روستای آهار تهران؛ روستایی به زیبایی گل آهاری نزدیک تهران

روستای آهار دورترین روستای نزدیک به تهران است! نزدیک، به این خاطر که در کمتر از دو ساعت می‌توانید از تهران به این روستا برسید. دور، به این خاطر که در روستای آهار هیچ خبری از دودودَم و شلوغی و آلودگی و هیاهو نیست. آهار پر از آرامش، سکوت و صدای طبیعت است، آرامشی که حتی در شب‌های تهران هم پیدا نمی‌شود. خلاصه آنکه این نزدیکی دور، به یک موهبت برای تهرانی‌ها تبدیل شده و جایی است که تعطیلات کوتاه‌مدت خود را در آن سپری می‌کنند. البته این روستا فقط به نام تهران‌ها نخورده و مردم سراسر ایران هم در مسیر بازدید از منطقه شمالی کشور،‌ سری هم به این روستا می‌زنند.

این برگ از مجله گردشگری راستین گشت هم به ییلاق‌های تهران اختصاص پیدا کرده و قرار است باهم سری به روستای آهار بزنیم. ببینیم این روستا چه داستان‌هایی را گذرانده، چه دیدنی‌هایی دارد و آداب گردشگری در آن چگونه است. با علی‌بابا باشید!

مقدمه‌ای درباره سفر به روستای آهار

این روستا در منطقه لواسان است و فاصله زیادی با تهران ندارد. بنابراین اگر به‌دنبال محلی برای پیک‌نیک و هم‌نشینی با طبیعت در آخر هفته‌ها می‌گردید، آهار انتخاب خوبی است. البته بعضی گردشگران برنامه متفاوتی می‌چینند، آن‌ها در یکی از روستاهای منطقه اقامتگاه می‌گیرند و چند روز در محدوده لواسان و رودبار قصران می‌مانند تا در روستاهای اطراف تهران بگردند و لذت ببرند. اگر برنامه گروه دوم را بیشتر دوست داشتید، علی‌بابا آماده است تا بهترین اقامتگاه‌ها را به شما معرفی کند و کارهای مربوط به رزرو را برایتان انجام بدهد.

عکس از: سایت YJCnews

آهار آ‌ن‌‎قدر زیباست که کمال تبریزی و تیمش حدود دوازده سال قبل آن را به‌عنوان لوکیشن فیلمبرداری فیلم محبوب «مارمولک» انتخاب کرده‌اند. اگر به‌تازگی فیلم را دیده باشید و در کوچه‌پس‌کوچه‌های آهار قدم بزنید، همه جاهایی را که رضا مارمولک در آن زندگی کرده، می‌بینید!

روستای آهار وسط دو تنگه قرار دارد که یکی از آن‌ها تنگه روستای دیگری به نام «دره تنگه» است و دیگری تنگه‌ای است که قله‌های توچال با مرز شهرستانک ساخته‌ است. قرارگرفتن میان این دو تنگه و در پناه کوه‌های استوار البرز، آهار را به برکت‌خانه‌ای تبدیل کرده که چند رود در آن جریان دارد. این روستا در دامنه کوه‌های البرز قرار گرفته است و بیش از ۲ هزار متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

آهار، از گذشته تا امروز

آهار هم مانند سایر جاهای دیدنی اطراف تهران قدمت بسیاری دارد؛ بعضی از ویژگی‌های قدیمی روستا همچنان در آن دیده می‌شود و بعضی هم به خاطرات روستا پیوسته است. مثلا نام محله‌های روستا جزو میراث کهن آن است؛ «سادات»، «بالامحله» و «پایین‌محله»، «نظران»، «میان‌ده» و «سیفان» نام محله‌های این روستا هستند.

مردم روستای آهار مذهبی هستند، در بالامحله و محله سادات دو مسجد بزرگ قرار دارد، در مرکز روستا نیز مسجد جامع بزرگی ساخته شده است. مراسم‌های مذهبی از سال‌ها قبل در این مساجد برگزار می‌شود؛ تعزیه‌ها و عزاداری‌های آهار جزو مشهورترین مراسم‌های این روستاست که بیشتر در ماه محرم رونق دارد.

عکس از: سایت Mashreghnews

اگر چند سال قبل این مقاله را می‌نوشتم، باید می‌گفتم گردشگران اصلی این روستا طبیعت‌گردان و کوه‌نوردان هستند، اما امروز باید بنویسم که همه مردم به بازدید از این روستا نیاز دارند. استرس زندگی در شهرهای بزرگ به‌اندازه‌ای زیاد شده که همه ما نیاز داریم آخر هفته به روستاها و آبادی‌ها برویم و جرعه‌ای آرامش بنوشیم. از این نیاز مبرم که بگذریم، به کوه‌های اطراف آهار می‌رسیم.

عکس از: سایت Mashreghnews

کوه‌های نزدیک به این روستا همه‌چیزی هستند که یک کوهنورد به آن نیاز دارد! بعضی از کوه‌ها برای افراد غیرحرفه‌ای و کسانی که تفریحی کوه‌نوردی می‌کنند،‌ مناسب است. می‌توانید یک روز صبح زود به دل کوه بزنید، بالا بروید، صبحانه بخورید و برگردید. بعضی از قله‌ها و صخره‌ها هم خطرناک‌ترند و فقط افراد حرفه‌ای که تجهیزات کافی دارند، می‌توانند صعود کنند.

چرا نام آهار برای این روستا انتخاب شده؟

شباهت نام آهار با گل آهاری اتفاقی است و ارتباط معنایی با یکدیگر ندارند. گل آهاری به‌خاطر چیدمان گلبرگ‌هایش با این نام شناخته می‌شود، اما نام روستای آهار به‌خاطر نهرهای پرآب آن است.

پیش از این به پرآبی این روستا اشاره کرده بودم و الان که به بررسی علت نام‌گذاری این روستا رسیده‌ایم، بیشتر به این موضوع پی خواهید برد. مردم روستای آهار در ابتدا به این روستا «اوهر» می‌گفتند و به‌مرورزمان این واژه به «اوهر» تبدیل شد. درنهایت به جایی رسید که الان ما روستا را با نام آهار می‌شناسیم.

عکس از: سایت Mashreghnews

«او» در گویش‌های محلی بسیاری از نقاط ایران، از جمله منطقه لواسان، به معنی «آب» است. «هار» یا «هر» هم به گویش محلی مردم منطقه به معنی «آسیاب» است. در این روستا آسیب آبی مشهوری وجود ندارد و صرفا به‌خاطر اینکه رودها و جویبارهای بسیاری در آن جریان داشته، این‌طور نامیده می‌شود.

مردم بومی آهار

هرچقدر از تهران دور می‌شوید و به‌سمت آهار پیش می‌روید، هم محیط اطرافتان تغییر می‌کند و هم آدم‌هایی که می‌بینید. مردم آهار جزو آن دسته آدم‌های ساده‌ای هستند که هیچ‌وقت از هم‌نشینی با آن‌ها خسته‌ نخواهید شد، به‌خصوص اگر قدیمی‌تر باشند و گرد سپیدی هم بر موهایشان دیده شود.

عکس از: سایت Mashreghnews

آب فراوان، خاک حاصلخیز و آب‌وهوای مناسب هم پاسخ نیمی از سوالات جغرافی در مدرسه است و هم علت رونق کشاورزی و باغداری در آهار! مردم این روستا بیشتر به کشت‌وکار مشغول هستند و باغ میوه و زمین کشاورزی دارند. اگر در فصل برداشت محصول در کوچه‌باغ‌های آهار قدم بزنید، شاخه‌های پر از گیلاس، آلبالو، آلو و زردآلو روحتان را به پرواز در می‌آورد! این پرواز روح حاصل زحمات باغبان‌های مهربان آهاری است.

آداب و رسوم مردم روستای آهار تفاوت چندانی با مردم سایر روستاها و قدیمی‌های تهران ندارد. در این روستا مراسم‌های مذهبی در مساجد برگزار می‌شود و جشن‌‌هایی مثل یلدا، نوروز و چهارشنبه‌سوری هم در وقت خودشان به راه می‌افتد.

آب‌وهوای روستای آهار

از بارش ۶۰۰ میلی‌متری آهار هم که صحبت کنیم، دیگر حرفی برای گفتن نمی‌ماند و فقط باید برای آب فراوان این منطقه شکرگزاری کنیم! آهار پر از درخت است و در دامنه کوه هم قرار دارد، این یعنی هوای روستا در اکثر روزهای سال خنک است و در تابستان می‌توانیم از گرمای شهرها به این منطقه پناه ببریم. البته مطلوبیت و خنکای هوا به‌اندازه‌ای نیست که در ظهر مردادماه از خانه بیرون بروید و بدون اینکه گرمتان شده باشد، دوباره برگردید.

عکس از: سایت Mashreghnews

ییلاق‌های تهران زمستان‌های سرد و پوشیده از برف دارد. البته برف آهار برای تفریح مناسب نیست و آن‌قدر سنگین است که گاهی اوقات مسیرهای ورود به روستا را مسدود می‌کند. به همین دلیل گردشگران ترجیح می‌دهند در زمستان به مناطقی بروند که مسیرشان باز است و امکانات تفریحات زمستانی را هم دارند.

نگاهی به گونه‌های گیاهی،‌ جانوری و حیوان خانگی محبوب آهاری‌‌ها

هرجایی آب باشد، آبادانی هست و هرجایی هم آبادانی باشد، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع می‌شود. بهار که می‌رسد دامنه‌های البرز و زمین آهار از انواع و اقسام گیاهان پر می‌شود. برخی از آن‌ها مثل ریواس خوشمزه‌اند، برخی دیگر مثل بابونه خاصیت درمانی دارند و جزو گیاهان دارویی‌اند که برخی از آن‌ها خیلی هم کمیابند. بعضی از بوته‌ها و درخت‌ها هم گیاه دارویی روح هستند و با جلوه بی‌نظیری که دارند، نگاه را نوازش می‌دهند.

در روستای آهار جانوران وحشی متنوعی زندگی نمی‌کنند و همان گونه‌های متداولی هستند که در مناطق مختلف دیده می‌شوند. بخشی از مردم این روستا به دامپروری مشغولند، به همین دلیل تعداد زیادی گوسفند، بز و گاو در روستا دیده می‌شود. حیوانات دیگری مثل الاغ و سگ هم در کنار گله‌های مردم روستا دیده می‌شود.

عکس از: سایت Mashreghnews

از پوشش گیاهی و سرسبزی و جانوران آهار که بگذریم، می‌رسیم به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین حیوانات خانگی دنیا! مردم روستای آهار هم حیوان خانگی دارند، اما نه سگ است و نه گربه و نه ایگوانا! آهاری‌ها از بزغاله به‌عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌کنند. اگر مهمان خانه آهاری‌ها شدید یا هنگام قدم‌زدن در روستا، بزغاله بازیگوشی را دید که بپربپرکنان از مقابلتان رد شد، تعجب نکنید. تماشای بزغاله و بالا و پایین‌پریدن‌هایش آدم را به وجد می‌آورد، چه برسد به اینکه از یک بزغاله در خانه نگهداری کنی!

امکانات رفاهی آهار

در روستای آهار امکانات رفاهی در سطح متوسط وجود دارد، مثلا رستوران‌های مختلفی مثل رستوران برگ بو، رستوران نسیم توچال و کافه رستوران گیلاس در این روستا فعالیت می‌کنند. برخی از مراکز هم برای سرو غذای خانگی و سنتی روستا وجود دارد. برای مسافرت به آهار نیازی نیست از مبدا مواد خوراکی بخرید، هر آنچه لازم داشته باشید، در روستای آهار وجود دارد.

عکس از: سایت Mashreghnews

اگر در کوچه‌باغ‌های آهار قدم زدید و دلتان هوس میوه‌هایی را که روی شاخه چشمک می‌زنند، کرد به بازار بروید و از مغازه‌ها میوه‌های تازه بخرید. در باغ‌های آهار خبری از میوه‌های گلخانه‌ای که به‌خاطر کود شیمیایی رشد کرده‌اند و طعم خوبی ندارند، نیست. میوه‌های این باغ‌ها عطر و طعم تابستان دارند، درست در زمان مشخص چیده شده‌اند و مزه طبیعی دارند. میوه بهترین سوغاتی است که می‌توانید از آهار به شهر خودتان ببرید.

در روستای آهار سرویس بهداشتی، نمازخانه و مسجد هم وجود دارد و از این نظر نیز با مشکل مواجه نمی‌شوید. امکانات رفاهی این روستا پاسخ نیاز افرادی که اقامتگاه رزرو نکرده‌اند و فقط می‌خواهند یک صبح تا عصر را در آهار بگردند، می‌دهد.

کوه‌نوردی در این منطقه خوش‌آب‌وهوا

تاکنون چند بار اشاره کردم که آهار محل مناسبی برای کوه‌نوردی است، اما این بخش را به‌صورت کامل به کوه‌نوردان اختصاص داده‌ایم تا بگوییم در به کدام قله‌ها در نزدیکی آهار می‌توانید صعود کنید، در هر قله چه جاذبه‌هایی می‌بینید و موقعیت هر قله کجاست. البته این راهنما به‌صورت کلی و برای آشنایی با قله‌ها ارائه شده و برای صعود بهتر است از افرادی که پیش از این به قله‌ها رفته‌اند و تجربه دارند، کمک بگیرید.

عکس از: سایت Window

کوه افتودیم

این کوه بین روستاهای آهار و شکرآب قرار گرفته و روبه‌روی امامزاده شکرآب است. مسیر بالارفتن از این کوه و صعود به قله از تنگه اودریان آغاز می‌شود. افتودیم جزو قله‌هایی است که مسیر صعود به آن صعب‌العبور نیست و برای گردشگرانی که کوهنورد حرفه‌ای نیستند هم مناسب است. حتی می‌توانید بخشی از مسیر صعود به قله را طی کنید و بعد از رسیدن به دیدنی‌هایی چون خرس سنگ شکرآب، امامزاده یا چال سابود برگردید.

خرس سنگ صخره‌ای در مسیر صعود به قله است که به‌صورت طبیعی به خرس شباهت دارد. چال سابود یا چال سید آقا داوود هم در ابتدای مسیر صعود به قله قرار دارد. امامزاده شکرآب هم دیدنی دیگری است که در نزدیکی خرس سنگ و مسیر صعود به قله قرار دارد.

قله آهار

قله اصلی این روستا هم مانند خود روستا آهار نام دارد و بین سه روستای آهار، فشم و میگون قرار گرفته است. ارتفاع این قله به‌اندازه نصف قله دماوند است و به ۲۷۰۰ متر می‌رسد. مردم محلی قله آهار را با نام پشت گل چال هم می‌شناسند.

عکس از: سایت Mashreghnews

اگر به‌دنبال کوهی با مسیر طولانی و چشمه‌های پرآب می‌گردید، قله آهار بهترین انتخاب برای صعود است. در این کوه چشمه‌های بسیاری جریان دارد و ممکن است در هر گامی که برمی‌دارید، یک چشمه کوچک از کنار پایتان جاری شود و ماجراجویی‌اش به‌سمت دامنه را آغاز کند. در میان تمام چشمه‌های آهار، چهار چشمه به نام‌های چشمه اکرم، چشمه‌ چوندر، چشمه لش قورباغه و چشمه علی خشگه معروف‌ترند.

در مسیر صعود به قله به قسمت‌هایی مثل منطقه چوندر، چال خاس گاهره، تنگه گچ، سرلو فشم، قاسم دره، گرچک، سرویشه، گلچال، پس پشته تنگه اودره، اسم چال، بندسر و گردنه می‌رسید. تنگه گچ معدن گچی است که در دل این کوه قرار گرفته است و پس پشته تنگه اودره هم راه مالرویی بوده که در قدیم آهار را به میگون وصل می‌کرده است.

قله سی‌چال

همه ما قله سی‌چال را به‌خاطر پیست اسکی دیزین و تفریحات زمستانی می‌شناسیم. این پیست در نزدیکی روستای آهار قرار دارد و ازآنجایی‌که امکانات تفریحات زمستانی در آن فراهم است، به‌عنوان اولین مقصد کوه‌نوردی در زمستان انتخاب می‌شود.

عکس از: سایت Mashreghnews

قله سی‌چال فقط یک کوه زمستانی نیست، در فصل‌های بهار و تابستان هم بسیاری از کوه‌نوردان برای صعود به این قله ۳۷۲۰ متر است و جزو بلندترین قله‌های ایران محسوب می‌شود. در قدیم در اطراف این کوه ۳۰ حفره وجود داشته که در آن‌ها آب جمع می‌شده است به همین دلیل به این قله سی چال می‌گویند.

سرتخت

سرتخت چراگاه گوسفندان روستاهای این منطقه است، اگر در فصل‌های بهار و تابستان مسیر قله سرتخت را در پیش بگیرید، احتمالا چادر چوپان‌هایی را می‌بینید که گوسفندانشان را به چرا آورده‌اند. در مسیر صعود به قله چشمه دائمی اسپیدکمر را می‌بینید که به‌سمت قله توچال جریان دارد. آب این چشم آبشخورهای سیمانی گوسفندان را هم پر می‌کند. گاهره لوار، سینه علی کاووس، گاهره گل بند سر، سر سو، سومچدک، چشمه های گل بند سر، گاهره پرخو و تپه ملک پشته مهم‌ترین مناطقی‌اند که در مسیر قله سرتخت قرار دارند. مردم محلی این کوه را با نام کوه سرچشمه هم می‌شناسند.

کوه توچال

قله توچال جزو مشهورترین قله‌های ایران است و با نزدیک به ۴هزار متر ارتفاع، نام خود را به‌عنوان بلندترین قله این منطقه ثبت کرده است. روستای آهار یکی از مسیرهای صعود به قله توچال است، البته اکثر کوه‌نوردان مسیرهای دیگری مثل دربند و درکه را برای بالارفتن از توچال انتخاب می‌کنند، اما از آهار هم می‌توان به این قله صعود کرد.

عکس از: سایت Window

اگر در فصل بهار از مسیر روستای آهار به قله توچال بروید، هم چشمه‌های کوچک و بزرگی را می‌بینید که از اوج به‌سمت دامنه‌های کوه سفر می‌کنند و هم با علفزارهای پر گلی روبه‌رو می‌شوید که شما را به یاد فیلم‌هایی که از دشت‌های هلند گرفته شده، می‌اندازد. همان دشت‌هایی که آدم با دیدن آن‌ها، دلش می‌خواهد بدود و تا انتهای دشت را زیر پا بگذارد.

مهم‌ترین مناطق دامنه کوه توچال عبارتند از:

• گندم چال
• بازارک
• مهدی چال
• خرسنگ
• پله نخودی
• کله سودار
• شن گاهره
• سوگونه
• کمرخونی

عکس از: سایت Mashreghnews

این کوه چشمه‌های بسیاری دارد، اما چند چشمه پرآب در آن وجود دارد که در میان مردم محلی مشهور است:

• چشمه ویشه
• چشمه غلام‌حسین
• تنگه بنجویک
• چشمه گل بند سر
• کمرخونی
• چشمه صفر غریب
• چشمه حوری
• تنگه رمضان بند
• ورف چال
• چشمه مراد
• توچال نو
• چشمه امیر
• چشمه گل گُلک

قله قزقونچال

قله قزقونچال جزو قله‌هایی است که وقتی بر فراز آن می‌ایستید، به سرسبزی و زیبایی روستای آهار به‌صورت کامل اشراف دارید. این قله در قسمت شمالی منطقه توچال قرار دارد. مسیر این قله برای عبور کوه‌نوردان کم‌تجربه هم مناسب است و جزو جذاب‌ترین مسیرهای کوه‌نوردی در میان قله‌های اطراف آهار محسوب می‌شود.

عکس از: سایت Kochegard

کوه پاوش

این کوه قبل از قله‌های شهرستانک قرار دارد. مسیر صعود به قله کوه پاوش از ده تنگه شروع می‌شود؛ قسمت انتهایی کوه هم به گردنه چپه می‌رسد و بعد از آن قله‌های شهرستانک شروع می‌شوند. کوه پاوش هم مانند سایر قله‌های این منطقه چشمه‌های مختلفی دارد و مسیر آن پر از سرسبزی است. سوگنج، نوردمین، یرد خانمی و قیاق میون مهم‌ترین مناطقی‌اند که در مسیر صعود به قله پاوش قرار دارد.

کوه سیل گله و کمال‌لو

این دو کوه در مجاورت یکدیگر و بین اودره و گاجره واقع شده‌‌ است. تفاوتی ندارد که کدام کوه را برای صعود انتخاب می‌کنید؛ درهرصورت قرار است از مسیر صعود، هوای پر اکسیژن، چشمه‌های پرآب و آبادانی مسیر لذت ببرید. کوه سیل گله به گردنه هملون منتهی می‌شود و در امتداد آن دره زیبای عملون میگون قرار گرفته است. در این کوه‌ها دو چشمه مشهور لش سیل گله و کاچین امیر قرار دارد. مناطق کاچین امیر و مگ سنگ هم مهم‌ترین مناطقی‌اند که در مسیر این قله دیده می‌شود.

عکس از: سایت Isna

قله بارویک

کوه بارویک یکی از کوه‌هایی است از روبه‌رو روستای آهار را پوشش داده و یکی از علت‌های خنکی هوای این روستاست. این کوه باعظمت از آهار هم دیده می‌شود. قله بارویک جزو کوه‌هایی است که در زمستان برف‌های سنگین و بهمن‌های شدیدی دارد، به همین دلیل کوه‌نوردان در فصل زمستان به سراغ این قله نمی‌روند. البته بهارهای قله بارویک شبیه به یک بهشت رویایی است و برف‌های آب‌شده آبادی کم‌نظیری در دامنه ایجاد می‌کنند.

بند بارویک قسمت پشتی کوه بارویک است و از صخره‌هایی با شیب ۹۰ درجه ساخته شده است. در نگاه اول به نظر می‌رسد این صخره‌ها یک محیط ایدئال برای سنگ‌نوردی حرفه‌ای باشند، اما سنگ‌های بند بارویک عبارت‌اند از: و سنگ‌نوردی در آن بسیار خطرناک است.

عکس از: سایت Kochegard

قله قلعه دختر

اگر اهل پیاده‌روی‌های طولانی در مسیر شیبدار کوهستانی هستید، قله قلعه دختر  یا به قول مردم بومی قله آهاروَش را برای صعود انتخاب کنید. مهم‌ترین وجه تمایز این قله نسبت به قله‌های دیگر در اطراف روستای آهار، آتشکده‌ای قدیمی است که با نام قصر دخترک شناخته می‌شود. این آتشکده در دوران ساسانیان ساخته شده و یکی از عبادتگاه‌های زرتشتیان در این منطقه بوده است، البته الان چیزی جز چند دیوار فروریخته از قصر دخترک باقی نمانده است.

در گذشته در دامنه قلعه دختر راه مالرو به‌سمت کلاردشت و مازندران قرار داشت که امروز دیگر از آن استفاده نمی‌شود. این قله بیش از ۳۲۰۰ متر ارتفاع دارد، مسیر صعود به آن از روستای آهار شروع می‌شود و درنهایت به گردنه سرلو آهاروَش می‌رسد.

عکس از: سایت Tishine

مهم‌ترین مناطق قسمت جنوبی قله قلعه دختر را در ادامه نام می‌بریم:

• تارویشه
• سرخاسک
• زنگ تور
• سرچمکی
• چال نویک
• سنگ چال
• دیم واچی
• گاهره ماعر
• گته چال
• گته سرلت
• بخ گرچ

قله الله‌بند

منبع: علی بابا