خواهد بود.

باغ عفیف آباد شیراز کجاست؟

آدرس باغ عفیف آباد شیراز: استان فارس، شیراز، انتهای خیابان عفیف آباد

دسترسی به باغ گلشن شیراز از طریق اتوبوس، مترو، تاکسی و ماشین شخصی امکان‌پذیر است. درصورتی‌که قصد بازدید از طریق اتوبوس داشته باشید، باید سوار اتوبوس‌های بلوار استقلال شوید و در ایستگاه زرهی پیاده شوید. از این ایستگاه با چند دقیقه پیاده‌روی به باغ می‌رسید.

در صورتی‌که از مترو استفاده می‌کنید، باید به ایستگاه آوینی بروید و سپس سوار تاکسی‌های خیابان عفیف‌آباد شوید و در انتهای خیابان پیاده شوید.

درصورتی‌که که با ماشین شخصی هستید، با کمک لوکیشن باغ عفیف آباد شیراز روی گوگل‌مپ به‌راحتی مسیر خود را پیدا کنید.

باغ عفیف آباد شیراز روی گوگل مپ

جایی برای روزهای خوب و روزهای بد

اگر روز بدی داشتید که دلتان می‌خواهد فراموشش کنید، اگر روز خوبی داشته‌اید که می‌خواهید ذوق آن را در دلتان برای چند ساعت بیشتر حفظ کنید، بهتر است سری به باغ عفیف آباد شیراز بزنید. از در که وارد شوید، زیبایی باغ با درخت‌های نخل اطراف حوض حسابی حالتان را جا می‌آورد.

اگر برای اولین بار به باغ گلشن شیراز سر می‌زنید، چند ساعتی را به گشتن در عمارت اختصاص دهید، موزه‌ها را بگردید و یک دل سیر به سقف چوبی زیبای عمارت نگاه کنید که مشابه چنین سلیقه و ظرافتی را هر جایی نخواهید دید.

باتوجه‌به اینکه فصل بهار بهترین فصل برای بازدید از این باغ است، ممکن است در این دوره با ازدحام جمعیت و شلوغی پارک مواجه شوید که البته اتفاقی کاملا طبیعی است. اما اگر دلتان می‌خواهد در ساعات خلوتی باغ را ببینید، بهتر است این موضوع را حتما در نظر بگیرید.